Giao dịch thông sàn: Bước tiến mới của HNX

PV

TCTC Online - Ngày 8/2/2010 đánh dấu một mốc son mới trong bước đường phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam khi Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) chính thức triển khai giao dịch thông sàn. Đây bước tiến lớn trong ứng dụng công nghệ thông tin của HNX nhằm nâng cao chất lượng phục vụ của các công ty chứng khoán, đáp ứng nhu cầu giao dịch nhanh và tiện lợi hơn cho nhà đầu tư...

Sở dĩ sự kiện giao dịch thông sàn ngày 8/2/2010 của HNX được ghi nhận là một nỗ lực lớn của đơn vị này bởi tháng 5/2009, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội đã tiến hành chuyển sang trụ sở làm việc từ số 2 Phan Chu Trinh về trụ sở tạm thời tại tòa nhà 81 Trần Hưng Đạo để triển khai Đề án xây mới trụ sở chính. Đây là một thay đổi lớn bởi toàn bộ hệ thống thiết bị tiến tiến và hiện đại đều phải di chuyển theo, trong khi giao dịch không được phép gián đoạn bất cứ phút nào. Nhận thức tầm quan trọng của việc di chuyển trụ sở cũng chính là việc chuyển cả thị trường sang một địa điểm mới, HNX đã có sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ việc lựa chọn vị trí thuê trụ sở, tập trung triển khai cơ sở vật chất, và đặc biệt là chuẩn bị các phương án nhằm đảm bảo hoạt động giao dịch thông suốt. Do chuẩn bị kỹ nên việc di chuyển trụ sở của HNX được thực hiện nhanh gọn, chính xác, đạt được các yêu cầu do Bộ Tài chính và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đề ra, đồng thời kết hợp được việc củng cố, nâng cấp hệ thống công nghệ phục vụ cho công tác giao dịch. Datacenter mới xây dựng tại trụ sở hiện tại của HNX được thiết kế theo chuẩn quốc tế hiện đại với đầy đủ hạng mục lưu điện, cung cấp điện - điều hòa chính xác, phòng cháy chữa cháy tự động… được nhiều chuyên gia hệ thống đánh giá cao. Năng lực xử lý của hệ thống được nâng cấp, tình trạng quá tải của phòng máy chủ trước đây được xử lý dứt điểm, đáp ứng được yêu cầu  hoạt động của giao dịch cùng lúc ba loại thị trường.

Minh chứng cho sự tinh thần vượt khó của đội ngũ cán bộ, viên chức HNX là mặc dù gặp khó khăn từ di chuyển địa điểm nhưng thị trường giao dịch chứng khoán chưa niêm yết (UPCoM) vẫn đi vào vận hành đúng kế hoạch vào 24/6/2009. Tính đến 31/12/2009, thị trường UPCoM đã thu hút được đã thu hút 34 doanh nghiệp đăng ký giao dịch tại đây. Hoạt động giao dịch đã diễn ra suôn sẻ và an toàn với 2 hình thức giao dịch thoả thuận điện tử (chiếm 90%) và giao dịch thoả thuận thông thường (chiếm 10%). Giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài ngày càng tăng lên. Chỉ số UPCoM Index có xu hướng diễn biến tăng giảm cùng chiều với các chỉ số trên thị trường niêm yết. HNX đã chuyển gần 20.000 kết quả giao dịch sang hệ thống của Trung tâm Lưu ký Chứng khoán để thực hiện bù trừ, thanh toán với tổng giá trị giao dịch đạt 40.669.373 cổ phiếu, trị giá 560.794,643 tỷ đồng. Trung bình mỗi phiên, khối lượng giao dịch đạt 290.496 cổ phiếu, trị giá 4,005 tỷ đồng.

      Sự ra đời của thị trường UPCoM đã góp phần nâng cao khả năng thực thi luật chứng khoán đối với nghĩa vụ đăng ký tập trung của các công ty đại chúng, tạo tiền đề cho việc việc đưa chứng khoán của các doanh nghiệp đại chúng vào giao dịch trên một thị trường có quản lý của Nhà nước, thu hẹp dần thị trường tự do; góp phần thúc đẩy quá trình tham gia đăng ký niêm yết và đăng ký giao dịch của các công ty đại chúng.

       Mặt khác, sau hơn nửa năm hoạt động, HNX đã có đánh giá, tổng kết, kịp thời đề ra các giải pháp để xử lý một số hạn chế và tồn tại của thị trường UPCoM như tính thanh khoản của thị trường còn thấp, quy mô thị trường nhỏ bé và hàng hóa giao dịch trên thị trường chưa đa dạng về chủng loại. Các kiến nghị của HNX đã được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước xem xét trình Bộ Tài chính cho phép triển khai thực hiện trong năm 2010.

Sau khi cho ra đời UPCoM, HNX tiếp tục khai trương Hệ thống giao dịch trái phiếu Chính phủ chuyên biệt vào ngày 24/9/2009, khẳng định dù khó khăn khách quan mang lại nhưng không thể ngăn được bước tiến lớn của HNX về mặt chuyên môn. Đặc biệt đây là hệ thống giao dịch trái phiếu Chính phủ chuyên biệt đầu tiên của Việt Nam, là kết quả của hơn 4 năm phấn đấu thực hiện chủ trương của Bộ Tài chính sau khi thực hiện thành công việc tập trung đấu thầu (năm 2006) và tập trung niêm yết trái phiếu Chính phủ (năm 2008). Từ nay tất cả trái phiếu Chính phủ được phát hành qua đấu thầu và bảo lãnh phát hành được giao dịch trên một hệ thống giao dịch trái phiếu Chính phủ mới, hiện đại hơn, theo mô hình tổ chức mới đáp ứng các yêu cầu đặc thù của giao dịch, phù hợp với định hướng phát triển TTCK Việt Nam và các thông lệ quốc tế.

Hệ thống giao dịch trái phiếu Chính phủ chuyên biệt được thiết kế với hai loại hình là giao dịch thông thường (Outright) và giao dịch mua bán lại (Repos). Tính đến ngày 30/11/2009, hệ thống này đã có 29 thành viên, trong đó có 13 ngân hàng thương mại là thành viên đặc biệt và 16 công ty chứng khoán là thành viên thông thường, một số hồ sơ đăng ký làm thành viên khác đang trong quá trình hoàn thiện. Tính đến ngày 30/11/2009, thị trường trái phiếu có 504 mã niêm yết với tổng giá trị gần 161 nghìn tỷ đồng, tương đương 10,8% GDP. Khối lượng giao dịch trái phiếu Chính phủ trong 11 tháng đầu năm 2009 là 838 triệu trái phiếu với giá trị giao dịch đạt khoảng 88 nghìn tỷ đồng, giá trị giao dịch bình quân đạt xấp xỉ 8 nghìn tỷ đồng/tháng. Thêm một mốc son nữa của HNX đó là ngày 21/8/2009, lần đầu tiên trái phiếu Chính phủ bằng ngoại tệ, phát hành trong nước đã được giao dịch trên thị trường thứ cấp tại HNX. Chỉ sau tháng đầu tiên, đã có 60.000 trái phiếu Chính phủ bằng ngoại tệ, tương đương giá trị giao dịch là 6.122.200 USD được mua bán, tạo sự thanh khoản tốt cho loại hình trái phiếu Chính phủ mới mẻ này.  

 Với những bước tiến lớn trong năm 2009 , việc HNX triển khai giao dịch thông sàn từ 8/2/2010 chỉ là bước đi tất yếu trong chặng đường đổi mới và phát triển của Sở. Chắc chắn, sau sự kiện này, tính thanh khoản trên sàn Hà Nội sẽ tăng lên đáng kể, sự hấp dẫn của các cổ phiếu niêm yết tại đây sẽ tăng lên trong con mắt nhà đầu tư, thu hút thêm nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước đến với lĩnh vực đầu tư chứng khoán. Quan trọng hơn, bước đi này của HNX sẽ góp phần không nhỏ giúp thị trường chứng khoán Việt Nam phát triển ổn định và bền vững hơn trong thời kỳ mới.