Lượng cung vàng khổng lồ trên nhắm đến 2 mục đích: giúp các tổ chức tín dụng kịp thời tất toán số dư huy động vàng đúng thời hạn để ổn định thị trường và đưa giá vàng trong nước tiến sát với giá vàng quốc tế. Nhìn chung, cả 2 mục đích trên đều đã có kết quả khả quan.

Thị trường dần ổn định

Là người có kinh nghiệm 20 năm trong thị trường vàng, ông Nguyễn Văn Lý, nguyên Giám đốc Công ty SJC Đà Nẵng nhìn nhận, thị trường vàng trong những tháng gần đây có những dấu hiệu ổn định. Thông thường, các năm trước, đây là mùa mua bán sôi động nhất của vàng nhưng năm nay giao dịch rất ảm đạm.

Ông Lâm Quang Phi - Giám đốc Công ty vàng SJC miền Trung cho biết, thời gian này, nhu cầu mua vàng trên thị trường đang chậm, mỗi ngày chỉ giao dịch khoảng 30 lượng (bằng 1/10 so với cách đây 2 tháng) khiến việc nhập hàng của công ty phải rất thận trọng.

Ông Võ Minh - Giám đốc NHNN Chi nhánh Đà Nẵng cho rằng, việc NHNN đưa ra các biện pháp quyết liệt để quản lý thị trường vàng gần 2 năm nay xem ra đã mang lại kết quả bước đầu. Trước đây, cầu vàng luôn lấn át cung.

Hiện nay, một lượng vàng lớn từ các ngân hàng tất toán trả cho dân đã quay lại thị trường, NHNN tạo cung khá đều đặn thông qua việc các phiên đấu giá đã cơ bản xóa được nạn đầu cơ, làm giá như trước đây.

Rút ngắn chênh lệch

Cùng với việc tăng cung cho thị trường, khoảng cách chênh lệch giữa giá vàng “nội” và vàng “ngoại” cũng đã được rút ngắn, từ mức 7 triệu đồng/lượng (giữa tháng 4/2013) xuống xấp xỉ 2,5 triệu đồng/lượng (cuối tháng 8/2013). Ngay cả khi NHNN ngưng đấu thầu vàng vào đầu tháng 9/2013, chênh lệch hai đầu giá chỉ nhích lên đến mức 3,3 triệu đồng/lượng.

Việc biên độ thu hẹp tới mức 2 - 2,5 lần so với trước cho thấy, kịch bản quản lý thị trường vàng đang đi đúng hướng. Tất nhiên, thành quả này ngoài sự nỗ lực cũng như kiên định của Chính phủ và cơ quan quản lý, còn do giá vàng thế giới giảm sâu bởi hàng loạt yếu tố hỗ trợ khác.

Tiếp tục hay dừng lại?

Khi giá vàng đã đi vào “quỹ đạo”, biên độ chênh lệch giá được rút ngắn, nhiều luồng ý kiến cho rằng đã tới lúc NHNN nên ngưng đấu thầu vàng. Tuy nhiên, ông Nguyễn Thành Long – Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh Vàng cho rằng, nếu nhìn vào diễn biến thị trường với biên độ đang dần thu hẹp nhiều người ngỡ tưởng “sóng” vàng đã lặng nhưng thực chất không hẳn vậy. Thị trường vẫn cần vàng cung qua kênh này, dù đã được “tiếp sức” gần 60 tấn vàng trong thời gian ngắn vừa qua.

"Với chính sách điều hành vàng hiện nay, NHNN là kênh cung ứng vàng miếng duy nhất cho DN và ngân hàng, nếu kênh này “tắt” thì cả thị trường cũng “tắc” theo” – ông Long nói.

Đồng quan điểm trên, TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia kinh tế cũng cho rằng, đúng là đến một lúc nào đó, NHNN phải chấm dứt hoạt động bán vàng ra, thậm chí còn phải mua vàng vào, bởi vàng cũng là một dạng dự trữ ngoại hối của quốc gia.

Tuy nhiên, theo ông, hiện chưa phải là thời điểm thích hợp để NHNN dừng hẳn hoạt động bán vàng. Giá vàng trong nước đã sát hơn với giá vàng thế giới nhưng chưa tạo được sự ổn định thực sự và khoảng cách chênh lệch giá vàng cần phải kéo xuống thấp hơn nữa. Ngoài ra, trong bối cảnh nhiều khả năng Mỹ sẽ tấn công Syria, nhu cầu vàng thế giới và trong nước sẽ tăng, NHNN không nên ngưng đấu thầu vàng mà có thể còn cần bán ra lớn hơn kế hoạch.

Về vấn đề khi nào NHNN sẽ ngừng đấu thầu vàng miếng, lãnh đạo một vụ chức năng của NHNN đã cho biết: hoạt động đấu thầu vàng chỉ chấm dứt khi nhu cầu bình ổn không còn. NHNN cũng đang chuẩn bị các phương án thay thế.

Trước một số ý kiến cho rằng, nếu cứ đấu thầu vàng đáp ứng yêu cầu thì NHNN sẽ tiếp tục phải sử dụng ngoại tệ để nhập khẩu vàng, như vậy, sẽ ảnh hưởng đến Quỹ dự trữ ngoại hối, lãnh đạo vụ chức năng NHNN bày tỏ: những lo lắng này của các chuyên gia cũng không phải không có cơ sở.

Tuy nhiên, với góc độ cơ quan quản lý thị trường vàng, đồng thời cũng là người chịu trách nhiệm quản lý Quỹ dự trữ ngoại hối Nhà nước, NHNN luôn có các phương án thay thế để đảm bảo an toàn Quỹ này.

Bài đăng trên Tài chính & Đầu tư số 9 - 2013