Nhìn lại điều hành tỷ giá giai đoạn 2011-2013

Theo chinhphu.vn

(Tài chính) Những thay đổi căn bản trong công tác điều hành tỷ giá và thị trường ngoại tệ của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) thời gian qua đã bước đầu tạo lập sự ổn định vững chắc cho thị trường ngoại tệ và tỷ giá.

 Nhìn lại điều hành tỷ giá giai đoạn 2011-2013
Trong năm 2012 và 9 tháng đầu năm 2013, NHNN đã mua được một lượng lớn ngoại tệ. Nguồn: internet

Trong hơn 2 năm qua, thị trường ngoại tệ và tỷ giá diễn biến ổn định, các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp, hợp lý đều được đáp ứng đầy đủ thông qua hệ thống các tổ chức tín dụng (TCTD). Tâm lý găm giữ ngoại tệ được đẩy lùi một bước, thị trường ngoại tệ chợ đen gần như không còn hoạt động, các nguồn ngoại tệ được tập trung vào hệ thống các TCTD. Dự trữ ngoại hối Nhà nước tăng mạnh, không gây áp lực cho lạm phát cũng như tỷ giá.

Chủ động định hướng thị trường

Từ quý IV/2011, để kiểm soát kỳ vọng, góp phần ổn định tỷ giá, NHNN thường xuyên đưa ra các cam kết về việc tiếp tục duy trì ổn định tỷ giá trong từng thời kỳ với mức biến động trong khoảng 1% giai đoạn cuối năm 2011 và 2-3%/năm cho các năm 2012 và 2013.

Trên cơ sở các cam kết này, NHNN luôn chủ động theo dõi, phân tích các cân đối vĩ mô, diễn biến cán cân thanh toán quốc tế, cung cầu ngoại tệ trên thị trường và thực hiện các biện pháp điều hành cần thiết để nhanh chóng ổn định thị trường.

Khi thị trường ngoại tệ và tỷ giá có biến động bất thường, NHNN kịp thời đánh giá và xác định rõ nguyên nhân, trên cơ sở đó chủ động thực hiện công tác thông tin, truyền thông để cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời về các giải pháp điều hành của NHNN.

Tại những thời điểm cung cầu ngoại tệ trên thị trường căng thẳng cục bộ, NHNN sẵn sàng hỗ trợ thanh khoản ngoại tệ, phối hợp với việc điều hành lãi suất và thanh khoản VND ngắn hạn nhằm nhanh chóng ổn định thị trường.

NHNN chủ động phối hợp với các bộ, ngành liên quan tăng cường quản lý, thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm về quản lý ngoại hối, quản lý hoạt động kinh doanh vàng, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp, hợp lý của người dân và doanh nghiệp được đáp ứng thông qua hệ thống các TCTD.

Dựa trên những đánh giá, phân tích cung cầu trên thị trường cũng như diễn biến của các yếu tố kinh tế vĩ mô, NHNN đã chủ động điều hành một cách linh hoạt tỷ giá bình quân liên ngân hàng, tỷ giá mua, bán ngoại tệ cũng như hoạt động mua, bán ngoại tệ của NHNN.

Tỷ giá bình quân liên ngân hàng được điều chỉnh linh hoạt trong giai đoạn từ tháng 8/2011 và duy trì ổn định ở mức 20.828 VND/USD từ cuối năm 2011. Tuy nhiên, từ cuối tháng 5/2013, thị trường ngoại tệ có biến động, tỷ giá tăng và diễn biến phức tạp mặc dù NHNN đã bán ngoại tệ can thiệp thị trường, điều chỉnh tỷ giá bình quân liên ngân hàng từ mức 20.828 VND/USD tăng 1% lên mức 21.036 VND/USD vào ngày 28/6/2013.

Đồng thời ban hành các thông tư quy định giảm lãi suất tối đa đối với tiền gửi bằng VND của tổ chức, cá nhân tại TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, giảm lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài để đáp ứng nhu cầu vốn phục vụ một số lĩnh vực, ngành kinh tế, giảm lãi suất tối đa đối với tiền gửi bằng USD của tổ chức, cá nhân tại TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.

Đối với tỷ giá bán ngoại tệ, khi thị trường có biến động thời điểm cuối tháng 2/2013 đầu tháng 3/2013, NHNN đã linh hoạt trong điều hành tỷ giá thông qua việc điều chỉnh giảm giá bán ra về mức 20.950 VND/USD từ ngày 5/3/2013 thay vì mức giá trần là 21.036 VND/USD được duy trì từ cuối năm 2011 và sẵn sàng bán ngoại tệ can thiệp tại mức giá này nếu TCTD có nhu cầu. Sau đó, tỷ giá bán USD của NHNN được điều chỉnh thêm 3 lần nữa phù hợp với cung cầu trên thị trường, cụ thể tăng từ mức giá 20.950 VND/USD tăng lên mức 21.005 VND/USD (ngày 20/5/2013), tăng lên mức trần 21.036 VND/USD (ngày 5/6/2013) và tăng lên mức trần 21.246 VND/USD (ngày 8/7/2013) sau khi NHNN điều chỉnh tỷ giá bình quân liên ngân hàng. NHNN cũng đã linh hoạt thực hiện việc bán ngoại tệ bình ổn thị trường tại các mức tỷ giá này.

Tỷ giá mua vào USD của NHNN cũng đã được điều hành theo hướng khuyến khích các TCTD bán ngoại tệ cho NHNN để tăng dự trữ ngoại hối Nhà nước. Tỷ giá mua vào được NHNN duy trì tương đối ổn định ở mức 20.850 VND/USD cao hơn mức tỷ giá bình quân liên ngân hàng là 20.828 VND/USD. Nhờ vậy, trong năm 2012 và 9 tháng đầu năm 2013, NHNN đã mua được một lượng lớn ngoại tệ để tăng dự trữ ngoại hối nhà nước, quy mô dự trữ ngoại hối Nhà nước được cải thiện rõ nét. Khi tỷ giá bình quân liên ngân hàng được điều chỉnh, NHNN cũng đã điều chỉnh tăng tỷ giá mua ngoại tệ lên 21.100 VND/USD từ ngày 07/8/2013 và tiếp tục mua ngoại tệ từ các TCTD tại mức giá này.

Giảm dần tình trạng đô la hóa

Trong hơn 2 năm qua, NHNN đã điều hành chính sách tiền tệ một cách chặt chẽ, linh hoạt, hiệu quả phù hợp với diễn biến kinh tế vĩ mô góp phần ổn định giá trị VND, kiểm soát kỳ vọng lạm phát góp phần quan trọng hỗ trợ điều hành tỷ giá và thị trường ngoại hối.

Các mức lãi suất điều hành và trần lãi suất huy động VND được điều chỉnh giảm phù hợp với diễn biến lạm phát nhưng vẫn đảm bảo chênh lệch lợi tức hợp lý thiên về nắm giữ VND thay vì ngoại tệ. NHNN đã thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm chuyển dần quan hệ huy động-cho vay ngoại tệ sang quan hệ mua-bán ngoại tệ, như thu hẹp dần đối tượng được phép vay ngoại tệ, giảm giới hạn trạng thái của các TCTD, tăng dự trữ bắt buộc đối với tiền gửi bằng ngoại tệ...

Xu hướng dịch chuyển tiền gửi ngoại tệ sang tiền gửi tiền đồng tiếp tục được duy trì góp phần giảm cầu găm giữ ngoại tệ. Các công cụ chính sách tiền tệ được sử dụng linh hoạt nên mặc dù dự trữ ngoại hối tăng rất mạnh đặc biệt là giai đoạn trước Tết Nguyên đán Quý Tỵ 2013, một lượng lớn nội tệ cung ứng ra thị trường nhưng không gây áp lực lên lạm phát, không ảnh hưởng đến công tác điều hành tỷ giá.

NHNN cũng tăng cường các biện pháp quản lý chặt chẽ thị trường ngoại tệ và thị trường vàng như thu hẹp đối tượng vay bằng ngoại tệ, kiểm soát chặt chẽ việc mua bán ngoại tệ trái phép và chống buôn lậu vàng qua biên giới để góp phần ổn định tỷ giá, thị trường ngoại hối. NHNN đã chỉ đạo NHNN Chi nhánh tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tăng cường công tác quản lý ngoại hối, quản lý hoạt động kinh doanh vàng, phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm và yêu cầu các TCTD chấp hành nghiêm các quy định về quản lý ngoại hối, quản lý hoạt động kinh doanh vàng, đặc biệt là các quy định về tỷ giá và giao dịch hối đoái.