Gắn trách nhiệm người đứng đầu với kết quả thực hiện đấu thầu qua mạng


Đấu thầu qua mạng được nhìn nhận là công cụ hữu hiệu nhất để đảm bảo các mục tiêu của đấu thầu là cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Tuy nhiên, hiện vẫn còn bộc lộ những tồn tại cần được khắc phục mà nguyên nhân chính được chỉ ra là sự thiếu quyết tâm của không ít những người có trách nhiệm.

Khắc phục tồn tại trong hoạt động đấu thầu qua mạng

Đấu thầu qua mạng chính thức được triển khai trên phạm vi cả nước từ ngày 1/1/2016 theo lộ trình quy định tại Thông tư liên tịch số 01/2015/TTLT- BKHĐT- BTC của Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Bộ Tài chính, và Quyết định số 1402/QĐ-TTg ngày 13/7/2016 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Kế hoạch tổng thể và lộ trình áp dụng đấu thầu qua mạng giai đoạn 2016-2025.

Nhằm hướng dẫn thực hiện hình thức này, ngày 15/11/2017 Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã ban hành Thông tư 04/2017/TT-BKHĐT (Thông tư 04) quy định chi tiết về lựa chọn nhà thầu qua Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia. Thông tư này có hiệu lực từ ngày 1/3/2018.

Cục Quản lý Đầu thầu (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho biết sau một năm triển khai, năm 2018, số lượng gói thầu đấu thầu qua mạng đạt gần 19.000 gói, tăng hơn 2 lần so với năm 2017 với giá trị hơn 46.000 tỷ đồng, tăng hơn 3 lần so với năm 2017. Đáng chú ý Thông tư 04 đã số hóa quy trình phương thức đấu thầu rộng rãi một giai đoạn hai túi hồ sơ, cho phép thực hiện đấu thầu các gói thầu hàng hóa, xây lắp, phí tư vấn qui mô lớn và gói thầu tư vấn qua mạng.

Đấu thầu qua mạng đã chứng minh là công cụ hữu hiệu nhất để đảm bảo các mục tiêu của đấu thầu là cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế, góp phần cải cách thủ tục hành chính trong quá trình tổ chức, lựa chọn nhà thầu. Đặc biệt, áp dụng đấu thầu qua mạng đã góp phần chấm dứt vấn nạn “quân xanh, quân đỏ” hoặc việc cài cắm các điều khoản hạn chế sự minh bạch trong đấu thầu.

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Quản ký đấu thầu.

Mặc dù, mới được áp dụng từ năm 2018 nhưng số lượng các gói thầu sử dụng phương thức này chiếm 11% các gói thầu đấu thầu qua mạng với tổng giá trị gói thầu lên tới 32% trong tổng giá trị đấu thầu qua mạng.

Thông tư 04 còn tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp như giảm thủ tục hành chính, văn bản giấy tờ, tự động hóa các thao tác trong đấu thầu nên về cơ bản đã khắc phục được nhiều tồn tại trong hoạt động đấu thầu qua mạng thời gian qua.

Bên cạnh đó, đấu thầu qua mạng còn số hóa tối đa các mẫu hồ sơ lĩnh vực mua sắm hàng hóa, xây lắp, tư vấn, phi tư vấn trên hệ thống; mở rộng phạm vi áp dụng đối với cả phương thức đấu thầu một giai đoạn hai túi hồ sơ, tạo điều kiện thuận lợi cho các chủ đầu tư, bên mời thầu và nhà thầu trong quá trình tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng.

“Nhà thầu có thể nhập lần lượt các biểu mẫu dự thầu dưới dạng web form theo từng bước, từng giai đoạn. Hệ thống sẽ tự lưu lại thông tin nhà thầu khai báo, không cần phải mất công khai lại khi có sự cố xảy ra. Sau khi điền đầy đủ thông tin, hệ thống sẽ tự động tính toán để ra giá bỏ thầu căn cứ vào đơn giá chào thầu, số lượng hàng hóa/dịch vụ của gói thầu; loại bỏ lỗi số học và sai lệch trong quá trình đấu thầu, tự động kiểm tra sự phù hợp của hồ sơ dự thầu ngay khi nộp,” chuyên gia của Cục Quản lý đấu thầu cho biết.

Ngoài ra, dung lượng hồ sơ dự thầu được nâng cấp lên 300 MB, tăng 15 lần so với trước đây, giúp tăng thêm tiện ích cho người dùng. Hệ thống cũng được bổ sung chức năng thông báo tự động các giao dịch giữa chủ đầu tư với nhà thầu. Nhờ đó, nhà thầu không còn phải túc trực trên mạng để cập nhật thông tin gói thầu.

Tăng cường giám sát thực hiện chỉ tiêu áp dụng đấu thầu qua mạng

Mặc dù, đã thu được những kết quả nhất định, song Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, tỷ lệ đấu thầu qua mạng tuy tăng nhanh qua từng năm nhưng vẫn chưa đáp ứng chỉ tiêu theo lộ trình.

Tỷ lệ đấu thầu qua mạng tại nhóm Tập đoàn, Tổng công ty nhà nước chiếm tỷ lệ cao nhất (46,4%), tuy nhiên, chủ yếu do kết quả triển khai ấn tượng của Tập đoàn Điện lực Việt Nam, kéo chỉ số của cả nhóm tăng. Tiếp đến là nhóm các bộ, ngành, với tỷ lệ đấu thầu qua mạng năm 2018 là 20,6%, trong khi tại các địa phương, tỷ lệ trung bình về đấu thầu qua mạng chỉ đạt 18%.

Để đẩy mạnh hình thức lựa chọn nhà thầu qua hệ thống mạng đấu thầu Quốc gia, Phó Cục trưởng Nguyễn Anh Tuấn cho biết ngay từ đầu năm 2019, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã chủ động trình Chính phủ ban hành Nghị quyết số 01 về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2019; trong đó, đưa ra chỉ tiêu áp dụng đấu thầu qua mạng trong năm nay là 50% số lượng gói thầu và 15% giá trị gói thầu.

Để thực hiện mục tiêu này và nâng cao hiệu quả đấu thầu qua mạng, Cục Quản lý Đấu thầu cũng đề xuất các bộ, ngành, địa phương cần sát sao giám sát thực hiện chỉ tiêu áp dụng đấu thầu qua mạng tại các chủ đầu tư, bên mời thầu trực thuộc; chủ động đưa ra cách thức quản lý hiệu quả để hoàn thành mục tiêu đấu thầu qua mạng năm 2019 theo Nghị quyết số 01. Chẳng hạn như có biện pháp hiệu quả gắn trách nhiệm người đứng đầu với kết quả thực hiện đấu thầu qua mạng theo lộ trình quy định.