Luôn đứng sau các thành tích cải cách của ngành

Được thành lập trong bối cảnh ngành Hải quan cần phải đẩy mạnh cải cách hiện đại hóa (CCHĐH) nhằm đáp ứng yêu cầu, góp phần đảm bảo an ninh an toàn xã hội, phát triển kinh tế, hội nhập quốc tế sâu rộng, cũng như nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về hải quan, từ năm 2007 đến nay, Ban CCHĐH đã và đang khẳng định vai trò là đơn vị chuyên trách vừa tham mưu, chỉ đạo, vừa trực tiếp thực hiện công tác CCHĐH trên phạm vi toàn Ngành.

Sau 10 năm thành lập Ban CCHĐH, công tác CCHĐH của Tổng cục Hải quan đã đạt được nhiều kết quả tích cực, góp phần quan trọng đưa ngành Hải quan trở thành một trong những cơ quan quản lý nhà nước đi đầu trong việc triển khai thành công một loạt hoạt động mới, mang tính đột phá. Những kết quả đó có sự đóng góp lớn của Ban CCHĐH, thể hiện ở các hoạt động như: Tham mưu cho lãnh đạo Tổng cục về xác định các lĩnh vực trọng tâm về cải cách, hiện đại hóa dài hạn, trung hạn và ngắn hạn thông qua việc xây dựng Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2020; Kế hoạch cải cách, phát triển hiện đại hóa hải quan các giai đoạn: 2008-2010, 2011-2015 và 2016-2020.

Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2020 theo Quyết định 448/QĐ-TTg ngày 25/3/2011 là chiến lược đầu tiên, tổng thể của ngành Hải quan, là bước ngoặt quan trọng, mở ra giai đoạn CCHĐH đột phá cho ngành. Thực tế sau 5 năm thực hiện, toàn ngành triển khai đồng bộ, thống nhất công tác CCHĐH, hoàn thành cơ bản mục tiêu 5 năm của Chiến lược trên tất cả các lĩnh vực.

Cùng với đó, Ban CCHĐH đã nghiên cứu và phối hợp với các đơn vị trong ngành triển khai thành công thủ tục hải quan điện tử; nghiên cứu, xây dựng nền tảng cơ bản triển khai Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN; nghiên cứu triển khai các hoạt động phát triển quan hệ đối tác Hải quan - DN; nghiên cứu, ứng dụng phương pháp quản lý hải quan hiện đại trong các lĩnh vực công tác hải quan... Hiện, thủ tục hải quan chủ yếu được thực hiện bằng phương thức điện tử tại 100% đơn vị hải quan với sự tham gia của trên 99% tổng số DN, đạt 99 % tổng kim ngạch XNK và hơn 99% tổng số tờ khai hải quan trên cả nước.

Nói về công việc của đơn vị, Vụ trưởng, Phó Trưởng Ban CCHĐH Lê Như Quỳnh cho rằng, CCHĐH là một quá trình liên tục, gắn chặt với quá trình phát triển của Hải quan Việt Nam, đòi hỏi sự đổi mới, sáng tạo, tâm huyết, quyết đoán từ đội ngũ thực hiện. Mỗi nhiệm vụ do Ban CCHĐH triển khai đều có tính mới, quá trình thực hiện nhiệm vụ trải qua nhiều công việc từ nghiên cứu, đề xuất, chuẩn bị điều kiện triển khai, thực nghiệm, đánh giá, nhân rộng, chính thức.

Mỗi sản phẩm hoạt động của Ban đều có thể coi là một sáng kiến cải tiến trong công việc, được áp dụng trong toàn Ngành, phạm vi tác động của nhiều sản phẩm còn có yếu tố quốc gia, quốc tế. Chính vì vậy, quá trình triển khai công việc luôn phải kết hợp các yếu tố chủ động nghiên cứu, sáng tạo kế thừa chuẩn mực thông lệ quốc tế; tìm kiếm, vận dụng tối đa các nguồn lực để hỗ trợ thực hiện nhiệm vụ thành công.

Áp dụng phương pháp quản lý hiện đại

Trong triển khai chiến lược phát triển, CCHĐH hải quan, việc đánh giá hiệu quả hoạt động hải quan là mấu chốt quan trọng. Chính vì vậy, Ban CCHĐH đã xây dựng và hình thành phương pháp luận về đánh giá hiệu quả hoạt động hải quan thông qua hệ thống chỉ số. Tổng cục Hải quan là cơ quan đầu tiên tổ chức triển khai các hoạt động đo thời gian giải phóng hàng, khảo sát mức độ hài lòng của DN trên toàn quốc và đánh giá hiệu quả hoạt động của ngành thông qua hệ thống chỉ số.

Ban CCHĐH đã chủ trì xây dựng và triển khai nhiều hoạt động đổi mới quản lý nguồn nhân lực và đã đạt được những kết quả tích cực như: Đã nghiên cứu, xây dựng Đề án vị trí việc làm, bản mô tả công việc, xây dựng khung năng lực cho 220 vị trí việc làm trong toàn ngành Hải quan và trình Bộ Tài chính năm 2013; xây dựng và triển khai trên phạm vi toàn ngành Quy trình xác định biên chế của Tổng cục Hải quan; trình Tổng cục ban hành hai khung năng lực chuyên môn nghiệp vụ lĩnh vực Giám sát quản lý và lĩnh vực Thuế xuất nhập khẩu; xây dựng sổ tay nghiệp vụ theo vị trí việc làm và hệ thống đánh giá năng lực theo vị trí việc làm.

Đặc biệt, Ban CCHĐH đã tham mưu cho lãnh đạo Tổng cục ban hành Chỉ thị số 3957/CT-TCHQ về đẩy mạnh hoạt động đổi mới quản lý nguồn nhân lực Hải quan dựa trên vị trí việc làm giai đoạn 2016-2020. Việc triển khai đầy đủ các nội dung tại Chỉ thị sẽ giúp ngành Hải quan nâng cao được tính khoa học, công bằng và minh bạch trong hoạt động quản lý nguồn nhân lực.

Nghiên cứu hải quan tương lai

Xác định CCHĐH là nhiệm vụ trọng tâm, vừa là yêu cầu cấp bách, vừa là yêu cầu cơ bản lâu dài của ngành Hải quan, đáp ứng yêu cầu này, trong thời gian tới, Ban CCHĐH tiếp tục đóng vai trò là đơn vị điều phối thống nhất các hoạt động CCHĐH trong  toàn ngành, hàng năm xây dựng chương trình hành động cho toàn ngành.

Bên cạnh đó, để hoạch định các kế hoạch CCHĐH dài hạn của ngành, Ban tiếp tục chủ trì nghiên cứu, chuẩn bị đề xuất mô hình phát triển hải quan cho giai đoạn 2021-2035 để tham mưu cho lãnh đạo Tổng cục, lãnh đạo Bộ Tài chính trình Chính phủ Chiến lược giai đoạn tới của Ngành. Đẩy mạnh hoạt động phát triển quan hệ đối tác theo chiều rộng và chiều sâu.

Tiếp tục nghiên cứu, xây dựng và đưa vào triển khai các bộ chỉ số cho các lĩnh vực của ngành nhằm giảm thiểu thời gian thông quan hàng hóa mà vẫn đảm bảo các yêu cầu quản lý hải quan. Đồng thời nghiên cứu, ứng dụng và triển khai chính thức trong toàn ngành phương pháp quản lý nguồn nhân lực theo khung năng lực và vị trí việc làm; nghiên cứu thí điểm các mô hình quản lý hiện đại và triển khai nhân rộng trong toàn ngành với mục tiêu Hải quan Việt Nam phấn đấu là một trong những cơ quan Hải quan hiện đại trong khu vực.