Quay số hóa đơn có thưởng: Kinh nghiệm từ các nước

Theo tapchithue.com.vn

(Tài chính) Mặc dù cùng chung một mục đích là khuyến khích người mua hàng hóa lấy hóa đơn nhằm hạn chế hành vi trốn thuế, song cách thức tổ chức và triển khai quy trình quay thưởng xổ số hoá đơn tại các nước có sự khác nhau.

Quay số hóa đơn có thưởng đã hạn chế cơ bản tình trạng trốn thuế ở các nước. Nguồn: internet
Quay số hóa đơn có thưởng đã hạn chế cơ bản tình trạng trốn thuế ở các nước. Nguồn: internet
Theo đó, tại Bồ Đào Nha, chương trình xổ số chỉ dành riêng cho người tiêu dùng, đồng nghĩa với việc các công ty không được quyền tham gia. Để tham gia vào chương trình quay thưởng xổ số do cơ quan thuế tổ chức, khách hàng cần yêu cầu người bán hàng ghi rõ mã số thuế trên hóa đơn thanh toán. Giải thưởng chỉ được trao khi tất cả hóa đơn tham gia xổ số phải đáp ứng đủ điều kiện của ban tổ chức, nghĩa là giao dịch phải được thực hiện trên lãnh thổ Bồ Đào Nha dưới tên của người tiêu dùng và có mã số thuế rõ ràng. Mỗi hóa đơn tương ứng với một con số, được công bố trên trang web của Bộ Tài chính, giúp người dân nhận biết trước khi vòng xổ số diễn ra. 
 
Tại Slovakia, cứ mỗi khi mua một loại hàng hoá bất kỳ trị giá trên 1 euro, khách hàng có quyền lấy hoá đơn trả tiền, được cơ sở bán hàng gửi qua điện thoại di động và từ số hiệu hoá đơn này họ ngồi chờ kết quả quay xổ số định kỳ. Cứ 14 ngày lại có một giải thưởng trị giá 300 nghìn cuaron, còn giải thưởng hàng tháng là một chiếc xe ôtô. Để có dữ liệu chính xác, Chính phủ nước này đã bắt buộc các nhà kinh doanh phải sử dụng máy tính tiền được đăng ký nối mạng trực tiếp với cơ quan thuế, từ đó giúp Nhà nước có một cái nhìn tổng quan chính xác về doanh số bán hàng của từng doanh nghiệp (DN), ngăn chặn tối đa các khả năng trốn thuế.
 
Trên thế giới, Hàn Quốc là quốc gia duy nhất đã áp dụng hệ thống hóa đơn tiền mặt. Trong năm 2003, tỷ lệ thanh toán thẻ tín dụng trong tổng số tiêu dùng tư nhân chỉ chiếm khoảng 40%, đồng nghĩa với thực tế còn khoảng 60% hoạt động mua bán hàng hóa được thanh toán bằng tiền mặt. Để quản lý thuế, Cơ quan dịch vụ thuế quốc gia Hàn Quốc đã nghiên cứu triển khai áp dụng hệ thống hóa đơn tiền mặt dựa trên nền của hệ thống thanh toán sử dụng thẻ tín dụng. Máy thanh toán sử dụng thẻ tín dụng mà các DN và hộ kinh doanh mua được cung cấp bởi các công ty được Tổng cục Thuế Hàn Quốc cấp phép. DN, hộ kinh doanh mua máy của Công ty nào thì công ty đó sẽ chịu trách nhiệm lắp đặt, hướng dẫn vận hành, bảo dưỡng, thiết lập đường truyền dữ liệu kết nối với cơ quan thuế.

 Các công ty này định kỳ 3 tháng truyền dữ liệu về Tổng cục Thuế Hàn Quốc và được hưởng 22 won trên mỗi giao dịch bằng thẻ được thực hiện và ghi nhận. Nếu Công ty cung cấp máy có sai phạm sẽ bị xử lý tuỳ theo mức độ vi phạm. Từ tháng 1/2005, Chính phủ Hàn Quốc khuyến khích người kinh doanh tham gia vào hệ thống xuất hoá đơn tiền mặt. Từ tháng 7/2007, luật pháp quy định các cơ sở kinh doanh bắt buộc phải đăng nhập vào hệ thống hoá đơn tiền mặt đối với những giao dịch tiền mặt trị giá từ 5000 won (tương đương 80.000 VND) trở lên. Từ căn cứ này, ngành thuế Hàn Quốc đã theo dõi tốt hơn hoạt động bán hàng thu tiền mặt của các chủ cửa hàng và các DN. 
 
Theo mô hình này, khi người tiêu dùng mua hàng tại cửa hàng có thiết bị cấp hoá đơn tiền mặt sẽ trả tiền mặt và cung cấp số điện thoại di động, số các loại thẻ (thẻ tín dụng, thẻ thanh toán tiền mặt...) hoặc số chứng minh thư nhân dân cho mục đích sử dụng cá nhân để được hưởng các chính sách khuyến khích như giảm thuế Thu nhập cá nhân và tham gia dự thưởng xổ số định kỳ theo số hoá đơn đã nhận. Cửa hàng nhập số liệu vào thiết bị cấp hoá đơn tiền mặt và thiết bị này sẽ chuyển ngay mã số giao dịch tiền mặt về trung tâm quản lý hệ thống hoá đơn tiền mặt. Mỗi lần cửa hàng truyền thông tin về trung tâm quản lý hệ thống hoá đơn tiền mặt sẽ phải trả một khoản chi phí, nhưng bù lại sẽ được hưởng lợi giảm trừ số thuế Giá trị gia tăng phải nộp. Trung tâm quản lý hệ thống hoá đơn tiền mặt sau đó sẽ chuyển dữ liệu thu từ các cửa hàng về Tổng cục Thuế bằng đường truyền dữ liệu riêng tối thiểu 1lần/1ngày để theo dõi thu nhập tính thuế. Hoá đơn tiền mặt được in ra chỉ 1 liên duy nhất để giao cho người tiêu dùng và căn cứ vào số hoá đơn, khách hàng có thể tham gia quay xổ số trúng thưởng. 
 
Nếu năm đầu Hàn Quốc triển khai hệ thống hoá đơn tiền mặt chỉ với cơ chế khuyến khích, tổng giá trị hoá đơn tiền mặt được phát hành đạt 19,5 tỷ USD thì đến năm thứ hai - năm 2006 đã tăng lên 32,2 tỷ USD; số lượng hoá đơn tiền mặt tăng từ 450 triệu tờ lên 730 triệu tờ; thuế thu nhập tăng 526 triệu USD, trong khi chi phí phải bỏ ra chỉ khoảng 42,2 triệu USD cho hệ thống công nghệ thông tin phục vụ triển khai và áp dụng (bao gồm chi mua sắm thiết bị, tuyên truyền, giải thưởng sổ xố, trung tâm hỗ trợ, giảm thuế cho trung tâm quản lý hệ thống hoá đơn tiền mặt).

Đến những năm sau này, khi luật pháp bắt buộc các cơ sở kinh doanh phải đăng nhập vào hệ thống thì việc kiểm soát thu nhập còn tốt hơn nhiều. Nhờ đó, Hàn Quốc đã hạn chế cơ bản tình trạng trốn thuế, cho dù thanh toán tiền mặt ở quốc gia này vẫn còn phổ biến.