Những điểm đáng lưu ý

Luật thuế Giá trị gia tăng (GTGT) sửa đổi, bổ sung có hiệu lực kể từ ngày 01/01/2014 Chính phủ, Bộ Tài chính đã ban hành các văn bản hướng dẫn gồm có: Nghị định số 209/2013/NĐ-CP ngày 18/12/2013 của Chính phủ quy định chi tiết hướng dẫn thi hành một số điều; Thông tư số 219/2013/TT- BTC ngày 31/12/2013 của Bộ Tài chính hướng dẫn thi hành về Luật thuế GTGT, hướng dẫn về đối tượng chịu thuế, đối tượng không chịu thuế, người nộp thuế, căn cứ và phương pháp tính thuế, khấu trừ, hoàn thuế, nơi nộp thuế GTGT.

Theo quy định tại điểm a, khoản 8, Điều 4 của Thông tư 219/2013/TT- BTC của Bộ Tài chính, các sản phẩm, dịch vụ thông tin tín dụng (TTTD) không chịu thuế GTGT là các sản phẩm, dịch vụ TTTD để sử dụng trong hoạt động cấp tín dụng của tổ chức tín dụng (TCTD) bao gồm: Báo cáo thông tin quan hệ tín dụng, báo cáo thông tin tài sản đảm bảo, báo cáo thông tin tài chính doanh nghiệp (DN), báo cáo chi tiết khách hàng vay thể nhân, cảnh báo nhóm khách hàng pháp nhân, cảnh báo nhóm khách hàng thể nhân, cảnh báo khách hàng có nợ xấu tại TCTD khác hoặc chi nhánh TCTD khác, cảnh báo khách hàng vay tức thời, danh mục khách hàng thuộc tiêu chí cảnh báo, cảnh báo khách hàng phát sinh nợ cần chú ý, báo cáo xếp hạng tín dụng DN, báo cáo chấm điểm tín dụng, thông tin DN ngoài nước cho TCTD và báo cáo thông tin DN FDI.

Đối với TCTD hoạt động theo Luật các TCTD số 47/2010/QH12, thì việc khai thác sản phẩm, dịch vụ TTTD để sử dụng trong hoạt động cấp tín dụng không chịu thuế GTGT bao gồm: ngân hàng thương mại; ngân hàng chính sách; ngân hàng hợp tác xã; các TCTD phi ngân hàng (bao gồm công ty tài chính, công ty cho thuê tài chính và các TCTD phi ngân hàng khác); tổ chức tài chính vi mô; quỹ tín dụng nhân dân cơ sở hoạt động theo Luật các TCTD và Luật Hợp tác xã và ngân hàng liên doanh, ngân hàng 100% vốn nước ngoài; công ty tài chính liên doanh; công ty tài chính 100% vốn nước ngoài; công ty cho thuê tài chính liên doanh, công ty cho thuê tài chính 100% vốn nước ngoài và các chi nhánh ngân hàng nước ngoài có trụ sở chi nhánh tại Việt Nam.

Ngược lại, các TCTD khác không thuộc danh mục nêu trên sử dụng sản phẩm dịch vụ TTTD ngoài danh mục sản phẩm, dịch vụ trên và các DN, tổ chức khác, cá nhân sử dụng dịch vụ TTTD đều phải chịu thuế GTGT với mức thuế suất 10%.

Trong các trường hợp các TCTD, chi nhánh TCTD đã sử dụng dịch vụ TTTD từ ngày 31/12/2013 đến hết ngày 28/2/2014 chưa thanh toán thì các tổ chức cung cấp dịch vụ TTTD có nghĩa vụ thực hiện phát hành văn bản và gửi toàn bộ các hoá đơn tiền dịch vụ còn nợ để các đơn vị xử lý thanh toán cho các tổ chức cung cấp dịch vụ TTTD theo đúng quy định đối với hoạt động cung cấp dịch vụ.

Việc phát hành hoá đơn GTGT dịch vụ TTTD cũng có quy định cụ thể. Theo đó, đầu tháng các tổ chức cung cấp dịch vụ TTTD sẽ tự kiểm soát, đối chiếu số liệu cung cấp dịch vụ TTTD của tháng trước liền kề và gửi thông báo thanh toán tiền dịch vụ cho các đơn vị sử dụng dịch vụ TTTD trên các phương tiện thông tin của đơn vị mình, có thể bằng văn bản hoặc công khai trên trang web nội bộ với thời hạn nhất định, qua đó các đơn vị sử dụng dịch vụ TTTD kiểm tra đối chiếu và xác nhận số liệu về dịch vụ TTTD đã sử dụng để kịp thời điều chỉnh nếu có sai sót. Trường hợp quá thời hạn đối chiếu, các đơn vị không xác nhận, coi như số liệu cung cấp dịch vụ TTTD đã thông báo là chính xác, các tổ chức cung cấp dịch vụ TTTD sẽ thực hiện phát hành hoá đơn GTGT và gửi cho các đơn vị theo quy định.

Thông tư số 219/2013/TT- BTC cũng có hướng dẫn cụ thể đối với thời điểm xác định thuế GTGT. Cụ thể, đối với cung ứng dịch vụ là thời điểm hoàn thành việc cung ứng dịch vụ hoặc thời điểm lập hoá đơn cung ứng dịch vụ, không phân biệt đã thu được tiền hay chưa thu được tiền...

Nhìn từ Trung tâm TTTD Quốc gia

Liên quan đến việc thực hiện Luật thuế GTGT đối với đơn vị cung cấp dịch vụ TTTD, tại Quyết định số 324/QĐ-NHNN ngày 26/02/2014 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Trung tâm TTTD Quốc gia Việt Nam (CIC). Theo đó, CIC là đơn vị sự nghiệp thuộc NHNN, có chức năng thu nhận, lưu trữ, phân tích, xử lý, dự báo TTTD phục vụ cho yêu cầu quản lý nhà nước của NHNN; thực hiện các dịch vụ thông tin ngân hàng theo quy định của NHNN và của pháp luật. Sản phẩm và dịch vụ của CIC là một kênh thông tin tin cậy, đóng góp tích cực trong công tác quản lý của NHNN cũng như bảo đảm hoạt động kinh doanh tín dụng an toàn, hiệu quả, góp phần vào việc ổn định hệ thống ngân hàng.

Trong những năm gần đây, hoạt động cung cấp thông tin của CIC liên tục tăng trưởng, là kênh thông tin hữu ích phục vụ trong hoạt động thanh tra, giám sát, đồng thời hỗ trợ các TCTD trong việc hạn chế rủi ro tín dụng. Với quy mô kho dữ liệu lớn, được thiết kế và xây dựng trên nền công nghệ tin học hiện đại (oracle), có thể truy xuất thông tin tức thời qua Website và kho lưu trữ dữ liệu lịch sử duy trì 5 năm, được kiểm soát chất lượng đầu vào chặt chẽ, có phân tổ chi tiết theo chỉ tiêu thông tin và bổ sung nhiều thông tin từ các nguồn khác trong và ngoài nước. Đây là một lợi thế to lớn để hệ thống TTTD Việt Nam bước vào hội nhập quốc tế, hỗ trợ cho việc chấm điểm, xếp hạng tín dụng nội bộ khách hàng vay của các TCTD.

Kết quả hoạt động của tổ chức cung cấp TTTD CIC được các TCTD đánh giá cao. Kho dữ liệu của CIC hiện nay đã thu thập được thông tin từ 100% các TCTD hoạt động theo Luật các TCTD, một số tổ chức khác có hoạt động ngân hàng như Quỹ đầu tư và phát triển đô thị TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đà Nẵng, Quỹ bảo vệ môi trường... với tổng dư nợ được cập nhật đạt trên 95% tổng dư nợ nền kinh tế. Sản phẩm của CIC hiện đã thu hút trên 2.000 TCTD và chi nhánh TCTD, với trên 10.000 đăng ký truy cập.

Riêng về hoạt động xếp hạng tín dụng được ứng dụng khá phổ biến trên thế giới nhưng ở nước ta hiện nay lĩnh vực này cũng khá mới mẻ. Mới đây, CIC đã xây dựng gói giải pháp toàn diện cho hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ của các TCTD. Theo đó, bên cạnh việc sử dụng kết quả xếp hạng tín dụng từ các cơ quan xếp hạng tín dụng bên ngoài, các ngân hàng được khuyến nghị nên xây dựng một hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ của riêng mình nhằm giảm thiểu những rủi ro thanh khoản và nâng cao chất lượng tín dụng.

CIC cũng đã phối hợp với Tập đoàn NICE Group (Hàn Quốc) xây dựng Gói giải pháp và Mô hình Xếp hạng tín dụng DN Credit Plus+ (gọi tắt là Credit Plus) cho các TCTD tại Việt Nam. Credit Plus là sản phẩm được xây dựng nhằm nâng cao hiệu quả trong nghiệp vụ quản trị rủi ro tín dụng tại các TCTD. Đây cũng là lựa chọn hiệu quả và phù hợp với các ngân hàng đang có ý định xây dựng hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ của mình. Có thể thấy, những ưu điểm nổi bật của Credit Plus là: Tính ổn định dựa trên nguồn dữ liệu lớn của CIC, Credit Plus được xây dựng bằng phương pháp thống kê với các phép phân tích được thực hiện bởi chuyên gia hàng đầu về xây dựng mô hình và xếp hạng tín dụng của Hàn Quốc. Sau khi tiến hành kiểm định, Credit Plus đã thể hiện độ ổn định cao. Tính tương thích cao bởi Credit Plus được thiết kế linh hoạt đáp ứng các thay đổi (customization) tùy theo mục đích sử dụng và đặc trưng của từng TCTD...

Với những hoạt động hiện tại của CIC, theo quy định của việc thực hiện Luật thuế GTGT đối với cung cấp dịch vụ TTTD thì các quyền lợi và nghĩa vụ của CIC phải có hợp đồng, thoả thuận với các TCTD, tổ chức sử dụng dịch vụ TTTD và đều phải có nghĩa vụ thuế đối với Nhà nước. Nhìn chung, tuy chưa có con số cụ thể, song việc áp dụng thuế GTGT trong sử dụng dịch vụ TTTD đã được CIC bước đầu triển khai nghiêm túc và hiệu quả. Trong thời gian tới, trong quá trình thực hiện nếu phát sinh vướng mắc, CIC sẽ đề xuất, kiến nghị gửi Bộ Tài chính sửa đổi, bổ sung.