Chứng khoán thế giới tạm dừng giao dịch, thị trường trong nước vẫn duy trì thanh khoản

Trong 6 tháng đầu năm, dịch bệnh Covid-19 bùng phát trên phạm vi toàn cầu đã giáng những "đòn đánh nhanh và mạnh" đến TTCK thế giới. Thống kê cho thấy, chỉ trong một tuần từ 9/3 đến 16/3, TTCK Mỹ đã trải qua đợt giảm mạnh nhất kể từ năm 1987, thậm chí đã 3 lần phải kích hoạt cơ chế tạm dừng giao dịch “circuit breaker”. Riêng trong ngày 12/3, có đến 10 quốc gia ngoài Mỹ kích hoạt cơ chế tạm dừng giao dịch, đặc biệt, Philippine ngày 17/3/2020 đã quyết định tạm ngừng TTCK để đối phó với dịch bệnh.

Bước sang tháng 4, TTCK thế giới tăng trở lại trong bối cảnh dịch Covid-19 phần nào đã được kiểm soát. Xu thế tăng điểm tiếp tục trong tháng 5 và 6 khi nhiều quốc gia đã bắt đầu nới lỏng các quy định giãn cách xã hội nhằm tái khởi động nền kinh tế sau dịch và đưa ra các biện pháp nhằm kích thích nền kinh tế. Các chỉ số kinh tế vĩ mô tốt hơn cộng cũng đã giúp TTCK nhiều quốc gia khởi sắc. Tính đến ngày 22/6, TTCK Mỹ tăng 2,5%, Anh tăng 2,8%, Pháp tăng 5,4%, Nhật Bản tăng 2,5%, Hàn Quốc tăng 4,8%, Trung Quốc tăng 4%, Thái Lan tăng 0,69%, Phillipine tăng 8,7% so với cuối tháng trước.

Không nằm ngoài vòng xoáy đó, TTCK Việt Nam cũng bị tác động mạnh bởi đại dịch Covid-19. Trong tháng 3, khi dịch có chiều hướng bùng phát tại Việt Nam và trên thế giới, TTCK Việt Nam liên tiếp chứng kiến các phiên giảm điểm mạnh. Trong đó, có thể kể đến một số phiên có mức giảm điểm mạnh như: ngày 09/03 giảm 6,28%, ngày 11/03 giảm 3,12% và ngày 12/03/2020 giảm 5,19%. Mặc dù vậy, thanh khoản thị trường liên tiếp duy trì ở mức cao, trung bình khoảng 6.000 tỷ đồng/phiên.

Là một trong những số ít quốc gia trên toàn cầu chống dịch Covid-19 thành công, bên cạnh nỗ lực phòng, chống dịch, Chính phủ cũng đã đưa ra biện pháp hỗ trợ nền kinh tế, qua đó giúp cho TTCK Việt Nam từ đầu tháng 4 đến nay có những phiên tăng điểm tích cực. Điển hình là phiên giao dịch ngày 06/04, VN-Index tăng 4,98%, đánh dấu phiên tăng điểm mạnh nhất từ tháng 8/2001 đến nay. Kết thúc phiên giao dịch ngày 22/6/2020, chỉ số VN-Index đạt 871,28 điểm, tăng 0,79% so với tháng trước, giảm 9,34% so với cuối năm 2019; chỉ số HNX-Index đóng cửa ở mức 114,72 điểm, tăng 4,47% so với tháng trước và tăng 11,91% so với cuối năm trước.

Tính đến ngày 11/6, thanh khoản của thị trường cổ phiếu, chứng chỉ quỹ bình quân đạt 5.439 tỷ đồng/phiên, tăng 6,8% so với bình quân năm 2019. Thậm chí số liệu của Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam (VSD) cho thấy, trong tháng 6, số nhà đầu tư (NĐT) ngoại được cấp mã số giao dịch tăng mạnh trở lại, nhiều nhất kể từ đầu năm đến nay với 254 NĐT nước ngoài gồm 27 tổ chức và 227 cá nhân. Điều này phần nào phản ánh tín hiệu tích cực và niềm tin của các NĐT nước ngoài vào sự phát triển của TTCK Việt Nam.

Nhiều giải pháp trấn an tâm lý nhà đầu tư, hỗ trợ thị trường

Trong bối cảnh dịch Covid-19 ảnh hưởng sâu rộng đến kinh tế - xã hội nói chung và lĩnh vực chứng khoán nói riêng, dưới sự chỉ đạo của Chính phủ và trực tiếp là Bộ Tài chính, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã rất nỗ lực, tích cực trong công tác chỉ đạo, điều hành nhằm đạt được các mục tiêu, nhiệm vụ được giao.

Theo đó, trong bối cảnh bị ảnh hưởng nghiêm trọng của dịch bệnh Covid-19, Bộ Tài chính đã thực hiện báo cáo Thủ tướng Chính phủ về các giải pháp điều hành TTCK, kịp thời báo cáo thông tin hàng ngày về tình hình thị trường lên Thủ tướng Chính phủ. Bộ Tài chính cũng đã chỉ đạo UBCKNN xây dựng các kịch bản điều hành thị trường trong bối cảnh bị ảnh hưởng nghiêm trọng của dịch bệnh Covid-19, trong đó có kịch bản duy trì hoạt động ổn định, thông suốt của hệ thống giao dịch, hệ thống lưu ký và thanh toán chứng khoán kể cả trong trường hợp các Sở giao dịch Chứng khoán và VSD bị phong tỏa do tác động của dịch Covid-19.

Bên cạnh đó, vào đầu tháng 03/2020, Bộ Tài chính đã chỉ đạo UBCKNN tiến hành họp thành viên thị trường để lấy ý kiến về công tác điều hành, hỗ trợ TTCK và NĐT vững vàng vượt qua dịch bệnh. Ngày 18/3/2020, Bộ Tài chính ban hành Thông tư số 14/2020/TT-BTC sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 127/2018/TT-BTC nhằm hỗ trợ các tổ chức, cá nhân liên quan chịu ảnh hưởng của dịch Covid-19 (hiệu lực từ ngày 19/3/2020 đến hết ngày 31/8/2020). Theo đó, giảm giá từ 10-50% đối với 9 loại giá dịch vụ và miễn hoàn toàn không thu đối với 6 loại giá dịch vụ trong lĩnh vực chứng khoán, qua đó trực tiếp hỗ trợ tổ chức kinh doanh chứng khoán khoảng 160,5 tỷ đồng, góp phần thu hút thêm 31.832 tài khoản giao dịch chứng khoán mở mới trong tháng 3/2020, dòng tiền mới vào TTCK khá mạnh. Ngày 07/05/2020, Bộ Tài chính tiếp tục ban hành Thông tư số 37/2020/TT-BTC, trong đó quy định, kể từ ngày 07/05/2020 đến hết ngày 31/12/2020, có 20/22 khoản phí, lệ phí trong lĩnh vực chứng khoán được giảm 50% so với quy định tại Biểu mức thu phí, lệ phí trong lĩnh vực chứng khoán ban hành kèm theo Thông tư số 272/2016/TT-BTC. Việc giảm phí, lệ phí có tác động hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho các tổ chức niêm yết, công ty đại chúng và tổ chức kinh doanh chứng khoán.

Trong nỗ lực hỗ trợ thị trường, UBCKNN cũng đã công bố cắt giảm các thủ tục hành chính, giảm thời gian xử lý hồ sơ mua cổ phiếu quỹ của doanh nghiệp (DN) từ 7 ngày xuống còn 24 giờ để tạo điều kiện cho DN mua cổ phiếu quỹ. Nhờ đó, đã có 26 DN đăng ký mua cổ phiếu quỹ (từ 16/3 đến 15/4) với tổng số tiền đăng ký mua khoảng 3.123 tỷ đồng, giúp các DN cơ cấu lại cổ đông và tình hình tài chính. UBCKNN đã chỉ đạo HNX và HoSE yêu cầu các công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ, thành viên lưu ký báo cáo hàng ngày để nắm bắt tình hình về khả năng giải chấp, rút vốn; Tăng cường giám sát chặt chẽ thị trường, bao gồm giao dịch của NĐT lớn, các quỹ đầu tư và NĐT nước ngoài; hoạt động của tổ chức kinh doanh chứng khoán; dòng vốn nước ngoài vào TTCK... Trong bối cảnh dịch bệnh tác động rất mạnh đến tâm lý NĐT, Chủ tịch UBCKNN cũng đã có thông điệp chính thức trên các phương tiện truyền thông về nguyên tắc điều hành TTCK, các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho DN và NĐT, giúp ổn định tâm lý thị trường.

Chủ động với thách thức phía trước

Thống kê cho thấy, trong thời gian qua, lực cầu chủ yếu đến từ trong nước trong khi lực cầu từ nước ngoài giảm. Tính chung trong 6 tháng đầu năm (tính đến 11/6), NĐT nước ngoài đã bán ròng (-16.959) tỷ đồng cổ phiếu, chứng chỉ quỹ và mua ròng 1,263 tỷ đồng trái phiếu. Giá trị bán ròng của NĐT nước ngoài trên thị trường cổ phiếu, chứng chỉ quỹ có xu hướng giảm, trong đó tháng 4, bán ròng -6.810 tỷ đồng, tháng 5 bán ròng -914 tỷ đồng.

Tuy trong ba tháng gần đây, NĐT ngoại đã quay trở lại mua ròng trên thị trường trái phiếu, song theo các chuyên gia kinh tế, xu thế khối ngoại bán ròng cũng như số liệu thống kê các ngành nghề dịch vụ du lịch, sản xuất công nghiệp, xuất nhập khẩu đang bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh cũng sẽ khiến TTCK Việt Nam chưa thể có những đột phá trong ngắn hạn.

Hiện nay, tại Việt Nam, dịch bệnh Covid-19 hiện cơ bản đã được khống chế, các những chính sách hỗ trợ của Chính phủ đối với các DN gặp khó khăn đã giúp các chỉ số kinh tế trong tháng 6 tháng có dấu hiệu khởi sắc. Trong đó, số liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy, GDP 6 tháng đầu năm 2020 tăng 1,81%, là mức tăng thấp nhất của 6 tháng các năm trong giai đoạn 2011-2020 nhưng đây có thể coi là thành công bởi nền kinh tế nước ta tiếp tục duy trì tăng trưởng, không rơi vào tình trạng tăng trưởng âm. Trong mức tăng chung của toàn nền kinh tế, khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản tăng 1,19%, đóng góp 11,89% vào mức tăng trưởng chung; khu vực công nghiệp và xây dựng tăng 2,98%, đóng góp 73,14%; khu vực dịch vụ tăng 0,57%, đóng góp 14,97%...

Bên cạnh đó, Chính phủ cũng đẩy mạnh đầu tư công để góp phần thúc đẩy tăng trưởng, theo đó tổng vốn đầu tư công nguồn ngân sách nhà nước được phép thực hiện trong năm 2020 là gần 700 nghìn tỷ đồng, gấp 2,2 lần số vốn thực giải ngân trong năm 2019. Đây là những thông tin tích cực hỗ trợ TTCK Việt Nam tiếp tục duy trì được đà tăng trưởng trong 6 tháng cuối năm. Tuy nhiên, trong thời gian tới vẫn cần phải có thêm các giải pháp linh hoạt vừa thúc đẩy thị trường phát triển, vừa chủ động, kịp thời ứng phó với những biến động khó lường của dịch bệnh.