Các công ty quản lý quỹ đang từng bước chuẩn bị tích cực cho sự ra đời của các quỹ mở. Cùng với việc Quỹ ETF sẽ được triển khai từ năm sau, nhiều nhận định cho rằng sẽ có làn sóng lập quỹ vào năm 2013.

“Phát súng” đầu tiên từ MBBF

UBCK cuối tuần qua đã cấp giấy chứng nhận chào bán chứng chỉ quỹ (CCQ) đầu tư chứng khoán (CK) ra công chúng cho Quỹ đầu tư trái phiếu MB Capital Việt Nam (MBBF). Theo giấy chứng nhận, MBBF sẽ bán CCQ ra công chúng để huy động tối thiểu là 50 tỉ đồng (mệnh giá 10.000 đồng/CCQ). MBBF được chú ý bởi khi nộp hồ sơ xin cấp phép thì đây sẽ là quỹ mở về trái phiếu đầu tiên tại Việt Nam.

MBBF cho biết sẽ đầu tư tập trung vào các trái phiếu chính phủ, trái phiếu DN có bảo lãnh thanh toán, tiền gửi có kỳ hạn. Thông qua quỹ này, các nhà đầu tư (NĐT) có thể tham gia đầu tư vào nhiều gói trái phiếu với mức lãi suất và kỳ hạn khác nhau. Với cơ chế này, NĐT có thể kỳ vọng vào khả năng sinh lời tốt hơn, tính thanh khoản cao hơn và rủi ro ít hơn. Với đặc thù của mô hình quỹ mở nên MBBF có thể được phát hành thêm hoặc mua lại CCQ đã phát hành bất cứ lúc nào.

Ngành quỹ sẽ “sưởi” ấm thị trường

Bên cạnh MBBF đi vào hoạt động và được cơ quan quản lý chấp thuận cho phát hành CCQ, công ty cổ phần Quản lý quỹ VinaWealth (VinaWealth) trước đó cũng đã khẩn trưởng bổ sung, hoàn chỉnh hồ sơ theo quy định để được cấp phép. Cùng với hai quỹ đầu tư trái phiếu dạng mở lần đầu tiên đi vào hoạt động, ngày 5.12 vừa qua, Đại hội NĐT bất thường của Quỹ đầu tư năng động Việt Nam (VFA) đã thống nhất thông qua phương án chuyển đổi từ quỹ đóng sang quỹ mở. Sớm nhất có thể nhắc tới công ty cổ phần Quản lý quỹ đầu tư Việt Nam (VFM).

Đây là một trong những đơn vị đầu tiên nộp hồ sơ lên UBCK đề nghị cho phép thành lập Quỹ đầu tư chỉ số VN30. Do ở thời điểm mới chỉ có Thông tư 183/2011/TT-BTC hướng dẫn việc thành lập và quản lý quỹ mở có hiệu lực hồi đầu năm nay nên khung pháp lý của sản phẩm này chưa định hình. Do đó, với việc VFM thiết kế sản phẩm này theo nguyên tắc hoạt động của quỹ đầu tư chỉ số (giống như Quỹ ETF) là VFMI30. Tuy nhiên, đến trung tuần táng 9, VFM đã có công văn điều chỉnh hồ sơ gửi Vụ Quản lý các công ty quản lý quỹ và quỹ đầu tư CK (UBCK) lùi thời gian thành lập VFMI30. Cho tới thời điểm hiện nay, thời hạn triển khai quỹ này vẫn chưa có thêm thông tin mới.

Tuy nhiên, ngoài trường hợp cá biệt VFM, nhiều nhận định đều cho rằng với sự nhạy bén của các công ty quản lý quỹ đang phát đi những tín hiệu cho thấy cuộc đua lập quỹ mở có thể diễn ra trong năm 2013. Ngoài các trường hợp trên, không ít công ty quản lý quỹ cũng đang trong quá trình tìm hiểu để chuẩn bị cho sự ra đời của quỹ mở. Bên cạnh đó là việc Quỹ ETF dự kiến được triển khai từ đầu năm 2013, nhiều nhận định đều cho rằng điều này sẽ tạo đà cho sự phát triển của ngành quỹ khi thị trường dần ấm lên.

Sẽ có chính sách thuế hợp lý cho quỹ mở

Về mặt pháp lý, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 183/2011/TT-BTC hướng dẫn thành lập và quản lý quỹ mở và có hiệu lực thi hành từ tháng 3.2012. Tuy nhiên, trong một hội thảo mới đây do UBCK tiến hành, nhiều chuyên gia cho biết hiện chưa có chính sách thuế cụ thể để khuyến khích NĐT tham gia các loại hình quỹ mới như quỹ mở. Đến nay, Bộ Tài chính mới chỉ hướng dẫn những quy định liên quan đến việc công ty quản lý quỹ thực hiện quản lý danh mục đầu tư có trách nhiệm khấu trừ thuế thu nhập 0,1% trên doanh số bán đối với các giao dịch chuyển nhượng CK của cá nhân ủy thác đầu tư thực.

Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế (Bộ Tài chính) Nguyễn Văn Phụng cho rằng, Bộ Tài chính đang lấy ý kiến các thành viên thị trường để hoàn chỉnh hệ thống chính sách thuế đối với lĩnh vực CK, trong đó, tập trung khắc phục những bất hợp lý của chính sách thuế hiện tại. Về chính sách thuế đối với quỹ mở, ông Phụng cho biết, theo quy định của pháp luật hiện hành, hoạt động phát hành CCQ (lần đầu) thuộc diện không chịu thuế GTGT, NĐT không phải trả thuế GTGT. Phát hành CCQ tương tự như phát hành cổ phần lần đầu, không có thu nhập nên không phải nộp thuế TNDN.

Còn đối với hoạt động mua/bán CCQ thì cần làm rõ đây là hoạt động gì để áp dụng chính sách thuế cho phù hợp. Bởi hiện nay, Bộ Tài chính nhận được 2 luồng ý kiến. Luồng ý kiến thứ nhất cho rằng, CCQ là một loại CK, do vậy việc mua/bán CCQ cũng áp dụng chính sách thuế đối với chuyển nhượng CK. Đó là, không áp dụng thuế GTGT đối với các giao dịch mua/bán CCQ nhưng cần áp thuế thu nhập từ giao dịch này.

Nếu người chuyển nhượng là cá nhân thì áp dụng thuế TNCN, nếu người chuyển nhượng là tổ chức thì áp dụng thuế TNDN. Luồng ý kiến thứ hai, với mô hình quỹ mở, NĐT có thể mua thêm hoặc bán bớt CCQ. Khi NĐT bán ra thì quỹ phải mua lại CCQ, trả tiền cho NĐT. Vì thế cần được coi hành vi mua/bán CCQ là hoạt động góp vốn/rút vốn. Do đó, không nên thu thuế đối với việc mua/bán chứng chỉ của quỹ mở.

Đại diện ngành thuế cho biết tiếp tục lắng nghe các kiến nghị của các thành viên tham gia thị trường để lựa chọn chính sách thuế phù hợp.