Gia tăng sản phẩm ngân hàng số, đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt

Thông tin tại Hội thảo quốc tế thường niên ngành Ngân hàng Tài chính lần thứ bảy, với chủ đề “Số hóa ngân hàng - Cơ hội đột phá”, tổ chức ngày 1/11 tại Hà Nội, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Kim Anh cho biết: nắm bắt được cơ hội phát triển trên nền tảng công nghệ thời gian qua, nhiều ngân hàng thương mại đã chủ động nghiên cứu, đầu tư mạnh mẽ và ứng dụng một số công nghệ, giải pháp mới như phân tích dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo, xác thực sinh trắc học... để tạo ra một số dịch vụ thanh toán số, ngân hàng số; đánh giá hành vi khách hàng, dự đoán doanh thu, nhu cầu thị trường, cảnh báo rủi ro.

Theo các chuyên gia trong lĩnh vực tài chính, sự phát triển của dịch vụ ngân hàng trên nền tảng công nghệ số có thể giúp các ngân hàng đổi mới toàn diện từ quy trình cung cấp sản phẩm dịch vụ, đổi mới hệ thống kênh phân phối, mở rộng danh mục sản phẩm, cung cấp dịch vụ cho một phạm vi khách hàng rộng lớn hơn với chi phí thấp hơn.

Công nghệ số cũng là cơ hội để các quốc gia thúc đẩy Tài chính toàn diện (Financial inclusion), hướng tới việc cung cấp dịch vụ tài chính phù hợp và thuận tiện cho mọi cá nhân và tổ chức, đặc biệt đối với người có thu nhập thấp và dễ bị tổn thương nhằm tăng cường cơ hội tiếp cận tài chính, góp phần tạo cơ hội sinh kế, luân chuyển dòng vốn đầu tư và tiết kiệm trong xã hội, qua đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Thị trường tài chính- ngân hàng đã ghi nhận những thay đổi tích cực của nhiều “nhà băng” trong việc đưa công nghệ vào phát triển các sản phẩm, dịch vụ phục vụ khách hàng. Nhiều ngân hàng bước đầu đã chuyển đổi mô hình hoạt động, kinh doanh và sản phẩm, dịch vụ theo hướng số hóa đích thực, như TPBank với ngân hàng tự động LiveBank, VPBank với ứng dụng ngân hàng số Timo, OCB với chiến lược chuyển đổi ngân hàng số, Vietcombank với không gian ngân hàng số Digital Lab, VietinBank với Corebank thế hệ mới và kho dữ liệu Doanh nghiệp (EDW) hiện đại, MB với ứng dụng trợ lý ảo ChatBot phục vụ 24x7 trên mạng xã hội…

Trả lời chất vấn của đại biểu tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa 14, Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng cũng nói rõ hơn về hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt, một trong những yếu tố cốt lõi của ngân hàng số. Theo đó, trên cơ sở Đề án của Chính phủ, thời gian vừa qua NHNN đã tập trung hoàn thiện về cơ sở pháp lý để khuyến khích việc thanh toán không dùng tiền mặt. Cơ quan này đã ban hành 10 Thông tư để chỉ đạo việc tăng cường ứng dụng thanh toán không dùng tiền mặt cũng như đảm bảo an ninh an toàn trong hoạt động thanh toán.

Đặc biệt, gần đây NHNN đã ban hành bộ tiêu chuẩn về thẻ chip nội địa cho thẻ ATM và tiêu chuẩn về cơ sở đặc tả kỹ thuật của QRCode trong lĩnh vực thanh toán tại Việt Nam nhằm đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt cũng như tăng cường các biện pháp đảm bảo an ninh an toàn trong hoạt động thanh toán hiện đại này.

NHNN cũng đã tập trung đầu tư và nâng cao cơ sở hạ tầng và công nghệ phục vụ thanh toán không dùng tiền mặt. Tính đến hết tháng 8 năm nay, số máy POS đã tăng hơn 23% so với cuối năm 2016.

Hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng được đảm bảo an toàn; số lượng và giá trị giao dịch 8 tháng đầu năm đã tăng tương ứng 28% và 30% so với cùng kỳ 2017. Các giao dịch thực hiện qua các phương thức thanh toán mới đã tăng trưởng mạnh. Cụ thể 8 tháng đầu năm thanh toán qua Internet tăng 48% về số lượng và 27,7% về giá trị so với 2017; thanh toán qua điện thoại di động cũng tăng mạnh.

Giải pháp tổng thể cho phát triển ngân hàng số tại Việt Nam

Được xác định là hướng đi tất yếu của các ngân hàng trong bối cảnh hội nhập, tuy nhiên, cũng có nhiều ý kiến đánh giá, việc số hóa các hoạt động ngân hàng cũng sẽ đem đến không ít những thách thức và rủi ro cho các ngân hàng thương mại, đòi hỏi phải quan tâm kỹ càng đến công tác quản trị, điều hành.

Những thách thức được chỉ ra có thể kể đến như việc tạo xu hướng mới, thay đổi tư duy của khách hàng khi sử dụng dịch vụ; cũng nhưkhó khăn trong việc phát triển các kênh phân phối mới. “Điều này buộc các ngân hàng phải sớm điều chỉnh cách thức thiết kế, tiếp thị và phân phối sản phẩm, dịch vụ cho phù hợp theo hướng số hóa, tự động hóa, tùy biến theo cá nhân… nếu không muốn đánh mất khách hàng”- Phó Thống đốc Nguyễn Kim Anh chia sẻ.

Đặc biệt, yếu tố về bảo mật bí mật thông tin khách hàng và đảm bảo an ninh mạng có thể xem là thách thức lớn nhất khi các ngân hàng tham gia sân chơi ngân hàng số. Sản phẩm, dịch vụ ngân hàng ngày nay càng trở nên số hóa, kết nối trực tuyến, liên tục với khách hàng qua nhiều thiết bị số cá nhân, trên nhiều kênh khác nhau. Đây chính là môi trường thuận lợi để tội phạm công nghệ cao, tin tặc khai thác các yếu điểm hòng gian lận, trục lợi từ người dùng và thâm nhập vào hệ thống, đòi hỏi các ngân hàng không được chủ quan, xem thường mà phải có sự quan tâm, đầu tư nguồn lực lớn cho đảm bảo an toàn bảo mật và bảo vệ dữ liệu khách hàng.

Để tạo điều kiện cho mô hình ngân hàng số phát triển, lãnh đạo NHNN cho biết, bên cạnh những giải pháp về hoàn thiện thể chế chính sách, cơ quan này đã chỉ đạo rà soát bổ sung sửa đổi văn bản quy pháp pháp luật (VBQPPL) phù hợp với yêu cầu số hóa hoạt động ngân hàng; chủ động tham mưu cho Chính phủ ban hành VBQPPL mới, cơ chế chính sách cho việc thí điểm, thử nghiệm phạm vi hẹp đối với một số dịch vụ, giải pháp mới, có tính đột phá, đem lại hiệu quả thiết thực.

Phó Thống đốc Nguyễn Kim Anh chia sẻ thêm, NHNN cũng đã có nhóm giải pháp về phát triển, nâng cấp hạ tầng kỹ thuật, hệ thống CNTT phục vụ cho sự phát triển thanh toán số, ngân hàng số và bảo đảm an toàn, an ninh mạng. Đồng thời, thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia trên cơ sở công nghệ số; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tăng cường nguồn nhân lực công nghệ thông tin.