Thu, chi ngân sách nhà nước chịu áp lực từ dịch Covid-19
Diễn biến phức tạp của dịch bệnh Covid-19 kết hợp với việc thực hiện các chính sách miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí, tiền thuê đất để tháo gỡ khó khăn cho sản xuất - kinh doanh đã ảnh hưởng đến công tác thu, chi ngân sách nhà nước (NSNN).
Thu ngân sách mới đạt 51,6% dự toán
Kinh tế - xã hội 7 tháng đầu năm 2020 chịu tác động lớn bởi đại dịch Covid-19, nhất là trong thời gian thực hiện biện pháp cách ly, giãn cách xã hội để phòng chống dịch, đã tác động đến các hoạt động sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân kinh doanh và đời sống người dân.
Mặc dù từ tháng 5, tình hình dịch bệnh đã cơ bản được kiểm soát, các hoạt động sản xuất - kinh doanh dần trở lại bình thường, song mức độ phục hồi còn chậm, đặc biệt còn khó khăn, phức tạp trước nguy cơ dịch bùng phát trở lại ở một số địa phương như: Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Quảng Nam... Tình hình này kết hợp với việc thực hiện các chính sách miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất để tháo gỡ khó khăn cho sản xuất - kinh doanh đã ảnh hưởng đến số thu, chi NSNN.
Đến nay, NSNN đã chi khoảng 17,77 nghìn tỷ đồng phòng, chống dịch và hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch Covid-19.
Theo báo cáo của Vụ Ngân sách nhà nước (Bộ Tài chính), tổng thu NSNN lũy kế 7 tháng đầu năm 2020 ước đạt 779,8 nghìn tỷ đồng, bằng 51,6% dự toán, giảm 13,1% so với cùng kỳ năm 2019. Trong đó, thu nội địa đạt 51,4% dự toán, giảm 10,6%; thu về dầu thô đạt 65,4% dự toán, giảm 32,6%; thu cân đối ngân sách từ hoạt động xuất nhập khẩu đạt 51,2% dự toán, giảm 20,5% so cùng kỳ năm 2019.
Chỉ có 6/12 khoản thu nội địa đảm bảo tiến độ dự toán (đạt trên 58%), nhưng chủ yếu là các khoản thu nhỏ hoặc tiền sử dụng đất, 6 khoản thu còn lại không đảm bảo tiến độ dự toán và giảm mạnh so cùng kỳ năm 2019. Trong đó, thu từ khu vực doanh nghiệp nhà nước đạt 44,8% dự toán, giảm 21%; thu từ khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đạt 48,5% dự toán, giảm 12,6%; thu từ khu vực kinh tế ngoài quốc doanh đạt 42,9% dự toán, giảm 20,5%; các loại phí, lệ phí đạt 44,4% dự toán, giảm 17% so với cùng kỳ năm 2019...
Ngoài nguyên nhân do tác động của dịch Covid-19, số thu NSNN 7 tháng còn bị ảnh hưởng một phần do điều chỉnh chính sách thu theo Nghị định số 41/2020/NĐ-CP ngày 08/4/2020 của Chính phủ về việc gia hạn thời hạn nộp thuế và tiền thuê đất cho các doanh nghiệp, tổ chức, hộ gia đình và cá nhân kinh doanh bị ảnh hưởng của đại dịch Covid-19. Tính đến 20/7/2020, tổng số tiền được gia hạn khoảng 47,6 nghìn tỷ đồng.
Đảm bảo các nhiệm vụ chi theo dự toán và đột xuất
Mặc dù công tác thu NSNN gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng từ dịch bệnh nhưng NSNN vẫn đáp ứng các nhiệm vụ chi theo dự toán và các nhiệm vụ đột xuất phát sinh phòng chống thiên tai, dịch bệnh. Chi NSNN 7 tháng năm 2020 ước đạt 855,5 nghìn tỷ đồng, bằng 49% dự toán, tăng 10,1% so với cùng kỳ năm 2019, trong đó: chi đầu tư phát triển đạt 40,8% dự toán, tuy có cải thiện về tiến độ giải ngân so với năm 2019, song vẫn ở mức thấp so với yêu cầu; chi trả nợ lãi 57,8% dự toán; chi thường xuyên đạt 55,8% dự toán; đảm bảo đáp ứng các nhiệm vụ chi ngân sách theo dự toán được giao và tiến độ triển khai thực hiện của các chủ đầu tư, đơn vị sử dụng ngân sách, đáp ứng các nhiệm vụ đảm bảo an sinh xã hội.
Đến nay, NSNN đã chi khoảng 17,77 nghìn tỷ đồng phòng, chống dịch và hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch Covid-19 theo Nghị quyết số 37/NQ-CP ngày 29/3/2020 và Nghị quyết số 42/NQ-CP ngày 09/4/2020 của Chính phủ.
Bộ Tài chính đã ban hành văn bản hướng dẫn các bộ, cơ quan trung ương và địa phương thực hiện cắt giảm tối thiểu 70% kinh phí hội nghị, công tác trong và ngoài nước còn lại và tiết kiệm thêm 10% chi thường xuyên khác còn lại của năm 2020, đặc biệt là các khoản chi mua sắm chưa thực sự cần thiết.
Cân đối ngân sách trung ương và ngân sách các cấp địa phương được đảm bảo. Đến hết tháng 7/2020, Bộ Tài chính đã thực hiện phát hành 154,8 nghìn tỷ đồng trái phiếu Chính phủ theo kế hoạch năm 2020 để chi trả nợ trái phiếu đến hạn và để nhận nợ với Bảo hiểm xã hội Việt Nam theo Nghị quyết của Quốc hội.