Đại diện Ban Triển khai dự án VNACCS/VCIS, ông Nguyễn Mạnh Tùng cho biết, mặc dù Tổng cục Hải quan đã quán triệt và hướng dẫn chi tiết, nhưng một số Cục Hải quan tỉnh, thành phố chưa quyết liệt đốc thúc doanh nghiệp tham gia. Bản thân doanh nghiệp cũng chưa nhận thức đầy đủ về vai trò, ý nghĩa và sức ép của việc chạy thử hệ thống nên tham gia còn hạn chế.

Theo báo cáo, có thực trạng nhiều doanh nghiệp xuất nhập khẩu làm thủ tục hải quan thông qua dịch vụ môi giới, nên thông tin về Hệ thống VNACCS/VCIS nói chung và việc chạy thử hệ thống nói riêng chưa được truyền tải trực tiếp tới người có trách nhiệm. Tâm lý e ngại tiếp cận hệ thống mới, cùng với chủ quan rằng thời gian chạy thử còn dài cũng là trở ngại cho việc tham gia thử nghiệm hệt hống từ giai đoạn này của nhiều doanh nghiệp.

Về phía Ban triển khai dự án, ông Nguyễn Mạnh Tùng cho biết công tác chuẩn bị và tổ chức chạy thử đã được Tổng cục Hải quan chỉ đạo quyết liệt các Cục Hải quan tỉnh, thành phố và tiến hành nhiều giải pháp đồng bộ. Tổng cục Hải quan đã ban hành hơn 10 văn bản hướng dẫn các Cục Hải quan địa phương và doanh nghiệp về chạy thử; triển khai kế hoạch chạy thử; chuẩn bị kịch bản và dữ liệu chạy thử; sử dụng chữ kí số… Ban triển khai Dự án đã trình Tổng cục Hải quan ban hành quyết định về kế hoạch hỗ trợ người sử dụng trong quá trình chạy thử và huy động 50 chuyên gia của ban tham gia hỗ trợ.

Hải quan Thanh Hóa đốc thúc doanh nghiệp tham gia

Để góp phần triển khai vận hành thử hệ thống VNACCS/VCIS có hiệu quả, Cục Hải quan Thanh Hóa đã tăng cường đốc thúc các doanh nghiệp tích cực tham gia vào hệ thống VNACCS/VCIS. Theo đó, ngày 12/12/2013, Cục Hải quan tỉnh Thanh Hóa đã có công văn số 2297/HQTH-NV gửi các Chi cục Hải quan cửa khẩu và ngoài cửa khẩu với nội dung yêu cầu tăng cường đôn đốc doanh nghiệp tham gia chạy thử Hệ thống VNACCS/VCIS. Theo số liệu báo cáo đến ngày 12/12/2013 kết quả tham gia chạy thử Hệ thống VNACCS/VCIS tại các Chi cục như sau:

- Chi cục Hải quan Nam Định, Hải quan đóng vai doanh nghiệp khai báo: 08 tờ khai luồng vàng; Doanh nghiệp tham gia khai báo trực tiếp đến Hải quan: 0; Tổng số tờ khai của doanh nghiệp khai báo: 0; Hải quan duyệt: 08 tờ khai.

- Chi cục Hải quan Ninh Bình: Hải quan đóng vai doanh nghiệp: 15 tờ khai luồng vàng; Doanh nghiệp tham gia khai báo trực tiếp đến hải quan: 05 doanh nghiệp; Trong số tờ khai của doanh nghiệp khai báo: 03 tờ khai luồng vàng; Hải quan duyệt: 18 tờ khai.

- Chi cục Hải quan quản lý khu công nghiệp tỉnh Hà Nam: Hải quan đóng vai doanh nghiệp khai báo: 12 tờ khai luồng vàng; Doanh nghiệp tham gia khai báo trực tiếp đến hải quan: 01 Doanh nghiệp; Tổng số tờ khai của doanh nghiệp khai báo: 01 tờ khai luồng vàng; Hải quan duyệt: 13 tờ khai.

- Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Thanh Hóa: Hải quan đóng vai doanh nghiệp khai báo: 20 tờ khai luồng vàng; Doanh nghiệp tham gia khai báo trực tiếp đến hải quan: 09 Doanh nghiệp; Tổng số tờ khai của doanh nghiệp khai báo: 15 tờ khai luồng vàng; Hải quan duyệt: 35 tờ khai.

- Đội Thủ tục hải quan Nghi Sơn thuộc Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Thanh Hóa: Hải quan đóng vai doanh nghiệp khai báo: 02 tờ khai luồng vàng; Doanh nghiệp tham gia khai báo trực tiếp đến Tổng số tờ khai của doanh nghiệp khai báo: 0; Hải quan duyệt: 02 tờ khai.
- Chi cục Hải quan cửa khẩu Na Mèo: Hải quan đóng vai doanh nghiệp khai báo: 01 tờ khai luồng vàng; Doanh nghiệp tham gia khai báo trực tiếp đến hải quan: 0; Tống số tờ khai của doanh nghiệp khai báo: 0; Hải quan duyệt: 01 tờ khai.

Qua số liệu trên cho thấy doanh nghiệp tham gia chạy thử Hệ thống VNACCS/VCIS so với số lượng doanh nghiệp thường xuyên làm thủ tục tại các Chi cục còn quá thấp. Một số Chi cục chưa có doanh nghiệp nào tham gia chạy thử; chỉ một số ít cán bộ công chức tham gia chạy thử và chỉ chạy thử 01 lần sau đó không tiếp tục chạy thử; một bộ phận cán bộ công chức thuộc dây chuyền nghiệp vụ không quan tâm và cũng không tham gia chạy thử, lãnh đạo Chi cục không đôn đốc, nhắc nhở...Việc tiếp nhận, phản ánh vướng mắc, hướng dẫn xử lý các lỗi trên Hệ thống trong quá trình chạy thử không thường xuyên, kịp thời. Việc chạy thử Hệ thống VNACCS/VCIS là bước rất quan trọng và cần thiết, giúp cán bộ công chức và các doanh nghiệp hiểu và thao tác thành thạo các chức năng của Hệ thống VNACCS/VCIS, đồng thời giúp phát hiện những lỗi Hệ thống chưa hoàn thiện để khắc phục kịp thời.

Để khắc phục tình trạng nêu trên, đảm bảo việc triển khai chính thức Hệ thống VNACC/VCIS đúng tiến độ và đạt hiệu quả. Cục Hải quan Thanh Hóa yêu cầu các Chi cục Hải quan cửa khẩu thực hiện một số công việc đó là: Tiếp tục tuyên truyền, thông báo đến từng doanh nghiệp làm thủ tục hải quan tại Chi cục về lộ trình triển khai Hệ thống VNACCS/VCIS và yêu cầu doanh nghiệp tham gia chạy thử; triển khai thực hiện nội dung đề cập trong công văn số 7618/TCHQ-VNACCS ngày 11/12/2013 của Tổng cục Hải quan về việc triển khai Hệ thống VNACCS/VCIS. Lãnh đạo Chi cục phân công trực tiếp gặp gỡ động viên các doanh nghiệp tham gia chạy thử Hệ thống VNACCS/VCIS; Hỗ trợ, hướng dẫn cho các doanh nghiệp trong quá trình đăng ký và chạy thử; Hàng tuần phải đảm bảo tăng tỷ lệ tờ khai và doanh nghiệp tham gia chạy thử Hệ thống VNACC/VCIS theo tất cả các kịch bản (phù hợp với đặc thù của đơn vị) theo công văn số 6499/TCHQ-VNACCS ngày 01/11/2013 của Tổng cục Hải quan. Đảm bảo 100% các doanh nghiệp hiện đang thực hiện thủ tục hải quan điện tử đăng ký và tham gia chạy thử và chạy thử thành công Hệ thống VNACCS/VCIS trước ngày 01/4/2014 - thời gian triển khai chính thức Hệ thống VNACCS/VCIS. Theo đó, Lãnh đạo Cục giao cho Chi cục trưởng các Chi cục Hải quan trực thuộc kiểm tra, đánh giá kết quả chạy thử tại Chi cục, không sắp xếp các công chức không nắm bắt và sử dụng thành thạo các chức năng nghiệp vụ của Hệ thống VNACCS/VCIS vào các vị trí cần thiết trong dây chuyền thông quan khi Hệ thống VNACCS/VCIS chính thức đi vào hoạt động tại đơn vị.Vào thứ 3 hàng tuần các chi cục báo cáo số liệu doanh nghiệp tham gia chạy thử về Cục Hải quan Thanh Hóa (Phòng Nghiệp vụ).

Được biết, Tổng cục Hải quan sẽ ban hành lộ trình cụ thể để triển khai chính thức Hệ thống VNACCS/VCIS tại từng Cục Hải quan tỉnh, thành phố. Việc chuyển từ hệ thống E-Customs hiện tại sang Hệ thống VNACCS/VCIS sẽ thực hiện từ ngày 01/4/2014 đến ngày 30/6/2014. Sau ngày 30/6/2014, Hệ thống E-Customs sẽ dừng hoạt động (đối với các chức năng nghiệp vụ đã có trong Hệ thống VNACCS/VCIS).

Nhằm nhanh chóng tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc của các Cục Hải quan địa phương trong việc chạy thử Hệ thống VNACCS/VCIS, Tổng cục Hải quan tổ chức 04 đoàn công tác đi hỗ trợ thực hành trên Hệ thống VNACCS/VCIS cho cán bộ công chức nòng cốt của các Cục Hải quan địa phương và các Chi cục Hải quan trong phạm vi toàn quốc, thời gian: mỗi lớp được tổ chức thành 2 ngày, địa điểm được chia thành 9 cụm (Cục Hải quan tỉnh Thanh Hóa được đào tạo tại Cụm 8 gồm các Cục Hải quan tỉnh: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị  vào ngày 23-24/12/2013, địa điểm tại Cục Hải quan tỉnh Hà Tĩnh). Trong 02 ngày thực hành, đội ngũ chuyên gia chủ chốt của các Cục, Chi cục sẽ thực hành, thao tác và sử dụng Hệ thống VNACCS/VCIS phục vụ cho việc thông quan hàng hóa. Sau khi được đào tạo những CBCC này sẽ chịu trách nhiệm đào tạo, hướng dẫn lại cán bộ công chức, tổ chức chạy thử và chạy chính thức Hệ thống VNACCS/VCIS tại đơn vị mình./.