Dự kiến bắt đầu từ năm nay, Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX)  sẽ tiến hành bình chọn và vinh danh các CTCK tiêu biểu nhất hàng năm, như một sự đánh giá, ghi nhận của cơ quan quản lý với những CTCK an toàn, lành mạnh và có nhiều nỗ lực vì sự phát triển chung của thị trường chứng khoán (TTCK).

Tiêu chí tiên quyết là an toàn tài chính

Trao đổi về chương trình trên, ông Nguyễn Văn Dũng, Phó tổng giám đốc HNX cho biết, việc bình chọn và vinh danh CTCK đã từng được HNX thực hiện, nhưng việc xây dựng bộ tiêu chí rõ ràng để trên cơ sở đó chọn lựa các CTCK tiêu biểu nhất thì đây là năm đầu tiên HNX chính thức làm.

Cũng theo ông Dũng, bộ tiêu chí này sẽ đang được HNX hoàn thiện lần cuối và sau đó sẽ công bố công khai ra thị trường.

Về cơ bản, ông Dũng cho biết, việc bình chọn CTCK tiêu biểu sẽ căn cứ theo 4 tiêu chí, trong đó tiêu chí tiên quyết là mức độ an toàn tài chính.

Ở tiêu chí an toàn tài chính, HNX xây dựng cách thức bình chọn dựa vào tiêu chuẩn CAMEL mà Ủy ban Chứng khoán Nhà nước sử dụng để đánh giá khối CTCK (gồm mức độ đủ vốn - C; chất lượng tài sản - A; chất lượng quản trị - M; khả năng sinh lời - E; chất lượng thanh khoản - L).

Tất cả các CTCK được xếp hạng A (từ 70 điểm trở lên) theo tiêu chí CAMEL sẽ là đối tượng được HNX đưa vào xét tiếp ở các tiêu chí tiếp theo.

Tiêu chí CAMEL này được HNX sử dụng để lọc các CTCK an toàn về tài chính, xét trong năm 2012 - 2013, trên báo cáo tài chính kiểm toán năm 2012 và báo cáo bán niên soát xét năm 2013.

Tiêu chí thứ hai là thị phần môi giới cổ phiếu phải nằm trong TOP 20 CTCK thành viên lớn nhất tại HNX.

Sử dụng tiêu chí này nhằm đánh giá sự năng động và hiệu quả của các CTCK trong vai trò là các tổ chức tài chính trung gian trên thị trường.

Tiêu chí tiếp theo sẽ đánh giá mức độ hợp tác, phối hợp với Sở trong các cải tiến về công nghệ, hạ tầng giao dịch, khả năng đóng góp những ý tưởng mới, sáng tạo, tuyên truyền, quảng bá và phổ biến, giới thiệu cho nhà đầu tư về những thay đổi của hệ thống giao dịch, loại lệnh mới, sản phẩm mới vì sự phát triển chung của HNX cũng như TTCK Việt Nam.

Tiêu chí cuối cùng sẽ chấm điểm nghĩa vụ tuân thủ công bố thông tin của khối CTCK và việc chấp hành kỷ luật báo cáo với cơ quan quản lý định kỳ.

Mỗi tiêu chí chính sẽ gồm nhiều tiêu chí nhỏ, đang được HNX hoàn thiện và sẽ công bố công khai với các CTCK, với thị trường trong thời gian ngắn tới.

Bao nhiêu CTCK sẽ được vinh danh?

Nếu như khối doanh nghiệp (DN) niêm yết có giải thưởng Báo cáo thường niên tốt nhất, được thực hiện từ năm 2008, theo sự hợp tác của Sở Giao dịch chứng khoán (GDCK) TP. Hồ Chí Minh, Báo Đầu tư Chứng khoán, Sở GDCK Hà Nội và nhà tài trợ độc quyền Dragon Capital, thì khối CTCK, hiện vẫn chưa có một giải thưởng riêng trên TTCK Việt Nam.

Vài năm gây đây, một số CTCK lớn như SSI, HSC, Bản Việt, VPBS… đã được nhận được giải thưởng từ một số tổ chức, tạp chí kinh tế quốc tế, nhưng chỉ vinh danh một nghiệp vụ cụ thể (nhà môi giới tốt nhất, nhà tư vấn tốt nhất, nhà bảo lãnh phát hành tốt nhất…).

Bên cạnh đó, do tiêu chí để chọn và vinh danh các giải thưởng cụ thể này không được truyền thông rõ ràng tại Việt Nam, nên tính thuyết phục của giải thưởng mà khối CTCK nhận được chưa thật trọn vẹn.

Việc HNX xây dựng bộ tiêu chí bình chọn các CTCK sẽ là bước đi quan trọng, tạo nền cho việc xây dựng một giải thưởng uy tín cho khối CTCK tại Việt Nam.

Trong năm đầu tiên xây dựng bộ tiêu chí và bình chọn CTCK tiêu biểu nhất, lãnh đạo HNX cho biết, sẽ giữ bí mật danh sách các CTCK được tôn vinh đến ngày công bố (dự kiến 29/11/2013).

Tuy nhiên, khả năng có không nhiều CTCK được vinh danh năm nay, bởi hai lý do chính.

Thứ nhất, nền kinh tế vĩ mô chưa thoát khỏi khó khăn, khiến khối CTCK, rất chật vật trong kinh doanh. Nhiều CTCK quy mô lớn, nhưng đang phải gánh lỗ lũy kế, hoặc danh mục đầu tư yếu kém, nên không thể vượt qua tiêu chí đầu tiên về mức độ an toàn tài chính (CAMEL).

Lý do thứ hai, quan trọng không kém là sự chọn lựa nơi giao dịch của nhà đầu tư ngày càng có xu hướng tập trung vào TOP 10 CTCK có thị phần lớn nhất, khối này chiếm đến trên 50% thị phần mỗi sàn, nên những CTCK không nằm trong TOP 10, khó đạt điểm cao về thị phần trong bảng đánh giá.

Dù có thể không nhiều CTCK được HNX vinh danh là tiêu biểu nhất năm nay, nhưng theo ông Dũng, việc chọn lọc các CTCK của HNX là dựa trên tổng hòa nhiều tiêu chí, nên những CTCK ngoài danh sách này, vẫn có thể có những thế mạnh riêng có, vượt trội so với mặt bằng chung thị trường.

Ở các thị trường quốc tế, việc bình chọn từng khối DN, trong đó có khối CTCK được thực hiện thường xuyên. Ở Việt Nam, lần đầu tiên xây dựng một bộ tiêu chí bình chọn CTCK, HNX đã tham khảo cách làm của quốc tế, nhưng có những tiêu chí được bình xét theo thực tiễn hoạt động của khối DN này. Các CTCK và TTCK đang rất chờ đợi kết quả được công bố bởi HNX vào ngày 29/11 tới.