Theo Ngân hàng HSBC Việt Nam, điều kiện hoạt động của lĩnh vực sản xuất được cải thiện thể hiện thông qua việc sản lượng, số lượng đơn đặt hàng mới và việc làm tiếp tục tăng. Nhưng ngay tại báo cáo này, HSBC cũng đưa ra nhiều thông số cho thấy, hoạt động sản xuất còn khó khăn. Ví dụ như hoạt động sản xuất trong tháng 2 của các công ty sản xuất dù được cho là tiếp tục tăng khi có số lượng đơn đặt hàng mới cao hơn, song tốc độ tăng giảm thấp nhất so với các tháng từ tháng 10/2013 trở lại đây. Hay việc lượng hàng hóa tồn kho giảm chủ yếu do doanh nghiệp tập trung hoàn thiện những đơn hàng cũ. Số lượng đơn hàng mới tăng chậm nên nhiều đơn vị thu hẹp quy mô sản xuất, giảm sản lượng. Nói cách khác, các doanh nghiệp vẫn còn nhiều khó khăn trong sản xuất, kinh doanh.

Đối với toàn bộ nền kinh tế, nhiều chuyên gia cũng cho rằng, dù tín hiệu phục hồi tăng trưởng ngày càng rõ ràng hơn, thì khó khăn vẫn còn nhiều. Điều này có thể thấy rõ thông qua việc tín dụng toàn hệ thống các tổ chức tín dụng đối với nền kinh tế tính đến ngày 20/2 giảm 1,66% so với cuối năm 2013. Trong đó, tín dụng bằng VND giảm 1,94%, tín dụng bằng ngoại tệ tăng 0,11%. Đại diện Ngân hàng Nhà nước cho rằng, điều này phù hợp với thông lệ tín dụng thường giảm hoặc tăng chậm trong những tháng đầu năm (2 tháng đầu năm 2012 giảm 1,88%, năm 2013 giảm 0,23%). Đành rằng đây là thông lệ hàng năm nhưng không thể phủ nhận nguyên nhân do sức cầu của nền kinh tế chưa được cải thiện. Bởi sẽ không có doanh nghiệp nào thu hẹp sản xuất, giảm tốc độ quay vòng vốn của mình khi có thêm nhiều đơn đặt hàng mới.

Câu hỏi cần đặt ra là, khi lãi suất tương đối ổn định, thậm chí một số doanh nghiệp có tình hình tài chính lành mạnh, minh bạch, phương án, dự án sản xuất - kinh doanh hiệu quả được cho vay với mức lãi suất chỉ 6,5-7%/năm, thì tại sao vốn trong ngân hàng vẫn chưa đưa được ra với nền kinh tế?

Câu hỏi này cần được trả lời cặn kẽ cũng bởi trong nền kinh tế dựa vào vốn để tăng trưởng như Việt Nam, thì tín dụng là mạch máu của nền kinh tế. Vốn không đưa ra thị trường được cũng có nghĩa sản xuất, kinh doanh còn khó khăn, ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế. Thực tế, hiện đang tồn tại tình trạng ngân hàng dư vốn mà không thể cho vay, còn doanh nghiệp đói vốn mà không thể vay. Vẫn có những ách tắc ở đâu đó trong mối quan hệ này. Và chừng nào dòng chảy vốn từ ngân hàng đến doanh nghiệp chưa thông suốt, thì nền kinh tế chưa hết khó khăn, thách thức.

Yêu cầu khơi thông dòng vốn cũng ngày càng bức thiết hơn bởi trong hai tháng đầu năm số lượng doanh nghiệp giải thể, ngừng hoạt động đã cao hơn số doanh nghiệp thành lập mới. Cụ thể, trong hai tháng đầu năm, trên cả nước có khoảng 10.900 doanh nghiệp được thành lập mới, với tổng vốn đăng ký trên 62.900 tỷ đồng, tăng 13,1% về số doanh nghiệp và tăng 28,4% về vốn đăng ký so với cùng kỳ năm 2013. Nhưng trong thời điểm này cũng có khoảng 13.100 doanh nghiệp giải thể và ngừng hoạt động, tăng 12,2% so với cùng kỳ năm 2013. Trong số này, có gần 1.900 doanh nghiệp giải thể và trên 11.200 doanh nghiệp ngừng hoạt động. Số lượng doanh nghiệp giải thể, ngừng hoạt động cao hơn có phải do hệ thống doanh nghiệp ngày càng yếu hơn hay không?

Doanh nghiệp yếu, nền kinh tế cũng yếu theo. Đó cũng là yếu tố gây cản trở sự phục hồi kinh tế. Chưa kể, còn có thể nhắc tới những yếu tố dù còn chưa rõ ràng, nhưng không thể không lưu tâm, như thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài chưa có sức bật mới, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) 2 tháng đầu năm dù tăng 5,4% so với cùng kỳ, nhưng lại thấp hơn mức tăng 6,8% của cùng thời gian năm năm trước. Do đó, việc nhìn nhận rõ yếu tố cản trở phục hồi kinh tế là rất cần thiết.