Tín hiệu vui…

Nếu như trong quý I/2013, số vốn được bơm ra cho nền kinh tế chỉ chưa đầy 1% so với cuối năm 2012 thì đến cuối quý III/2013 con số này đã là trên 5%. Hai tháng trở lại đây, mức tăng trưởng tín dụng của toàn hệ thống ngân hàng đã có những cải thiện rõ rệt và hoạt động tín dụng bắt đầu khởi sắc. Tính đến tháng 9/2013, tăng trưởng tín dụng của hệ thống ngân hàng đạt 6,45% so với cuối năm 2012. Điều này cho thấy những giải pháp điều hành thị trường tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) trong các quý trước đã phát huy tác dụng. Trước đó, số liệu của NHNN cho thấy, tính đến ngày 30/7, tăng trưởng tín dụng cả hệ thống chỉ đạt 5,15% làm dấy lên lo ngại mục tiêu tăng trưởng tín dụng có thể không đạt được trong năm nay.

Trong quý III/2013, mặc dù nhu cầu vay vốn của doanh nghiệp (DN) chưa cải thiện mạnh mẽ, nhưng điều đáng ghi nhận hơn cả là những nỗ lực của các ngân hàng trong việc tập trung đẩy mạnh hoạt động cho vay thông qua nhiều gói tín dụng với lãi suất ưu đãi, hỗ trợ lãi suất, cắt giảm thủ tục vay. Đồng thời, không ít ngân hàng còn tích cực chủ động giảm nhẹ lượng trái phiếu và tín phiếu chính phủ trong danh mục chứng khoán đầu tư so với các quý trước đó. Động thái này nhằm hiện thực hóa phần lợi nhuận và đẩy mạnh tín dụng. Mặt bằng lãi suất huy động và cho vay hiện cũng đã được điều chỉnh giảm ở mức thấp kỷ lục trong vòng vài năm trở lại đây. Đây là điểm tích cực nhất của thị trường tiền tệ, nó phát đi thông điệp về sự ổn định vững chắc của thị trường, cũng như của kinh tế vĩ mô.

Thực tế, từ đầu quý III/2013, tín dụng của hầu hết các ngân hàng đều có sự tăng trưởng đáng kể. Thống kê của TP. Hà Nội cho biết, tổng dư nợ cho vay của các tổ chức tín dụng trên địa bàn đến cuối tháng 9/2013 tăng 3,5% so với cuối năm 2012. Tại TP. Hồ Chí Minh, dư nợ riêng cho vay VND ước tính đến tháng 9/2013 khoảng 743.665 tỷ đồng, tăng 11,55% so với cuối năm 2012, tuy nhiên, tính chung thì dư nợ chỉ tăng 4,82% so với cuối năm 2012.

Một số ngân hàng có dư nợ lớn đã tăng trưởng trở lại như: Agribank tăng 4,2% (tính đến hết quý II/2013), Vietcombank tăng 2,8% (tính đến 8/2013) sau nhiều tháng tăng trưởng âm. Một số ngân hàng nhỏ hơn có mức tăng trưởng khá mạnh như VIB đến hết tháng 9/2013 dự kiến tăng trưởng tín dụng đạt 6%. Các ngân hàng khác như VietCapitalBank, HDBank, NamABank dự tính đều có mức tăng trưởng khoảng 10%.

Một trong những nguyên nhân chính giúp tín dụng tăng trưởng trở lại trong vài tháng trở lại đây là tác động từ việc giảm lãi suất. Đến nay, mặt bằng lãi suất cho vay còn khoảng 9-12%/năm.

Chặng cuối cuộc đua

Với dự báo lạm phát sẽ được kiểm soát ở mức trên 7% cho cả năm 2013, lãi suất sẽ ổn định từ nay đến cuối năm là cơ hội cho DN có chất lượng tín dụng tốt và kế hoạch kinh doanh khả thi tranh thủ được nguồn vốn giá rẻ. Đồng thời, cũng là cơ sở để lạc quan vào tốc độ tăng trưởng tín dụng cuối năm.

Lý giải về hiện tượng khả quan này, bà Nguyễn Thị Hồng - Vụ trưởng Vụ chính sách tiền tệ của NHNN cho rằng, điều kiện kinh tế dù vẫn còn khó khăn nhưng đã được cải thiện, cùng với đó là lãi suất cho vay liên tiếp được các ngân hàng thương mại hạ xuống đã khiến cho dòng vốn được khơi nguồn.

Điều tra xu hướng kinh doanh quý IV/2013 của Vụ Dự báo, thống kê tiền tệ - NHNN cho thấy, trên 50% tổ chức tín dụng (TCTD) đã hoặc sẽ tăng dư nợ cho vay tiêu dùng trong quý III và quý IV/2013; 36,6% tập trung thúc đẩy cho vay DN có vốn đầu tư nước ngoài; khoảng 40% TCTD đã hoặc dự kiến sẽ cắt giảm tín dụng cho lĩnh vực đầu tư bất động sản trong quý III và quý IV/2013. Đa số các TCTD kỳ vọng lãi suất huy động vốn và lãi suất cho vay VND duy trì ổn định hoặc giảm nhẹ khoảng 1% trong quý IV/2013. Trong đó, xu hướng giảm lãi suất cho vay diễn ra rõ nét hơn, tạo điều kiện thúc đẩy nhu cầu về gửi tiền, vay vốn và sử dụng dịch vụ ngân hàng trong những tháng cuối năm 2013. Các TCTD tiếp tục chú trọng cho vay các lĩnh vực ưu tiên theo chỉ đạo của Chính phủ.

Mặc dù tình hình kinh tế còn nhiều khó khăn nhưng trên 80% tổ chức tín dụng cho biết, vẫn duy trì hoặc gia tăng số lượng lao động trong quý III/2013 so với quý II/2013 và dự kiến tiếp tục duy trì hoặc gia tăng trong quý IV/2013 để sẵn sàng nắm bắt thời cơ mới khi nền kinh tế có chuyển biến tích cực.

Mặt bằng lãi suất cho vay hiện nay đã ở mức thấp kỷ lục trong nhiều năm và không còn là vấn đề cản trở với nhu cầu vay của DN, là tiền đề quan trọng để tăng trưởng tín dụng cán đích đúng hẹn mục tiêu đề ra.

Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là trong khoảng thời gian còn lại của năm bắt buộc toàn hệ thống phải đạt tăng trưởng ít nhất trên 5% để hoàn thành mục tiêu tăng trưởng 12%. Nếu áp lực tăng trưởng bằng mọi giá liệu các ngân hàng có vội vàng bỏ qua các quy định chặt chẽ để cho vay dễ dàng hay tập trung tăng trưởng tín dụng tiêu dùng nhằm kéo tỷ lệ tăng trưởng lên? Bài học cho thấy, tín dụng tiêu dùng là một trong những lĩnh vực dễ phát sinh nợ xấu cho các ngân hàng trong thời gian qua vẫn còn nguyên giá trị. Khi đó, lượng tăng nhưng chất giảm – nợ xấu tăng trở lại thì mục tiêu ổn định kinh tế, giảm nợ xấu sẽ không đạt được. 

Bài đăng trên Tài chính & Đầu tư số 10 - 2013