Thận trọng tăng giá

Giá điện hiện nay được điều chỉnh theo cơ chế thị trường. Theo đó, trong năm tài chính, giá bán điện chỉ được điều chỉnh khi thông số đầu vào cơ bản biến động so với thông số đã được sử dụng để xác định giá bán điện hiện hành. Các thông số đầu vào khác của giá bán điện chỉ được xem xét để điều chỉnh giá bán điện sau khi có báo cáo quyết toán, kiểm toán theo quy định. Thời gian điều chỉnh giá bán điện giữa hai lần liên tiếp tối thiểu là 3 tháng.

Theo báo cáo của Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN), giá điện hiện nay chưa phản ánh kết quả sản xuất kinh doanh năm 2011 của EVN (dự kiến lỗ khoảng 3.018 tỷ đồng); giá than cho điện chưa bù đắp được giá thành.

Tuy nhiên, các phương án điều chỉnh giá điện của EVN được Bộ Công Thương và Bộ Tài chính kiểm soát chặt chẽ theo quy định. Thời gian và mức điều chỉnh được cân nhắc một cách thận trọng, tránh việc điều chỉnh giá điện gây tác động lớn đến ổn định kinh tế vĩ mô và an sinh xã hội.

Khi thẩm định phương án giá điện (nếu có), trên cơ sở số liệu đã được kiểm toán để xác định các chi phí thực tế, hợp lý, hợp lệ, Bộ Tài chính tiếp tục rà soát chi phí hoặc thu nhập để giảm trừ vào chi phí sản xuất, kinh doanh điện (ví dụ: thu nhập từ hoạt động cho thuê treo cáp viễn thông trên cột điện, thu nhập từ nhượng bán thanh lý vật tư, tài sản,...). Đồng thời không cho phép phân bổ các khoản lỗ kinh doanh ngoài ngành vào chi phí sản xuất kinh doanh điện. Ngoài ra, trong phương án giá điện không tính lợi nhuận đối với các nhà máy điện hạch toán phụ thuộc EVN, Tổng công ty truyền tải điện quốc gia và 5 Tổng công ty điện lực.

Mặt khác hiện nay, Bộ Tài chính đang phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương xây dựng Thông tư hướng dẫn cơ chế hình thành, quản lý và sử dụng Quỹ bình ổn giá điện. Quỹ tài chính này dự kiến sẽ được đưa vào sử dụng sau khi các chi phí sản xuất, kinh doanh điện còn treo lại đã được đưa hết vào phương án giá điện; góp phần ổn định giá bán lẻ điện và giảm tác động bất lợi của việc điều chỉnh giá bán điện đến người tiêu dùng cũng như ổn định kinh tế vĩ mô.

Hỗ trợ hộ nghèo gần 1.430 tỷ đồng

Song song với việc điều chỉnh giá điện từng bước để tiến tới thực hiện theo cơ chế giá thị trường, để hạn chế tối đa tác động của tăng giá điện đến tầng lớp dân cư có thu nhập thấp, thực hiện chính sách an sinh xã hội, Nhà nước đã có chính sách hỗ trợ riêng đối với các hộ sử dụng điện có thu nhập thấp và hộ nghèo.

Các hộ thuộc diện hộ nghèo theo tiêu chí do Thủ tướng Chính phủ quy định được hỗ trợ giá điện là 30.000 đồng/hộ/tháng với nguồn hỗ trợ từ NSNN. Theo số liệu của Vụ Ngân sách Nhà nước (Bộ Tài chính), 10 tháng năm 2011, NSNN đã hỗ trợ khoảng 930 tỷ đồng. Năm 2012, thực tế đến hết Quý II đã bổ sung cho các địa phương 498 tỷ đồng.

Trong các đợt điều chỉnh giá điện bình quân vừa qua (20-12-2011 và 1-7-2012), để giảm bớt tác động tăng giá điện, giá bán lẻ điện cho sinh hoạt được giữ ổn định đối với bậc thang đầu tiên (0 – 50 kwh) cho hộ nghèo và thu nhập thấp (993 đ/kwh).

Về phương án điều hành giá điện trong Quý IV-2012 và dự kiến năm 2013, Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) cho biết, trước mắt, để thực hiện chỉ thị số  25/CT-TTg, góp phần kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra, Cục Quản lý giá đã trình Bộ Tài chính chưa tăng giá điện từ 1-10-2012 và trong những tháng cuối năm 2012, điều hành giá điện tiếp tục thực hiện như quy định tại Quyết định số 24/2011/QĐ-TTg; việc điều chỉnh giá điện (nếu có) sẽ đồng thời căn cứ vào điều kiện sản xuất kinh doanh của EVN và điều kiện kinh tế - xã hội cụ thể tại thời điểm điều chỉnh. 

Được biết, Bộ Công Thương và Bộ Tài chính đang phối hợp xây dựng lộ trình điều chỉnh giá bán điện theo cơ chế  thị trường có sự quản lý của Nhà  nước theo đúng Nghị quyết của Quốc hội, phù hợp với diễn biến kinh tế thế giới và trong nước thời gian tới, nhất là việc thực hiện mục tiêu kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô của Chính phủ, đồng thời báo cáo cấp có thẩm quyền trước khi thực hiện.