Về lý thuyết, thị trường chứng khoán (TTCK) là kênh huy động vốn trung và dài hạn của các DN. Trong bối cảnh vay vốn ngân hàng không được và huy động vốn trên TTCK cũng không xong khiến các DN rơi vào tình cảnh khó khăn, không có vốn đầu tư sản xuất kinh doanh.

Dại gì tham gia đấu giá!

Đã lâu lắm rồi trên website của Ủy ban CK Nhà nước và hai sở giao dịch CK Hà Nội và TPHCM không thấy thông báo về đợt đấu giá cổ phần ra công chúng. Nhà đầu tư chăm chỉ theo dõi các thông tin đấu giá cũng chỉ thấy hết sức lẻ tẻ một vài đợt đấu giá nho nhỏ bán vốn tại một DN nào đó để rút vốn về hoặc kế hoạch bán vốn của một vài DN nhưng thường là không thành công. Sở Giao dịch CK Hà Nội và TPHCM nhiều lần thông báo về nhiều cuộc đấu giá không được thực hiện do không đủ điều kiện do không có hoặc có quá ít nhà đầu tư tham gia.

Đơn cử như mới đây, Sở Giao dịch CK Hà Nội cho biết sẽ tổ chức phiên đấu giá bán cổ phần của Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản VN tại Cty CP bảo hiểm SHB - Vinacomin vào ngày 3.10. Tuy nhiên, cuộc đấu giá đã bất thành khi chỉ có một nhà đầu tư tổ chức tham gia. Một nhà đầu tư cá nhân là bà Bùi Thị Minh Thu đã “bỏ của chạy lấy người” khi có đơn đề nghị hủy tham dự đấu giá, chấp nhận mất tiền đặt cọc. Đây chỉ là một trong số rất nhiều phiên đấu giá cổ phiếu không thành trong thời gian gần đây.

Chưa khi nào hoạt động phát hành tăng vốn của các DN trên sàn lại khó khăn như hiện nay. Một lãnh đạo Ủy ban CK Nhà nước khi trao đổi quanh câu chuyện này cũng thở dài bởi hiện quá nửa số cổ phiếu trên sàn có giá dưới mệnh giá (10.000 đồng) nên khó có thể phát hành đại chúng được. Nhà đầu tư có tiền sẽ không dại gì tham gia các đợt phát hành đại chúng dù giá thấp nhất là 10.000 đồng/cổ phiếu bởi giá cổ phiếu của nhiều DN tốt, nhiều ngân hàng tốt cũng đang thấp hơn mức này. Nhiều cổ phiếu thậm chí còn chỉ ở mức 200 đồng, rẻ hơn cả mớ rau, cọng hành ngoài chợ.

“Mỡ nó rán nó” cũng khó

Thông thường, các DN khi huy động vốn qua TTCK thường ưu tiên cho phát hành thêm cổ phiếu để tăng vốn cho sản xuất kinh doanh. Hình thức phát hành này trong bối cảnh hiện nay đẩy nhà đầu tư vào thế bí do tình hình tài chính khó khăn. Chính vì vậy hoạt động phát hành cổ phiếu tăng vốn trong hơn hai năm gầy đây không thu hút được giới đầu tư.

Ở một hướng khác, một số DN tìm đến cách thức phát hành trái phiếu DN. Do nhiều nguyên nhân như uy tín của các DN chưa đủ lớn, nhà đầu tư tham gia cần có lượng vốn lớn... cộng với việc nếu là trái phiếu tự do chuyển đổi thì nếu không để ý về ngày chuyển đổi nhà đầu tư sẽ phải đợi tới khi tất toán trái phiếu mới có thể rút được tiền về. Chính vì vậy, phát hành trái phiếu DN gọi vốn hiện cũng khó thành công trừ khi các DN có sẵn đối tác. Một số trường hợp các DN khi có sẵn các đối tác sẽ chọn hình thức phát hành riêng lẻ.

Theo chia sẻ của một chuyêngia lâu năm trong ngành, hiện nay các DN gần như chỉ phát hành cổ phiếu thưởng bằng nguồn lợi nhuận để lại. “Đây chỉ là hình thức mỡ nó rán nó. Tức là chỉ là sự điều chuyển vốn bên trong DN chứ không phải là hình thức thu hút được các nguồn vốn mới”, ông này nói.

Chuyên gia này cũng cho rằng, cách này chỉ áp dụng được với các DN làm ăn có lãi, có lợi nhuận lũy kế. Còn với đa phần DN khi công bố báo cáo tài chính bán niên và báo cáo tài chính cuối năm đều “lỗ mẹ lỗ con” thì hình thức điều chuyển vốn này cũng khó mà thực hiện được.