Hội thảo nằm trong khuôn khổ chương trình hợp tác đã ký kết giữa CPA Australia và Bộ Tài chính giai đoạn 2012 -2015 nhằm chia sẻ kinh nghiệm của Australia trong việc kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán và khả năng ứng dụng vào Việt Nam trước khi ban hành các văn bản hướng dẫn dưới luật của Luật Kiểm toán độc lập Việt Nam.

Thay mặt lãnh đạo Bộ Tài chính, ông Đặng Thái Hùng - Vụ trưởng Vụ Chế độ kế toán và Kiểm toán cho biết: Ở Việt Nam, trong suốt quá trình 21 năm hình thành và phát triển hệ thống kiểm toán độc lập, các cơ quan quản lý cũng đã nghiên cứu và ban hành các văn bản quy định về kiểm soát chất lượng. Những văn bản này đã phát huy tác dụng khá tốt, tuy nhiên trong bối cảnh mới với sự ra đời của Luật Kiểm toán độc lập đặt ra yêu cầu cao hơn để phù hợp với thông lệ quốc tế, góp phần hoàn thiện thị trường. Do vậy, việc học hỏi kinh nghiệm quốc tế để tiếp tục xây dựng những văn bản pháp luật về kiểm toán độc lập là hết sức quan trọng, đặc biệt là về vấn đề kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán. Việc trao đổi kinh nghiệm này có ý nghĩa to lớn, không chỉ đối với các doanh nghiệp mà với tất cả các tổ chức kinh tế của nền kinh tế quốc dân, bởi chất lượng của hoạt động kiểm toán quyết định sự minh bạch về hệ thống thông tin kinh tế - tài chính.

Ông Đặng Thái Hùng cũng khẳng định, sự kiện lần này là sự mở đầu cho một chuỗi các hoạt động hỗ trợ của CPA Australia giúp Bộ Tài chính nghiên cứu các kinh nghiệm quốc tế cho việc xây dựng văn bản về kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán.

Chia sẻ về môi trường pháp lý tại Australia, ông Peter Docherty - Giám đốc chương trình đào tạo kiểm toán hành nghề của CPA Australia cho biết, nghề nghiệp kế toán, kiểm toán tại Australia hoạt

động theo cơ chế tự quản. Các hội nghề nghiệp kế toán, kiểm toán có trách nhiệm quản lý các dịch vụ do hội viên hành nghề của họ cung cấp. Tất cả các hội nghề nghiệp về kế toán, kiểm toán đều có chương trình kiểm soát chất lượng riêng.

Một điều khác biệt giữa Australia và các quốc gia khác đó là các kiểm toán viên ở Australia không bắt buộc phải là thành viên của hội nghề nghiệp để có thể hành nghề kế toán, kiểm toán. Liên quan đến vấn đề này, ông Peter Docherty cũng chia sẻ thêm, dù không quy định phải là thành viên của hội nghề nghiệp nào, song cá nhân đó vẫn phải chịu sự điều chỉnh của cơ quan nhà nước.

Chẳng hạn, muốn tham gia cung cấp dịch vụ kiểm toán cần phải có các chứng chỉ hành nghề, phải đăng kí với cơ quan nhà nước… Ngoài ra, ở Australia còn có cơ chế “đồng điều tiết”, phối hợp chặt chẽ để đưa ra các quy định quản lý giữa cơ quan quản lý nhà nước và các hội nghề nghiệp.

Bên cạnh đó, cơ quan quản lý Nhà nước và hội nghề nghiệp cũng thường xuyên trao đổi, chia sẻ thông tin về tình hình kiểm soát chất lượng kế toán, kiểm toán để hoàn thiện thêm các quy định về công tác này.

Ông Peter Docherty - GĐ chương trình đào tạo kiểm toán hành nghề của CPA Australia phát biểu tại Hội thảo

Về việc thực hiện kiểm soát chất lượng của CPA Australia, bà Caroline Bancroft M.Eng - Trưởng phòng Chương trình kiểm soát chất lượng CPA Australia cho biết, người kiểm tra đến doanh nghiệp kiểm toán nơi hội viên làm việc, soát xét một hồ sơ mẫu được lựa chọn trong giai đoạn lập kế hoạch, hội viên phải được khách hàng chấp thuận bằng văn bản đối với hồ sơ được soát xét. Trong trường hợp có nhiều hội viên được kiểm tra, phải kiểm tra một hồ sơ mẫu cho từng hội viên.

Trong khi đó, nếu hội viên có nhiều địa điểm văn phòng, phải soát xét các hồ sơ từ mỗi địa điểm... Tất nhiên, người thực hiện kiểm soát chất lượng phải tuân thủ các thủ tục được CPA Australia thiết lập (chẳng hạn như: Danh mục câu hỏi được thiết kế cho mỗi loại hợp đồng dịch vụ thuế, kiểm toán…).

Sau khi kết thúc công việc, người thực hiện phải có báo cáo kiểm soát chất lượng một cách chi tiết về các sai phạm được phát hiện (nếu có) và có bản giải trình về hệ thống kiểm soát chất lượng quan sát được trong quá trình hoạt động. Từ kết quả kiểm soát chất lượng, hội viên có thể phải chịu sự xử lý của Ủy ban Kỷ luật của CPA Australia. Thậm chí, nếu các vi phạm không được nhanh chóng khắc phục, hội viên có thể sẽ bị tước quyền hội viên…