Ngày 10/12/2019, Bộ Tài chính tổ chức Hội nghị 10 năm hoạt động và phát triển của thị trường TPCP. Tham dự Hội nghị có ông Trần Văn Dũng, Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước; bà Phan Thị Thu Hiền, Vụ trưởng Vụ tài chính các ngân hàng và tổ chức tài chính – Bộ Tài chính; ông Alwaleed Alatabani, Chuyên gia trưởng Tài chính Ngân hàng thế giới; ông Nguyễn Thành Long, Chủ tịch HĐQT Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội; lãnh đạo Trung tâm Lưu ký chứng khoán; đại diện Hiệp hội thị trường trái phiếu Việt Nam (VBMA). Hội nghị còn có sự tham dự của đại diện các ban Đảng, Quốc hội; đại diện các tổ chức quốc tế, cơ quan quản lý và các thành viên thị trường.

Quy mô thị trường tăng 12 lần so với năm 2009

Ngày 24/9/2009, thị trường TPCP chuyên biệt chính thức khai trương và đi vào hoạt động, theo đó tập trung toàn bộ hoạt động đấu thầu phát hành, giao dịch trái phiếu tại Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội nhằm đáp ứng yêu cầu huy động vốn cho đầu tư phát triển, góp phần hoàn thiện cấu trúc của thị trường vốn, thị trường tài chính Việt Nam.

Phát biểu tại Hội nghị, bà Phan Thị Thu Hiền, Vụ trưởng Vụ tài chính các ngân hàng và tổ chức tài chính – Bộ Tài chính cho biết, sau 10 năm hoạt động, thị trường TPCP đã có sự phát triển cả về quy mô và tính thanh khoản, đóng vai trò then chốt để phát triển thị trường vốn, thị trường trái phiếu. Hoạt động của thị trường TPCP đã được chuẩn hóa theo thông lệ quốc tế từ khâu công bố kế hoạch phát hành, sản phẩm hàng hóa, phương thức và quy trình phát hành đến đăng ký, lưu ký, niêm yết, giao dịch trên thị trường thứ cấp.

Quy mô thị trường TPCP đến hết tháng 11/2019 bằng 25,1%GDP năm 2019 gấp 12 lần so với năm 2009. Khối lượng giao dịch bình quân phiên trong 11 tháng đầu năm 2019 đạt 9.000 tỷ đồng/phiên tăng 24 lần so với năm 2009 bằng 0,9% dư nợ trái phiếu niêm yết. Thị trường TPCP Việt Nam đạt tốc độ tăng trưởng bình quân 27%/năm trong thập kỷ vừa qua là mức tăng cao nhất trong các nền kinh tế mới nổi tại khu vực Đông Á.

Thị trường TPCP đã ngày càng trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn có hiệu quả cho NSNN, công tác phát hành TPCP đã gắn với tái cơ cấu nợ Chính phủ theo hướng bền vững. Trong những năm gần đây, kênh huy động vốn TPCP chiếm 75% - 80% trong năm.

Công tác phát hành TPCP đã gắn kết với việc tái cơ cấu nợ Chính phủ, thông qua việc tập trung phát hành các kỳ hạn dài khi thị trường thuận lợi, đa dạng hóa cơ sở nhà đầu tư. Theo đó, kỳ hạn phát hành bình quân TPCP đã được kéo dài qua từng năm, đạt 13,6 năm vào cuối tháng 11/2019, cao hơn 9 -10 năm so với giai đoạn 2009 - 2014, trong khi lãi suất phát hành bình quân ở mức 4,58%/năm, thấp hơn 6,4% - 7,6%/năm so với giai đoạn 2009 - 2014. 

Sản phẩm trái phiếu Chính phủ ngày càng đa dạng

Trong 10 năm qua, dưới sự chỉ đạo của Chính phủ, các đơn vị chức năng của Bộ Tài chính, các thành viên của thị trường trái phiếu, cùng với sự phối hợp của các Bộ, ngành, sự hỗ trợ có hiệu quả của các tổ chức quốc tế, khung pháp lý cho hoạt động của thị trường liên tục được đổi mới, hoàn thiện phù hợp với từng giai đoạn phát triển của thị trường theo thông lệ quốc tế, góp phần nâng cao khả năng huy động vốn cho NSNN và là sản phẩm tài chính an toàn, thanh khoản cho các nhà đầu tư.

Cùng với đó, sản phẩm TPCP được phát triển ngày càng đa dạng, là công cụ đầu tư an toàn, hiệu quả cho mọi loại hình nhà đầu tư. Năm 2009, trên thị trường TPCP chỉ có các sản phẩm kỳ hạn từ dưới một năm cho đến 10 năm; đến nay trên thị trường TPCP có đầy đủ các kỳ hạn từ ngắn hạn đến kỳ hạn 20 năm, 30 năm.

Ngoài ra, còn có các sản phẩm trái phiếu không trả lãi định kỳ, trái phiếu có kỳ trả lãi linh hoạt để đáp ứng nhu cầu đa dạng của các nhà đầu tư là NHTM, hệ thống bảo hiểm, các loại hình quỹ đầu tư và nhà đầu tư nước ngoài. Tháng 7/2019, sản phẩm phái sinh hợp đồng tương lai TPCP chính thức được triển khai, đem lại cho nhà đầu tư một công cụ phòng vệ rủi ro, góp phần thúc đẩy thanh khoản và hỗ trợ phát triển thị trường TPCP cơ sở.

Trên thị trường TPCP cũng đã xuất hiện nhiều nhà đầu tư mới bên cạnh các NHTM như: các loại hình quỹ đầu tư, nhà đầu tư nước ngoài; Bảo hiểm xã hội Việt Nam và các doanh nghiệp bảo hiểm ngày càng tham gia tích cực trên thị trường TPCP. Cơ sở hạ tầng của thị trường TPCP luôn được cải tiến, nâng cấp, hoàn thiện, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của thị trường sơ cấp, thứ cấp.

Nhận định về thị trường TPCP Việt Nam thời gian qua, ông Alwaleed Alatabani, Chuyên gia trưởng Tài chính Ngân hàng thế giới đánh giá cao sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan nhà nước Việt Nam trong việc hợp tác, thúc đẩy quan hệ, phát triển thị trường TPCP Việt Nam. 

Ông Alwaleed Alatabani nhấn mạnh, việc hoàn thiện chính sách pháp luật đã kích thích thị trường TPCP phát triển, quy mô ngày càng lớn, kỳ hạn bình quân từng bước kéo dài, sự minh bạch ngày càng được cải thiện, đấu thầu được tổ chức định kỳ hơn... Đó là minh chứng rõ nhất cho sự phát triển của thị trường TPCP Việt Nam.

Nhân dịp này, Bộ Tài chính đã công bố Báo cáo thường niên thị trường trái phiếu Việt Nam năm 2018 nhằm cung cấp thông tin đầy đủ và hệ thống cho các nhà đầu tư. Cũng tại Hội nghị, đại diện Bộ Tài chính đã trao tặng Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Tài chính cho các tập thể có đóng góp xuất sắc vào sự phát triển của thị trường TPCP trong 10 năm qua.