Hải quan Hà Nội và hành trình hơn 1 thập kỷ cải cách, hiện đại hóa

Minh Hà

Sau hành trình hơn một thập kỷ thực hiện cải cách, hiện đại hóa hải quan (2004 - 2017), có thể khẳng định, Cục Hải quan TP. Hà Nội là một trong những đơn vị luôn khẳng định vai trò, vị thế tiên phong trong thực hiện các chương trình cải cách, hiện đại hóa của ngành Hải quan. Đây là dấu ấn đặc biệt quan trọng trong hành trình cải cách, phát triển hiện đại hóa hải quan của đơn vị trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng hiện nay.

Hải quan Hà Nội  luôn khẳng định vai trò, vị thế tiên phong trong thực hiện các chương trình cải cách, hiện đại hóa của ngành Hải quan.
Hải quan Hà Nội luôn khẳng định vai trò, vị thế tiên phong trong thực hiện các chương trình cải cách, hiện đại hóa của ngành Hải quan.

Dấu ấn 13 năm cải cách, hiện đại hóa

Sau 13 năm triển khai thực hiện cải cách, hiện đại hóa hải quan, Cục Hải quan TP. Hà Nội đã đảm bảo được điều kiện hoạt động để cải cách, phát triển hiện đại hóa. Mạng lưới các Chi cục trực thuộc được xây dựng trên tất cả các tỉnh từ Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hòa Bình đã đáp ứng được việc làm thủ tục hải quan từ đường hàng không, đường biển đến đường bộ.

Điểm nổi bật là trong giai đoạn này, công cuộc phát triển hiện đại hóa ngành Hải quan là đội ngũ cán bộ của đơn vị phát triển nhanh về năng lực;  tinh thần trách nhiệm và kỷ cương của cán bộ công chức trong đơn vị cũng được nâng lên rõ rệt. Minh chứng là, trong giai đoạn 2004 - 2017, Hải quan Thủ đô đã hoàn thành các mục tiêu về thủ tục hải quan và kiểm tra giám sát hải quan.

Theo đó, đến nay, Cục đã thực hiện thủ tục hải quan bằng phương thức điện tử trên cơ sở áp dụng phương thức quản lý rủi ro kết hợp với thực hiện giám sát bằng các trang thiết bị kỹ thuật, thời gian thông quan được rút ngắn.

Đặc biệt, từ đầu tháng 4/2014, Cục Hải quan TP. Hà Nội là đơn vị đầu tiên trong ngành Hải quan triển khai vận hành thành công  100% Hệ thống thông quan điện tử một cửa quốc gia (VNACCS/VCIS) tại 12 Chi cục Hải quan trực thuộc Cục Hải quan Hà Nội.

VNACCS/VCIS là hệ thống thông quan điện tử hiện đại nhất mà Hải quan Nhật Bản triển khai và tài trợ cho Hải quan Việt Nam, giúp thông quan nhanh, luồng xanh chỉ mất từ 1 - 3 giây; hạn chế hồ sơ giấy nhờ cơ chế một cửa nên các chứng từ sẽ được gửi trực tiếp đến cơ quan hải quan và các chứng từ trong hồ sơ xuất khẩu, nhập khẩu sẽ được khai dưới dạng điện tử. Qua đó, giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và giảm rất nhiều chi phí trong việc đi lại.

Bên cạnh đó, Cục Hải quan TP. Hà Nội đã tích cực triển khai ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác nghiệp vụ và coi đây là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu của đơn vị trong kế hoạch cải cách hiện đại hóa hải quan. Hạ tầng công nghệ thông tin luôn được kết nối kịp thời đảm bảo thông suốt, trao đổi thông tin với các cơ quan hữu quan, các đại lý hải quan, phục vụ công tác thu thập xử lý thông tin.

Tính đến tháng 6/2017, Cục Hải quan TP. Hà Nội đã đảm bảo kỹ thuật hạ tầng mạng công nghệ thông tin, đường truyền WAN, trang thiết bị công nghệ thông tin phục vụ hải quan điện tử, hệ thống VNACCS/VCIS và các hệ thống vệ tinh, hệ thống giao ban trực tuyến.

Cụ thể, Cục đã triển khai thí điểm Hệ thống một cửa hàng không (đã thí điểm tiếp nhận thông tin hàng hóa từ 30 hãng hàng không); tổ chức đào tạo sử dụng hệ thống một cửa hàng không cho 80 cán bộ công chức. Đồng thời, triển khai chính thức dịch vụ công trực tuyến ở tất cả các đơn vị thuộc và trực thuộc từ ngày 1/4/2017; thực hiện 119/168 dịch vụ và đã tiếp nhận 1.772 hồ sơ…

Một điểm nhấn đáng chú ý là Cục đã triển khai thành công và duy trì hệ thống họp giao ban trực tuyến để đáp ứng yêu cầu công tác chỉ đạo quản lý điều hành của lãnh đạo các cấp được kịp thời, chính xác và tiết kiệm thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị được giao. Hiện nay, hệ thống giao ban trực tuyến đã được lắp đặt tại trụ sở Cục và 12 Chi cục trực thuộc.
Tiếp tục đẩy mạnh cải cách, hiện đại hóa

Mặc dù đạt được nhiều kết quả tích cực trong phát triển hiện đại hóa hải quan trong hơn một thập kỷ qua, nhưng Cục Hải quan TP. Hà Nội đánh giá, một bộ phận cán bộ công chức hải quan trong đơn vị chưa thật sự nhận thức được đầy đủ về vị trí, vai trò của công tác cải cách, hiện đại hóa hải quan, chưa chủ động thay đổi phương pháp làm việc, vẫn làm theo thói quen; một số doanh nghiệp chưa thật sự hợp tác với cơ quan hải quan, gây khó khăn trong quá trình triển khai thực hiện…

Để khắc phục những vấn đề tồn tại ở trên, trong thơi gian tới, Cục Hải quan TP. Hà Nội tiếp tục đẩy mạnh cải cách, hiện đại hóa hải quan trong đơn vị bám sát theo định hướng công tác cải cách, hiện đại hóa hải quan của ngành Hải quan trong giai đoạn 2016 – 2020.

Cụ thể, Cục tiếp tục xây dựng kế hoạch cải cách, hiện đại hóa theo từng giai đoạn, hàng năm làm cơ sở cho công tác chỉ đạo, điều hành. Cùng với đó, thường xuyên đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ hải quan có kiến thức, kỹ năng nghiệp vụ hải quan hiện đại, định kỳ đánh giá sắp xếp, quy hoạch đề bạt, bổ nhiệm, luân chuyển theo hướng công khai, dân chủ, để đảm bảo yêu cầu cải cách, phát triển.

Mục tiêu của Cục Hải quan Hà Nội phấn đấu đến năm 2020 có 100% Chi cục Hải quan, 100% loại hình hải quan cơ bản, 96% kim ngạch xuất nhập khẩu, 90% doanh nghiệp thực hiện thủ tục hải quan điện tử; phấn đấu đến năm 2020 thời gian thông quan hàng hóa ngang bằng với các nước tiên tiến trong khối ASEAN.

Bên cạnh đó, Cục tiếp tục nâng cao kỹ năng nghiệp vụ cho công chức kiểm tra các tờ khai luồng vàng, luồng đỏ nhằm giảm thời gian thông quan hàng hóa; tiếp tục ứng dụng công nghệ thông tin vào toàn bộ quy trình thủ tục hải quan; đưa các địa điểm kiểm tra tập trung như  ICD Cổ Bi, khu công nghệ cao Hòa Lạc đi vào hoạt động theo đúng tiến độ…