Ngân hàng Nhà nước vừa công bố dự thảo Thông tư hướng dẫn hoạt động cung ứng dịch vụ bảo quản vàng miếng (tạm gọi là giữ hộ vàng) của các ngân hàng thương mại. Thông tin này đang được dư luận chú ý.

Coi chừng biến tướng

Theo đó, nội dung quan trọng nhất là ngân hàng thương mại không được sử dụng vàng miếng giữ hộ dưới mọi hình thức, kể cả chuyển đổi thành tiền, bán, cho vay, cầm cố, thế chấp, ký quỹ bảo đảm cho nghĩa vụ trả nợ của ngân hàng. ngân hàng cũng không được ủy thác cho tổ chức, các đại lý, cá nhân khác thực hiện dịch vụ giữ hộ vàng miếng… Tuy nhiên, theo dự thảo, các ngân hàng được sử dụng vàng miếng giữ hộ của khách hàng này để trả lại vàng miếng đã nhận giữ hộ cho khách hàng khác.

Nhiều ý kiến cho rằng Ngân hàng Nhà nước ban hành quy định cụ thể về giữ hộ vàng là để ngăn chặn các ngân hàng sử dụng vàng giữ hộ vào mục đích khác.

Theo ông Trần Thanh Hải, Tổng Giám đốc Công ty Kinh doanh và Ðầu tư vàng Việt Nam (VGB), dự thảo không cho phép các ngân hàng bán, ký quỹ, ủy thác, thế chấp vàng sẽ hạn chế được tình trạng ngân hàng dùng vàng của khách hàng làm tài sản thế chấp để vay VNÐ từ ngân hàng bạn nhằm đối phó những thời điểm thiếu hụt về thanh khoản. Thế nhưng, tổng giám đốc một doanh nghiệp kinh doanh vàng tại Hà Nội cho rằng dự thảo cho phép ngân hàng dùng vàng của người gửi để trả cho người khác có thể dẫn đến tình trạng ngân hàng tùy tiện sử dụng vàng của người gửi, kể cả bán vàng giữ hộ.

"Giả sử ngân hàng nhận giữ hộ 100 lượng vàng rồi bán ra 50 lượng để lấy vốn kinh doanh, sau đó ngân hàng tiếp tục nhận giữ hộ 50 lượng vàng hoặc mua lại trên thị trường bù đắp cho số vàng đã bán để trả lại cho khách hàng... thì cũng không ai kiểm soát được" - vị này cho hay.

TS. Nguyễn Văn Thuận, Trưởng Khoa Tài chính - ngân hàng Trường Ðại học Mở TP. Hồ Chí Minh, cho rằng do ngân hàng thường xuyên mua - bán vàng nên trong số vàng mà các ngân hàng đang nắm giữ, cơ quan quản lý không thể phân biệt được đâu là vàng của ngân hàng, đâu là vàng mà ngân hàng nhận giữ hộ. Do đó, vàng giữ hộ sẽ dễ dàng biến thành vàng của ngân hàng và nếu ngân hàng chủ động bán ra thì cơ quan quản lý bó tay.

Ðừng quên bài học tất toán trạng thái vàng!

Một số ý kiến lo ngại trường hợp ngân hàng cố tình bán vàng giữ hộ có thể xảy ra nhiều tình huống khó lường. Chẳng may sau khi bán, giá vàng tăng đột biến, ngân hàng phải mua lại bằng mọi giá. Ðiều này có thể làm cho thị trường vàng bất ổn, thậm chí có thể gây rủi ro dây chuyền. Bài học từ việc các ngân hàng phải tất toán trạng thái vàng vừa qua mà một minh chứng.

Dư luận đặt vấn đề có hay không trong thời gian qua, một số ngân hàng đã bán một phần số vàng mà khách hàng gửi trước ngày 11/7 (thời điểm hàng chục ngân hàng tạm ngưng giữ hộ vàng) và chưa đến hạn rút vàng. Nếu điều này là có thật thì việc các ngân hàng mạnh tay mua vàng trong số 56,8 tấn vàng thông qua 55 phiên đấu thầu vừa qua cũng là điều dễ hiểu.

TS. Nguyễn Văn Thuận cho rằng: Do thời gian gần đây các ngân hàng giữ hộ vàng có trả phí, miễn phí cho người gửi nên không ít ngân hàng đã chuyển hóa một phần số vàng giữ hộ thành tiền. Khi khách hàng đột ngột rút vàng, ngân hàng vội vã mua lại số vàng đã bán khiến giá vàng vào những thời điểm đó biến động mạnh...

Lãnh đạo một số ngân hàng cũng cho rằng nếu chỉ giữ hộ vàng thuần túy như một dịch vụ thì chắc chắn rất ít ngân hàng mặn mà. Tổng giám đốc một ngân hàng tại TP. Hồ Chí Minh phân tích: Tuy Ngân hàng Nhà nước đã cấp phép giữ hộ vàng cho nhiều ngân hàng thương mại (hiện đã có 12 ngân hàng thương mại được phép) nhưng không ít ngân hàng không muốn triển khai vì mức phí quá ít, chỉ từ 10.000-20.000 đồng/lượng/năm!