Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam: Lạc quan trước thềm năm mới

Tạp chí Cộng sản

Theo thống kê mới nhất, cả nước hiện có trên 500.000 doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV), chiếm tới 98% số lượng doanh nghiệp với số vốn đăng ký lên gần 2.313.857 tỉ đồng (tương đương 121 tỉ USD). Và theo kết quả khảo sát vừa được một ngân hàng có trụ sở tại Anh tiến hành trên toàn cầu công bố: mức độ lạc quan của các DNVVN Việt Nam đứng thứ hai trên thế giới.

Đóng góp hơn 40% GDP cả nước

Năm 2005, Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam mới có 300 hội viên, đến nay, Hiệp hội đã tập hợp được tới 20.000 hội viên và là một trong những hiệp hội có số lượng hội viên đông đảo nhất, có mạng lưới ở nhiều tỉnh, thành nhất (41 tỉnh, thành), và có nhiều chi nhánh ở nước ngoài nhất. Ngoài ra, cũng là một trong số ít hiệp hội có một viện nghiên cứu. Dự kiến, trong 5 năm tới, Hiệp hội phấn đấu đưa số hội viên lên tới 100.000.

Ngoài 500.000 doanh nghiệp nhỏ và vừa, cả nước còn có khoảng 3 triệu hộ kinh doanh thương mại.

Với đặc thù vừa và nhỏ, thành viên Hiệp hội có đơn vị chỉ có số vốn từ 20 tỉ đồng, khá là 100 tỉ đồng (tương đương 1 - 5 triệu USD) và sử dụng cao nhất cũng chỉ là 300 lao động… Dù vậy, các doanh nghiệp vừa và nhỏ, đặc biệt ở khu vực tư nhân có hiệu quả đầu tư khá cao so với các khu vực khác.

Thống kê cho thấy: các doanh nghiệp nhỏ và vừa đóng góp tới hơn 40% GDP cả nước. Nếu tính cả 133.000 hợp tác xã, trang trại và các hộ kinh doanh cá thể thì khu vực này đóng góp vào tăng trưởng tới 60% GDP.

Các doanh nghiệp nhỏ và vừa không chỉ đóng góp đáng kể vào sự phát triển kinh tế của đất nước mà còn giúp tạo ra hơn một triệu việc làm mới mỗi năm, trong đó, chủ yếu giải quyết số lao động chưa qua đào tạo; góp phần xóa đói giảm nghèo, tăng cường an sinh xã hội… Tính chung, hiện các doanh nghiệp nàysử dụng trên 50% lao động xã hội.

Tuy nhiên, ông Cao Sỹ Kiêm, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam cũng thẳng thắn nhận định: khối doanh nghiệp này thời gian qua đã lớn nhưng chưa thực sự tạo được thế mạnh. Điểm tích cực là các doanh nghiệp phát triển rất nhanh, nhất là sau khi Luật Doanh nghiệp ra đời. Nhưng do hạn chế là số vốn ít, hầu hết là huy động vốn tự có doanh nghiệp, rất ít doanh nghiệp huy động được nguồn vốn bên ngoài. Vốn ít nên điều kiện tiếp cận thị trường hạn chế. Bên cạnh đó, trình độ công nghệ, khả năng tiếp cận khoa học, công nghệ nước ngoài, khả năng quản lý, nhận biết về kinh doanh, văn hóa kinh doanh, trình độ xúc tiến và quảng bá thương mại cũng như lao động hoạt động trong khu vực này... cũng rất hạn chế, ảnh hưởng đến năng suất, hiệu quả hoạt động.

Chính phủ đã ban hành Nghị định 56/2009/NĐ-CP về giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa. Theo đó, khối doanh nghiệp này được sự hỗ trợ từ tài chính, thông tin, đào tạo nhân lực đến chính sách hỗ trợ để sử dụng khoa học công nghệ... Sau đó, tháng 5-2010, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 22/NQ-CP triển khai thực hiện Nghị định số 56/2009/NĐ-CP. Những hỗ trợ này đã tạo động lực mới cho sự phát triển của cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam lạc quan thứ hai trên thế giới

Theo kết quả khảo sát mức độ lạc quan của các doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNVVN) được tiến hành trên toàn cầu (do HSBC tiến hành vừa được ngân hàng có trụ sở tại Anh) công bố: mức độ lạc quan của các DNVVN Việt Nam đạt 156/200 điểm, đứng thứ hai trên thế giới.

Cuộc khảo sát này được HSBC tiến hành 2 lần mỗi năm. Cuộc khảo sát lần này có quy mô lớn nhất với sự tham gia của hơn 6.300 doanh nghiệp từ 21 quốc gia tại châu Á, châu Phi, Trung Đông, châu Âu, Bắc Mỹ và châu Mỹ La-tinh. 

Mặc dù giảm 8 điểm so với kết quả lần trước, nhưng mức độ lạc quan của các DNVVN Việt Nam vẫn giữ ở mức tích cực, đạt 156/200 điểm so với 125 điểm bình quân toàn cầu. Điểm số này đứng thứ hai trên thế giới, chỉ sau Sau-di A-ra-bi-a.

 Điều tra cho thấy: có tới 60% số doanh nghiệp được hỏi cho rằng nền kinh tế Việt Nam sẽ tiếp tục tăng trưởng trong 6 tháng tới. Đáng chú ý là có 82% doanh nghiệp cho biết họ sẽ tiếp tục mở rộng hoạt động kinh doanh, gấp đôi so với tỷ lệ trung bình trên toàn cầu.

Cuộc khảo sát cũng cho thấy: các doanh nghiệp Việt Nam đang tiến nhanh ra sân chơi toàn cầu, khi hơn một nửa số doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết họ có tham gia các hoạt động kinh doanh trên thị trường quốc tế. Con số này cao hơn rất nhiều khi so với tỷ lệ 29% trên toàn cầu. Khoảng 18% số doanh nghiệp cũng đã có kế hoạch tiến ra thị trường quốc tế trong hai năm tới.

Mặc dù, trải qua thời kỳ khó khăn nhưng 53% số doanh nghiệp được hỏi cho rằng: các biện pháp của Chính phủ như chính sách tiền tệ, các gói kích cầu kinh tế… đã đóng vai trò tích cực thúc đẩy tăng trưởng và hỗ trợ rất nhiều cho công việc của họ.