Ngày 12/3/2014, Ngân hàng nhà nước (NHNN) đã ban hành Thông tư 05 hướng dẫn việc mở và sử dụng tài khoản vốn đầu tư gián tiếp để thực hiện hoạt động đầu tư gián tiếp nước ngoài tại Việt Nam. Thông tư 05 có hiệu lực thi hành kể từ ngày 28/4/2014, thay thế Thông tư số 03/2004/TT-NHNN hướng dẫn về quản lý ngoại hối đối với việc góp vốn mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài trong các doanh nghiệp Việt Nam.

Thông tư 05 quy định, mọi hoạt động đầu tư gián tiếp của nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam phải được thực hiện bằng VND thông qua 1 tài khoản vốn đầu tư gián tiếp mở tại 1 ngân hàng được phép.

Thông tư này áp dụng đối với nhà đầu tư nước ngoài là người không cư trú thực hiện hoạt động đầu tư gián tiếp tại Việt Nam, các tổ chức và cá nhân liên quan đến hoạt động đầu tư gián tiếp nước ngoài tại Việt Nam.

Tuy nhiên, Thông tư không áp dụng đối với nhà đầu tư nước ngoài là người cư trú là tổ chức và cá nhân nước ngoài, những đối tượng này thực hiện hoạt động đầu tư gián tiếp tại Việt Nam theo qui định hiện hành về pháp luật chứng khoán và những văn bản pháp lý khác có kiên quan.

Thông tư 05 đã đơn giản hóa thủ tục hành chính theo hướng hình thành một tài khoản vốn đầu tư gián tiếp duy nhất. Theo đó, Điều 17 quy định, nhà đầu tư nước ngoài có trách nhiệm chuyển đổi tài khoản góp vốn, mua cổ phần bằng VND và chuyển số dư VND trên tài khoản tiền gửi chuyên dùng không kỳ hạn thành tài khoản vốn đầu tư gián tiếp; chuyển số dư tiền gửi ngoại tệ chuyên dùng (nếu có) sang VND, sau đó chuyển số tiền qui đổi sang VND này sang tài khoản vốn đầu tư gián tiếp.

Do vốn đầu tư gián tiếp thường mang tính ngắn hạn và có thể gây biến động bất lợi đối với nền kinh tế, nhất là khi dòng vốn này đảo chiều đột ngột, nên các qui định tại Thông tư 05 sẽ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý vốn đầu tư gián tiếp, ngăn chặn kịp thời những rủi ro nêu trên.

Có thể nói, mục tiêu quan trọng của việc qui về một tài khoản vốn đầu tư gián tiếp duy nhất là thống nhất quản lý các hoạt động đầu tư gián tiếp tại Việt Nam và thực hiện nguyên tắc “chỉ sử dụng VND trên lãnh thổ Việt Nam,” qua đó sẽ hạn chế dần tình trạng đô la hóa và nâng cao hiệu quả quản lý tổng phương tiện thanh toán trong nền kinh tế.

Đối với NHNN, Thông tư 05 giúp NHNN nắm bắt số liệu chính xác hơn về lượng tiền trong lưu thông, làm cơ sở để đưa ra những đánh giá và dự báo khả thi về diễn biến trên thị trường tiền tệ, củng cố niềm tin của thị trường và nhà đầu tư vào các động thái chính sách của NHNN.