Chỉ số đánh giá – công cụ quản lý điều hành mới của ngành Hải quan
Ngày 16/5/2013, Tổng cục Hải quan đã ban hành Quyết định số 1568/QĐ-TCHQ về quy trình xây dựng và sử dụng chỉ số đánh giá hoạt động hải quan.
Chỉ số đánh giá hoạt động hải quan là chỉ số được cơ quan Hải quan xây dựng và sử dụng để xác định kết quả và hiệu quả hoạt động của cơ quan Hải quan so với mục tiêu ngắn hạn, trung hạn và dài hạn thuộc Chiến lược phát triển, Kế hoạch cải cách hiện đại hóa của ngành Hải quan, của các đơn vị thuộc và trực thuộc ngành Hải quan để đánh giá mức độ tiến bộ trong từng giai đoạn phát triển nhất định của Ngành.
Ngành Hải quan đưa ra nguyên tắc xây dựng chỉ số đánh hoạt động hải quan gồm: Mục đích rõ ràng, phù hợp với hoạt động cần đánh giá, hợp lý về chi phí xây dựng và sử dụng, có thể giám sát được và đánh giá độc lập.
Quy trình xây dựng chỉ số đánh giá hoạt động hải quan gồm 10 bước: Bước 1 Xác định mức độ sẵn sàng xây dựng chỉ số; Bước 2: Lựa chọn mục tiêu của lĩnh vực cần xây dựng chỉ số; Bước 3: Xác định tên chỉ số; Bước 4: Xác định nội dung chi tiết của chỉ số; Bước 5: Xác định nguồn dữ liệu và cách thu thập các dữ liệu chỉ số; Bước 6: Tổ chức rà soát, tính toán và tổng hợp kết quả của chỉ số; Bước 7: Đánh giá kết quả của chỉ số; Bước 8: Lập báo cáo kết quả của chỉ số; Bước 9: Sử dụng các vấn đề phát hiện được thông qua kết quả chỉ số; Bước 10: Duy trì và vận hành hoạt động của hệ thống chỉ số.
Mục đích đánh giá kết quả của chỉ số sẽ giúp cho Lãnh đạo đơn vị hoặc cán bộ trực tiếp thực hiện công việc xem xét các vấn đề tồn tại trong cách thức thực thi nhiệm vụ khác nhau; Từ đó xác định nguyên nhân của sự không thống nhất trong cách thức quản lý, chỉ đạo điều hành từ các cấp lãnh đạo hay do sự hiểu biết của cán bộ làm trực tiếp không bám sát chủ trương, chỉ đạo của Lãnh đạo.
Tổng cục Hải quan cũng quy định rõ nhiệm vụ của các đơn vị trong ngành Hải quan thực hiện quy trình như: Nhiệm vụ của các đơn vị thuộc cơ quan Tổng cục, Nhiệm vụ của các Cục hải quan tỉnh, thành phố. Đặc biệt, Nhiệm vụ của Ban Cải cách, hiện đại hóa: Đầu mối điều phối, hướng đẫn, tổ chức thực hiện, kiểm tra, báo cáo tổng thể việc triển khai công tác chỉ số đánh giá hoạt động trong toàn Ngành; Xây dựng các chỉ số để quản trị Chiến lược phát triển, Kế hoạch cải cách hiện đại hóa của ngành Hải quan; Hỗ trợ các đơn vị thuộc và trực thuộc Tổng cục Hải quan trong việc xây dựng chỉ số thuộc nhiệm vụ của các đơn vị; Thẩm định các bộ chỉ số thuộc từng lĩnh vực do các đơn vị nghiệp vụ thuộc cơ quan Tổng cục xây dựng trình Tổng cục ban hành.
Ngành Hải quan đưa ra nguyên tắc xây dựng chỉ số đánh hoạt động hải quan gồm: Mục đích rõ ràng, phù hợp với hoạt động cần đánh giá, hợp lý về chi phí xây dựng và sử dụng, có thể giám sát được và đánh giá độc lập.
Quy trình xây dựng chỉ số đánh giá hoạt động hải quan gồm 10 bước: Bước 1 Xác định mức độ sẵn sàng xây dựng chỉ số; Bước 2: Lựa chọn mục tiêu của lĩnh vực cần xây dựng chỉ số; Bước 3: Xác định tên chỉ số; Bước 4: Xác định nội dung chi tiết của chỉ số; Bước 5: Xác định nguồn dữ liệu và cách thu thập các dữ liệu chỉ số; Bước 6: Tổ chức rà soát, tính toán và tổng hợp kết quả của chỉ số; Bước 7: Đánh giá kết quả của chỉ số; Bước 8: Lập báo cáo kết quả của chỉ số; Bước 9: Sử dụng các vấn đề phát hiện được thông qua kết quả chỉ số; Bước 10: Duy trì và vận hành hoạt động của hệ thống chỉ số.
Mục đích đánh giá kết quả của chỉ số sẽ giúp cho Lãnh đạo đơn vị hoặc cán bộ trực tiếp thực hiện công việc xem xét các vấn đề tồn tại trong cách thức thực thi nhiệm vụ khác nhau; Từ đó xác định nguyên nhân của sự không thống nhất trong cách thức quản lý, chỉ đạo điều hành từ các cấp lãnh đạo hay do sự hiểu biết của cán bộ làm trực tiếp không bám sát chủ trương, chỉ đạo của Lãnh đạo.
Tổng cục Hải quan cũng quy định rõ nhiệm vụ của các đơn vị trong ngành Hải quan thực hiện quy trình như: Nhiệm vụ của các đơn vị thuộc cơ quan Tổng cục, Nhiệm vụ của các Cục hải quan tỉnh, thành phố. Đặc biệt, Nhiệm vụ của Ban Cải cách, hiện đại hóa: Đầu mối điều phối, hướng đẫn, tổ chức thực hiện, kiểm tra, báo cáo tổng thể việc triển khai công tác chỉ số đánh giá hoạt động trong toàn Ngành; Xây dựng các chỉ số để quản trị Chiến lược phát triển, Kế hoạch cải cách hiện đại hóa của ngành Hải quan; Hỗ trợ các đơn vị thuộc và trực thuộc Tổng cục Hải quan trong việc xây dựng chỉ số thuộc nhiệm vụ của các đơn vị; Thẩm định các bộ chỉ số thuộc từng lĩnh vực do các đơn vị nghiệp vụ thuộc cơ quan Tổng cục xây dựng trình Tổng cục ban hành.