Theo khuyến nghị của các cơ quan/tổ chức thống kê quốc tế như Cơ quan Thống kê Liên Hợp quốc (UNSD), Cơ quan Thống kê châu Âu (EUROSTAT), các tổ chức sản xuất số liệu thống kê cần ban hành và công bố rộng rãi quy định về việc điều chỉnh số liệu nhằm đảm bảo tính minh bạch và nâng cao độ tin cậy của số liệu thống kê. Các cơ quan thống kê quốc gia, cơ quan Hải quan tại các nước có công tác thống kê phát triển như Anh, Pháp, Nhật Bản, Singapore… đều ban hành các quy định riêng về điều chỉnh số liệu thống kê trong lĩnh vực hàng hóa XNK.

Trong thực tiễn thống kê hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu tại Việt Nam do Tổng cục Hải quan thực hiện, số liệu thống kê vẫn thường xuyên được điều chỉnh sau khi đã báo cáo hoặc công bố lần đầu do nhiều lý do khách quan và chủ quan như: cập nhật số liệu thống kê thay đổi qua các khâu của quy trình nghiệp vụ hải quan, hiệu chỉnh các số liệu thống kê gốc và số liệu tổng hợp khi phát hiện ra các lỗi và sai sót,… Tuy nhiên, tất cả những điều chỉnh này chưa được cụ thể hóa thành quy định bằng văn bản và chưa được công bố rộng rãi đến người dùng tin.

Vì vậy, việc ban hành Quyết định số 2747/QĐ-TCHQ sẽ góp phần đảm bảo tính minh bạch, nhất quán và nâng cao độ tin cậy của số liệu thống kê hàng hóa XNK do cơ quan Hải quan thực hiện và công bố cũng như tạo điều kiện thuận lợi trong việc trao đổi và so sánh số liệu thống kê giữa các quốc gia.

Trước đây, các khái niệm và sự phân chia các loại điều chỉnh đã được đề cập sơ bộ trong Thông tư số 168/2011/TT-BTC ngày 21/11/2011 của Bộ Tài chính hướng dẫn Thống kê nhà nước về hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu. Tuy nhiên, phải đến khi Quyết định số 2747/QĐ-TCHQ ra đời thì các quy định về điều chỉnh số liệu thống kê hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu của Hải quan Việt Nam mới được hoàn thiện.

Biểu đồ: So sánh Kim ngạch xuất khẩu, nhập khẩu của các tháng năm 2011 ở trạng thái sơ bộ và chính thức

Đơn vị tính: tỷ USD

Xuất khẩu

Nguồn: Tổng cục Hải quan

Trong Quyết định số 2747/QĐ-TCHQ, cách thức thể hiện và công bố điều chỉnh đều được chi tiết nhằm giúp người sử dụng số liệu thống kê thuận tiện trong việc theo dõi và sử dụng các số liệu thống kê.

Ngoài ra, thực hiện theo khuyến nghị của EUROSTAT, khái niệm “điều chỉnh lớn” cũng được đưa vào Quyết định. Theo đó, để đảm bảo tính liên tục và nhất quán của số liệu thì đối với những điều chỉnh sửa lỗi sẽ được thực hiện và thông báo rộng rãi trong trường hợp giá trị tuyệt đối của số liệu thay đổi khi thực hiện điều chỉnh phải lớn hơn 10% giá trị của số liệu đã báo cáo, công bố và không nhỏ hơn 100 triệu đô la Mỹ. Nếu lỗi bị phát hiện nhỏ hơn mốc 10% và 100 triệu đô la Mỹ thì sẽ được thực hiện mà không thông báo (đối với các số liệu chưa ở trạng thái chính thức) hoặc không sửa đổi (đối với số liệu chính thức).