Cần nhiều giải pháp cân đối quỹ lương hưu

Theo daibieunhandan.vn

Các ý kiến cho rằng, tỷ lệ hưởng bảo hiểm xã hội (BHXH) của Việt Nam gần như cao nhất thế giới là nguyên nhân căn bản khiến quỹ BHXH có khả năng mất cân đối trong tương lai.

Ảnh minh họa. Nguồn: internet
Ảnh minh họa. Nguồn: internet

Báo động mất cân đối quỹ lương

Theo Báo cáo của Kiểm toán Nhà nước, dự kiến đến năm 2031 chênh lệch thu - chi quỹ hưu trí bắt đầu âm 35.962 tỷ đồng; quỹ bảo hiểm thất nghiệp dự báo đến năm 2020 chênh lệch thu chi hơn 668 tỷ đồng; đến cuối năm 2019 quỹ dự phòng BHYT sẽ hết và âm 144 tỷ đồng.

Còn theo Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Doãn Mậu Diệp, Tổ chức Lao động quốc tế, Ngân hàng Thế giới đều có dự báo quỹ hưu trí của chúng ta đến một thời điểm nào đó sẽ mất cân đối, 2031 hoặc có thể chậm hơn. Nguyên nhân đầu tiên là do quan hệ đóng hưởng, tỷ lệ hưởng của Việt Nam gần như cao nhất thế giới; tỷ lệ tích lũy gần như cao nhất thế giới; ví dụ như nam giới tham gia BHXH 20 năm thì mức tối thiểu là 45%, cứ tăng thêm mỗi năm đóng BHXH được cộng thêm 2%, trong khi các nước xung quanh chỉ 1% hoặc hơn 1% và khi người lao động 30 năm tham gia BHXH, mỗi năm đóng 22% tương đương 66 tháng lương vào đó, khi về hưu họ hưởng 75%, tức là đủ cho 88 tháng hưởng lương hưu, cộng tất cả lãi suất đầu tư thì có thể trả tối đa là 120 tháng, tương đương 10 năm sau khi về hưu.

Thứ trưởng Doãn Mậu Diệp phân tích, với tuổi thọ bình quân hiện nay, người về hưu ở tuổi 60 trung bình sẽ hưởng lương hưu trong khoảng 19 năm. Trong khi đó, phần đóng BHXH chỉ đủ trả cho 10 năm. Như vậy, 3 năm còn lại là quỹ BHXH phải chi trả.

Theo Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam Phạm Lương Sơn, hiện nay, mức đóng BHXH vẫn giữ như quy định tại Luật BHXH năm 2006. Tuy nhiên, Luật BHXH năm 2014 đã bổ sung nhiều quyền lợi đối với người hưởng. Mức thu không tăng trong khi mức chi tăng dẫn đến các quỹ sớm mất cân đối là tất yếu. Kết quả dự báo việc mất cân đối các quỹ có nguyên nhân chính từ việc tăng các mức hưởng. Vì vậy giải pháp lâu dài cần nghiên cứu, đánh giá chi tiết về thực tế chính sách hiện hành để đề xuất sửa đổi phù hợp hơn trong cân đối giữa mức đóng và mức hưởng

Nâng tuổi nghỉ hưu không đủ giải quyết vấn đề

Theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Bùi Sỹ Lợi, nâng tuổi nghỉ hưu tuy là giải pháp cần thiết, nhưng không phải là giải pháp tối ưu. Bởi việc mất cân bằng quỹ là do nguyên tắc đóng hưởng quyết định chứ không phải hoàn toàn do tuổi nghỉ hưu.

Theo Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam Phạm Lương Sơn, việc điều chỉnh tuổi nghỉ hưu vừa bảo đảm tương quan giữa đóng và hưởng, vừa giải quyết việc thiếu hụt lao động khi tỷ lệ người trong độ tuổi lao động so với người nghỉ hưu ngày càng giảm đi do mức sinh giảm. Đây là một trong các giải pháp để bảo đảm vấn đề an toàn, lâu dài cho quỹ hưu trí và tử tuất, đưa chế độ hưu trí về đúng với bản chất là chế độ bảo hiểm tuổi già. BHXH Việt Nam sẽ phối hợp chặt chẽ với các cơ quan quản lý nhà nước, đặc biệt là Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, đưa ra những giải pháp trình Chính phủ, trình Quốc hội để có được một lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu tối ưu nhất.

Theo Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Doãn Mậu Diệp, một trong những giải pháp là nâng tuổi nghỉ hưu. Hiện nay, các nước hầu hết đều nâng tuổi nghỉ hưu lên 67 tuổi. Tuy nhiên, nếu nâng tuổi nghỉ hưu lên thêm 2 hoặc 3 năm thì cũng chỉ giải quyết được một phần của câu chuyện mất cân đối lên tới 9 năm. Vì thế, cần phải có thêm nhiều giải pháp khác như giảm thiểu tình trạng trốn đóng, nợ đóng; nỗ lực tăng lợi tức đầu tư để quỹ có thể bảo tồn và phát triển được; sử dụng hiệu quả chi phí quản lý theo hướng tiết giảm, ứng dụng CNTT để tăng cường minh bạch.