Trong điều kiện hiện nay, cần độc quyền cung ứng vàng miếng
(Tài chính) Việc Ngân hàng Nhà nước đấu thầu vàng và thực hiện những biện pháp để giám sát chặt tình trạng đầu cơ đã giúp ổn định lại thị trường vàng. Song, giá vàng trong nước vẫn cao hơn giá vàng thế giới khoảng hơn 3 triệu đồng/lượng. Mới đây Bản tin kinh tế vĩ mô của Ủy ban Kinh tế Quốc hội cũng đặt ra một số vấn đề liên quan đến hoạt động quản lý vàng miếng hiện nay, trong đó có nhắc đến chuyện độc quyền vàng miếng của Ngân hàng Nhà nước kéo dài có thể gây ảnh hưởng tới dự trữ ngoại hối; chênh lệch giá có thể kích thích hoạt động nhập lậu vàng… Chuyên gia tài chính Nguyễn Trí Hiếu trao đổi về vấn đề này.
Ông Nguyễn Trí Hiếu: Khoảng cách giữa giá vàng trong nước và giá vàng thế giới còn lớn, nhưng so với trước khi đấu thầu (mức từ 6 đến 7 triệu đồng/lượng) thì đây đã là tín hiệu vui. Ngân hàng Nhà nước quản lý thị trường vàng linh động nên mức chênh lệch không còn quá cao như trước đây, dù vẫn chưa được như mong muốn. Tình trạng này có nguyên nhân trước hết do thị trường vàng trong nước và thị trường thế giới chưa liên thông. Ngân hàng Nhà nước là đầu mối duy nhất nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng nên khó có thể đáp ứng toàn bộ nhu cầu vàng của người dân hiện nay. Qua các phiên đấu thầu vừa qua, Ngân hàng Nhà nước đã đẩy ra ngoài lưu thông khoảng 60 tấn vàng trong 6 tháng vừa qua, trong đó có gần 30 tấn vàng là để các ngân hàng tất toán trạng thái vàng, còn lại được các nhà kinh doanh đưa vào lưu thông. Nhưng đúng là lượng vàng này vẫn chưa đủ để đáp ứng nhu cầu của người dân. Do nhu cầu còn cao hơn so với nguồn cung nên giá vàng vẫn đội lên và chênh lệch với giá trên thị trường thế giới. Tuy nhiên, tôi tin rằng, giá vàng sẽ có xu hướng giảm trong thời gian tới.
Việc Ngân hàng Nhà nước đang sử dụng ngoại tệ từ dự trữ ngoại hối để nhập khẩu vàng này sẽ có tác động gì đến nguồn dự trữ ngoại hối quốc gia, thưa ông?
Đây cũng là điều cần quan tâm, nhưng chưa đến mức độ phải lo lắng. Bởi, trong thời gian qua, lượng ngoại tệ được Ngân hàng Nhà nước bỏ ra để mua 60 tấn vàng là khoảng 3 tỷ USD. Và tôi ủng hộ chủ trương của Ngân hàng Nhà nước là tiếp tục nhập khẩu và đấu thầu vàng trong những tháng cuối năm để đáp ứng nhu cầu của thị trường. Theo dự đoán của tôi, từ nay đến cuối năm sẽ nhập khẩu khoảng 20 - 30 tấn vàng và bán ra trên thị trường. Để mua lượng vàng này cần khoảng 1 tỷ USD. Số tiền này so với dự trữ ngoại hối quốc gia thì không đáng kể. Ngoài ra, dù nhu cầu lớn, nhưng sức mua vàng của người dân không phải là vô hạn. Đến thời điểm nào đó thị trường sẽ tương đối bão hòa. Lúc đó, Ngân hàng Nhà nước không phải tốn nhiều ngoại tệ nhập khẩu vàng, cũng không phải luôn bán ra mà sẽ mua vào. Khi mua vào thì lượng dự trữ ngoại hối sẽ tăng lên.
Việc Ngân hàng Nhà nước độc quyền cung ứng vàng miếng, cũng như các giải pháp can thiệp thị trường thời gian qua đã giúp thị trường vàng ổn định hơn. Nhưng cũng có lo ngại về sự độc quyền này, thưa ông?
Đã có ý kiến lo về sự độc quyền vàng miếng của Ngân hàng Nhà nước vì sẽ khiến thị trường không vận hành tốt. Nhưng thời điểm này, Ngân hàng Nhà nước bắt buộc phải có quyết sách nhập khẩu vàng rồi bán ra và trở thành người mua bán cuối cùng. Phải thực hiện biện pháp mang tính hành chính vì thị trường vàng trong nước đang không ổn định. Vai trò độc quyền của Ngân hàng Nhà nước trong thời điểm này là cần thiết. Thực tế thì cơ quan quản lý Nhà nước đã có thành công nhất định trong việc quản lý vàng.
Cũng có ý kiến cho rằng cần tách bạch giữa chức năng quản lý giám sát và chức năng kinh doanh vàng. Ông có quan điểm như thế nào về vấn đề này?
Trên lý thuyết thì ngân hàng Trung ương chỉ nên giữ vai trò nhà quản lý thị trường vàng, không nên đóng vai trò kinh doanh vàng. Nhưng vì nhu cầu khẩn trương và cấp thiết của nền kinh tế thì thị trường vàng phải đi vào sự ổn định. Do đó, Ngân hàng Nhà nước đóng cả hai vai trò là nhà quản lý và cũng là người kinh doanh. Tôi nghĩ khi nào thị trường vàng mang tính ổn định thì Ngân hàng Nhà nước sẽ xem xét việc rút khỏi vai trò người kinh doanh, chỉ giữ vai trò quản lý. Nhưng trong thời điểm này việc đóng cả hai vai trò nhà quản lý và nhà kinh doanh là điều cần thiết để thiết lập sự ổn định cho thị trường vàng.
Xin cám ơn ông!