Tổng thầu chưa cung cấp đầy đủ hồ sơ 

Dự án Đường sắt Cát Linh - Hà Đông có chiều dài hơn 13 km, 12 nhà ga đi trên cao, với tổng mức đầu tư lên tới 18.001 tỷ đồng. Dự án chính thức vận hành thử liên động toàn hệ thống vào tháng 9/2018. Sau khi kết thúc 6 tháng thử nghiệm, gần đây nhất, Dự án dự kiến bắt đầu khai thác thương mại trong tháng 4/2019, nhưng kế hoạch này đã bị “phá sản” do “vướng” 1% khối lượng Dự án chưa hoàn thành và đến nay chưa cơ quan nào có thể khẳng định bao giờ Dự án này "về đích".

Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) Nguyễn Ngọc Đông cho biết, với Dự án Đường sắt Cát Linh - Hà Đông, thực chất hiện trường thi công và phần thiết bị chạy đơn lẻ từng hệ thống cơ bản đã lắp đặt xong. Tuy nhiên, Dự án còn đang vướng mắc ở khâu cung cấp hồ sơ để đánh giá an toàn hệ thống. Bộ GTVT đã thuê công ty tư vấn độc lập của Pháp (Công ty Tư vấn ACT) để đánh giá an toàn hệ thống, tuy nhiên, Tổng thầu chưa cung cấp hồ sơ đầy đủ, đặc biệt những chứng chỉ minh chứng các thiết bị liên quan đến đoàn tàu trước khi đưa vào khai thác.

Bởi, theo quy định, sau khi đánh giá xong hệ thống thì mới đưa đoàn tàu vào chạy thử và nghiệm thu các hạng mục thiết bị. Để khắc phục vướng mắc này, Bộ GTVT đã tích cực làm việc với Tổng thầu và TP. Hà Nội các nội dung về an toàn của hệ thống, sau đó sẽ dựa vào đánh giá của đơn vị độc lập để nghiệm thu công trình. 

Trong khi đó, ông Đường Hồng - Giám đốc Điều hành Dự án Đường sắt Cát Linh - Hà Đông (đại diện Tổng thầu Công ty Hữu hạn Tập đoàn Cục 6, Đường sắt Trung Quốc) - cho hay, về mặt công trình, Dự án đã hoàn thành 100%; công tác đào tạo nhân lực cũng đạt 100%, đủ điều kiện để đưa vào vận hành thử. Còn 1% chưa hoàn thành thuộc vấn đề hồ sơ nghiệm thu, thanh toán và một số việc chưa thống nhất. Vì vậy, trong thời gian tới, Tổng thầu sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ GTVT, Ban Quản lý dự án đường sắt để sớm hoàn thiện, nhanh chóng đưa công trình vào khai thác.

Tập trung tháo gỡ những điểm ách tắc

Liên quan đến Dự án Đường sắt Cát Linh - Hà Đông, cơ quan chức năng đã xác định Dự án đội vốn tới hơn 200% so với tổng vốn đầu tư ban đầu (từ 8.769 tỷ đồng lên 18.001 tỷ đồng) và Dự án liên tục trễ hẹn trong suốt nhiều năm qua. Ngoài những sai phạm tại Dự án đã được nêu ra, điều người dân và dư luận quan tâm nhất là ai phải chịu trách nhiệm về những sai phạm đó. Cho đến nay, vấn đề này vẫn chưa có câu trả lời thỏa đáng mỗi khi bị truy về việc vỡ tiến độ ở Dự án này, “quả bóng trách nhiệm” lại được Bộ GTVT “đá” sang cho Tổng thầu.

Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, đương nhiên, đây là lỗi của Tổng thầu, song Bộ GTVT - với vai trò là chủ đầu tư Dự án cũng phải chịu trách nhiệm chính trong những sai phạm này. Bộ GTVT, Ban Quản lý dự án đường sắt (Bộ GTVT) và những cơ quan, đơn vị liên quan đã mắc lỗi nghiêm trọng trong quá trình đánh giá hiệu quả của Dự án và ra quyết định đầu tư Dự án. Do đó, cần phải có một cuộc thanh tra toàn diện Dự án Đường sắt Cát Linh - Hà Đông để làm rõ trách nhiệm của từng tập thể, cá nhân để xảy ra sai phạm.

Tuy nhiên, việc phải làm đầu tiên hiện nay là tìm cách tháo gỡ những điểm ách tắc để sớm đưa Dự án vào vận hành, sau đó mới tính đến việc xử lý sai phạm. Đây là cách làm cấp thiết để tránh cho Dự án rơi vào vòng luẩn quẩn sai đâu sửa đó nhưng càng sửa càng phát sinh thêm cái sai. Việc xử lý dứt điểm những vướng mắc để đưa Dự án vào vận hành không những tránh được câu chuyện "sai thì cứ sửa, sửa rồi cứ sai" mà còn hạn chế được việc các bên tìm mọi cách đổ lỗi cho nhau. 

Tại buổi kiểm tra trực tiếp Dự án Đường sắt Cát Linh - Hà Đông mới đây, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng cho rằng, do kinh nghiệm quản lý chưa có nhiều hoặc do nóng vội trong quá trình thực hiện nên Dự án tồn tại một số vướng mắc, chậm tiến độ. Phó Thủ tướng chỉ đạo, Bộ GTVT, UBND TP. Hà Nội phối hợp với nhà thầu, tư vấn độc lập tập trung cho công tác đánh giá chất lượng công trình và hoàn thiện hồ sơ; yêu cầu Tổng thầu phải đáp ứng các hồ sơ đánh giá an toàn, đảm bảo đủ điều kiện để chứng nhận an toàn hệ thống; Hội đồng Nghiệm thu Nhà nước khẩn trương phối hợp với đơn vị tư vấn đánh giá chất lượng để nghiệm thu công trình trong thời gian sớm nhất, phấn đấu cuối năm 2019 có thể đưa công trình vào vận hành.