TTCK Việt Nam đang dần bước qua tuổi 17 với những bước tiến dài khi lần đầu tiên sau 9 năm, chỉ số VN Index chính thức vượt qua mốc 700 điểm, giá trị vốn hóa toàn thị trường cổ phiếu đạt 2.089.018 tỷ đồng tương đương 45% GDP, mức cao nhất kể từ khi TTCK đi vào hoạt động cho đến nay.

Trong đó, có sự đóng góp lớn của thị trường niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HOSE) với giá trị vốn hóa đạt mức xấp xỉ 41% GDP, chiếm trên 90% quy mô toàn TTCK Việt Nam. Nhân kỷ niệm 17 năm hoạt động TTCK Việt Nam (7/2000 - 7/2017), ông Lê Hải Trà đã chia sẻ với phóng viên về những bước phát triển của HOSE trong thời gian gần đây và những bước đi trong thời gian tới.

Phóng viên: Thưa ông, năm 2017, TTCK Việt Nam tiếp tục ghi dấu những thành quả ấn tượng trên chặng đường 17 năm hoạt động và phát triển mà trong đó có sự góp sức khá tích cực của thị trường niêm yết tại HOSE. Trên cương vị là lãnh đạo của HOSE, xin ông chia sẻ thêm về kết quả này?

<="" td="" width="250" height="140">

Ông Lê Hải Trà

Ông Lê Hải Trà: Nối tiếp đà tăng trưởng trong năm 2016, tính đến ngày 30/6/2017, TTCK Việt Nam trong 6 tháng đầu năm 2017 tiếp tục đạt mức tăng ấn tượng cả về quy mô và thanh khoản. Chỉ số VN Index vượt mốc 700 điểm, đạt 776,47 điểm, tăng 16,78% so với đầu năm.

Giá trị vốn hóa toàn thị trường cổ phiếu đạt 2.089.018 tỷ đồng, tương đương trên 45% GDP, mức cao nhất kể từ khi TTCK đi vào hoạt động cho đến nay. Trong vòng 5 năm qua, TTCK Việt Nam luôn giữ vững xu hướng tăng ổn định so với các thị trường trong khu vực.

Cùng với sự tăng trưởng đáng kể của thị trường, hoạt động niêm yết mới cũng diễn ra tương đối sôi động. Sự xuất hiện của nhiều doanh nghiệp có quy mô vốn lớn tham gia niêm yết đã đưa giá trị vốn hóa thị trường cổ phiếu trên HOSE (tính đến ngày 30/6) tiến đến mức 1.902.525 tỷ đồng, tương đương 41% GDP, chiếm trên 90% quy mô toàn TTCK Việt Nam, tăng hơn 25% so với cuối năm 2016.

Trong đó, thanh khoản thị trường trên HOSE luôn duy trì ở mức cao và ổn định với bình quân phiên đạt 3.815 tỷ đồng/phiên, tăng 67,85% so với cùng kỳ năm trước, đặc biệt trong 6 tháng đầu năm nay có những phiên giao dịch đạt giá trị lên đến hơn 6.000 tỷ đồng. Điều đặc biệt là nhà đầu tư nước ngoài (ĐTNN) đã quay trở lại mua ròng trên TTCK Việt Nam sau khi bán ròng mạnh trong năm 2016 (do các quỹ thực hiện tái cơ cấu danh mục đầu tư) với mức giao dịch đạt bình quân 12% tổng giá trị giao dịch toàn thị trường.

Nếu như trong 6 tháng cuối năm 2016, nhà ĐTNN tại HOSE đã bán ròng lên đến 6.017 tỷ đồng thì trong 6 tháng đầu năm nay, nhà ĐTNN đã mua ròng trở lại hơn 8.830 tỷ đồng.

Có thể nói HOSE đang ở độ “tuổi 17 bẻ gãy sừng trâu”, với những đóng góp sức trẻ của HOSE trong thời gian qua đối với TTCK Việt Nam, thị trường đang tràn đầy cơ hội cho dòng vốn đầu tư quốc tế, hấp dẫn các nhà ĐTNN.

Nếu như năm 2016, số lượng tài khoản của nhà đầu tư tổ chức nước ngoài tăng 27,88% so với năm 2015 thì trong 6 tháng đầu năm nay, mức tăng này vẫn duy trì ở tốc độ cao nhất so với nhóm các tài khoản khác với mức tăng xấp xỉ 10%.

Theo ông, đâu là yếu tố cốt lõi mang lại giá trị bền vững cho sự phát triển của TTCK Việt Nam nói chung và HOSE nói riêng?

Ngoài những yếu tố về chất lượng hàng hóa, thanh khoản và hạ tầng công nghệ, tính công khai, minh bạch thị trường luôn được xem là nguyên tắc và là thước đo chuẩn mực của một TTCK hoạt động hiệu quả.

Với vai trò là đơn vị tổ chức vận hành thị trường, HOSE luôn thực hiện giám sát chặt chẽ nghĩa vụ báo cáo, công bố thông tin (CBTT) của các doanh nghiệp niêm yết (DNNY), công ty chứng khoán (CTCK) thành viên nhằm đảm bảo tính tuân thủ cao nhất.

Trong chức năng hỗ trợ thị trường, HOSE khuyến khích tạo mọi điều kiện để DNNY hướng đến áp dụng các thông lệ và chuẩn mực quốc tế trong việc duy trì chất lượng quản trị công ty (QTCT) và minh bạch thị trường.

Năm 2017 là năm thứ 10 liên tiếp HOSE triển khai bình chọn Báo cáo thường niên với mục tiêu hướng đến minh bạch - quản trị tốt - phát triển bền vững cho các DNNY trên TTCK. Đây cũng là năm đầu tiên có sự tham gia của 4 công ty kiểm toán hàng đầu là Deloitte, Ernst & Young, KPMG và PricewaterhouseCoopers (PwC) vào quy trình tuyển chọn Báo cáo thường niên của các doanh nghiệp.

Chúng tôi quyết tâm nâng tầm uy tín và chất lượng của giải thưởng này cũng chính vì ngày càng ý thức sâu sắc về ý nghĩa, vị thế, cũng như sức lan tỏa đối với DNNY, nhà đầu tư và thị trường.

Với vai trò là thành viên của Sáng kiến các Sở Giao dịch Chứng khoán phát triển bền vững (SSE) thuộc Liên hiệp quốc, HOSE luôn nỗ lực thực hiện các cam kết thúc đẩy phát triển bền vững trên thị trường. Năm 2017, HOSE đã phát động chương trình chung tay thực hiện phát triển bền vững trên TTCK Việt Nam với thông điệp “Vì tương lai vững bền”.

Phát triển bền vững chính là cơ hội để thị trường Việt Nam có thể tiếp cận dòng vốn đầu tư quốc tế từ 1.650 quỹ đầu tư lớn có cam kết thực hiện đầu tư trách nhiệm, đại diện cho tổng giá trị tài sản hơn 59.000 tỷ USD, trong đó có những tổ chức đang tìm kiếm cơ hội đầu tư tại Việt Nam.

Trong tháng 7/2017, HOSE sẽ ra mắt chỉ số Phát triển bền vững (VNSI) gồm 20 cổ phiếu niêm yết trên HOSE được đánh giá tốt về mặt Môi trường, Xã hội và Quản trị với tiêu chí đánh giá dựa trên Bộ tiêu chuẩn GRI, Bộ nguyên tắc QTCT của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) và quy định pháp luật chứng khoán hiện hành.

Với chỉ số VNSI, HOSE kỳ vọng tạo ra thước đo mới cho TTCK và cũng là cơ sở để xây dựng các sản phẩm tài chính “xanh” khác, giúp nâng cao việc áp dụng phát triển bền vững cho DNNY cũng như khuyến khích các nhà đầu tư, đặc biệt là CTCK và quỹ đầu tư, hướng đến thực hiện đầu tư theo các nguyên tắc có trách nhiệm.

Thời gian qua, nâng hạng TTCK Việt Nam từ nhóm thị trường cận biên (Frontier Market) lên nhóm thị trường mới nổi (Emerging market) được xem là chủ đề nhận được nhiều sự quan tâm, kỳ vọng của thị trường. Theo kết quả đánh giá tháng 6/2017, MSCI vẫn chưa đưa Việt Nam vào danh sách xem xét của nhóm thị trường mới nổi. Thưa ông, quan điểm của ông về việc này như thế nào?

Thời gian qua, câu chuyện cơ quan quản lý thị trường đang nỗ lực tìm kiếm các giải pháp để TTCK Việt Nam đáp ứng được các tiêu chí của tổ chức MSCI để được nâng hạng lên nhóm TTCK mới nổi nhằm nâng cao sức hấp dẫn của thị trường Việt Nam, từ đó tác động trực tiếp lên khả năng thu hút dòng vốn ĐTNN, luôn được nhiều cơ quan, tổ chức cá nhân quan tâm.

Theo thống kê của tổ chức MSCI, hiện có khoảng 1,6 nghìn tỷ USD tài sản của các quỹ đầu tư đang tham chiếu trên nhóm các chỉ số về thị trường mới nổi của MSCI. Tuy nhiên, MSCI không phải là tổ chức duy nhất thực hiện việc đánh giá xếp hạng thị trường mà còn có một số các tổ chức khác như FTSE Russell, S&P Dow Jones.

Mỗi tổ chức có một hệ thống tiêu chí đánh giá riêng nhưng đều tập trung vào các khía cạnh cơ bản như: mức độ phát triển của nền kinh tế, sự ổn định về chính trị, quy mô và tính thanh khoản của thị trường, hiệu quả vận hành của thị trường, khả năng tiếp cận thị trường của nhà ĐTNN, khả năng lưu chuyển dòng vốn…

Nếu Việt Nam đáp ứng được các tiêu chí xếp hạng vào nhóm thị trường mới nổi của các tổ chức như MSCI, FTSE Russell hay S&P Dow Jones, các cổ phiếu đủ điều kiện của Việt Nam sẽ tham gia vào nhóm các chỉ số về thị trường mới nổi của những tổ chức này và khi đó, TTCK Việt Nam có thể tận dụng được một phần của dòng vốn khổng lồ từ các quỹ đầu tư theo các chỉ số.

Hiện nay, Việt Nam đã đáp ứng được nhóm tiêu chí về quy mô và thanh khoản. Vướng mắc chính nằm ở nhóm tiêu chí về khả năng tiếp cận thị trường, cụ thể là vấn đề về sở hữu nước ngoài, độ mở trong việc luân chuyển dòng vốn ra/vào thị trường. Nâng hạng thị trường là một quá trình tương đối dài, đòi hỏi nhiều nỗ lực để tạo ra những thay đổi, vì vậy, cần phải có một kế hoạch tổng thể và phối hợp chặt chẽ giữa nhiều cơ quan, ban ngành liên quan.

Kết quả được nâng hạng là mục đích cuối cùng nhưng quá trình nỗ lực để thay đổi, cải thiện những điểm còn hạn chế của thị trường, bản thân nó cũng đã mang lại nhiều lợi ích cho thị trường. Đây mới là yếu tố hấp dẫn mang tính dài hạn của TTCK Việt Nam.

Nhân đây, xin ông chia sẻ một số dự định về kế hoạch phát triển của HOSE trong những năm tới?

HOSE vẫn theo đuổi giá trị cốt lõi của mình xuyên suốt chặng đường phát triển với mục tiêu đưa HOSE vào Top 5 các SGDCK khu vực ASEAN vào năm 2020, quy mô giá trị vốn hóa thị trường cổ phiếu đạt trên 60% GDP và giá trị giao dịch bình quân phiên đạt mức 250 triệu USD/ ngày vào năm 2020.

Bên cạnh những nỗ lực về nâng cao tính minh bạch và kỷ luật thị trường, nâng cao giá trị DNNY, hướng đến các chuẩn mực và thông lệ tốt về QTCT, HOSE sẽ tập trung vào chiến lược đa dạng hóa các sản phẩm mới.

Cụ thể, trong năm 2017, HOSE sẽ tiếp tục đẩy mạnh việc triển khai sản phẩm chứng quyền có bảo đảm (CW), dự kiến ra mắt thị trường vào cuối quý III/2017 với kỳ vọng mở ra một kênh giao dịch mới và hiệu quả, đáp ứng các chiến lược đầu tư linh hoạt với chi phí thấp cho thị trường.

Việc phát triển các chỉ số nhằm thiết kế các sản phẩm phục vụ cho mục đích đầu tư, đặc biệt là các quỹ ĐTNN, cũng sẽ được chú trọng.

Trong thời gian tới, HOSE sẽ tiếp tục phối hợp với các đơn vị thụ hưởng đẩy mạnh tiến độ triển khai dự án hệ thống công nghệ thông tin với nhà thầu KRX để sớm đưa hệ thống vào vận hành. Đây sẽ là nền tảng công nghệ giúp việc quản lý điều hành thị trường hiệu quả hơn; rút ngắn thời gian đưa sản phẩm mới ra thị trường một cách an toàn và cũng là một platform đa dạng giúp các CTCK phát triển các sản phẩm dịch vụ.

Xin trân trọng cảm ơn ông!