Đồng thời đây cũng một giải pháp quan trọng để cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm thời gian thông quan hàng hóa.

Tập trung vào hành động

Trong buổi làm việc với đại diện các Bộ: Giao thông vận tải, Quốc phòng, Y tế, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về tình hình triển khai NSW tại cảng biển ngày 27/5, ông Nguyễn Mạnh Tùng - Cục trưởng Cục CNTT và Thống kê Hải quan (Tổng cục Hải quan) cho biết, từ cuối năm 2014 và những tháng đầu năm 2015, các bộ, ngành đã và đang tập trung nguồn lực để triển khai những công việc hết sức cụ thể, thiết thực liên quan đến thực hiện NSW. Điển hình là việc thực hiện kết nối NSW tại cảng biển quốc tế giữa Bộ Tài chính và Bộ Giao thông vận tải (thí điểm từ ngày 12/11/2014 và chính thức từ 6/5/2015). Đến ngày 25/12/2014, Bộ Công Thương là đơn vị thứ 3 kết nối vào NSW. “Đây là những hành động hết sức cụ thể trong hiện thực hiện cam kết của Chính phủ về thực hiện NSW để tiến tới kết nối Cơ chế một cửa ASEAN, đồng thời đây cũng là giải pháp quan trọng để cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm thời gian thông quan hàng hóa XNK theo chỉ đạo của Chính phủ”- ông Nguyễn Mạnh Tùng nhấn mạnh.

Kết quả trên thể hiện nỗ lực rất lớn của các bộ, ngành liên quan bởi NSW được triển khai trên một quy mô rộng lớn với sự tham gia của nhiều bộ, ngành để giải quyết thủ tục liên quan đến hàng chục nghìn DN đang tham gia hoạt động XNK. Do đó, khối lượng công việc đặt ra cho mỗi bộ, ngành là rất lớn, bởi các đơn vị vừa phải song song giải quyết thủ tục hành chính cho cộng đồng DN vừa phải tập trung nguồn lực cho việc xây dựng, nâng cấp hệ thống CNTT; hoàn thiện cơ sở pháp lý; chuẩn hóa quy trình thủ tục để tạo sự thống nhất trong Cơ chế một cửa; xây dựng tài liệu để đào tạo, tập huấn cho CBCC, cộng đồng DN… Với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ và lãnh đạo các bộ, ngành, liên tiếp những tháng gần đây, NSW đã được kết nối thành công và thực hiện ở nhiều địa bàn trọng điểm về hoạt động XNK, bước đầu mang lại những lợi ích thiết thực cho cộng đồng DN.

Theo ghi nhận của chúng tôi, việc thực hiện quyết liệt NSW cũng góp phần đẩy nhanh quá trình “điện tử hóa” trong giải quyết thủ tục hành chính của các bộ, ngành. Bởi thực tế hiện nay, không ít bộ, ngành vẫn giải quyết thủ tục cho hàng hóa XNK thông qua phương thức thủ công (tiếp nhận và xử lý hồ giấy). Trước sức ép về kết nối và tiếp nhận, giải quyết thủ tục bằng phương thức điện tử thông qua Cổng thông tin NSW, buộc các đơn vị phải khẩn trương hơn trong việc xây dựng, nâng cấp các hệ thống CNTT phục vụ việc tiếp nhận, xử lý thủ tục qua phương thức điện tử. Đại diện nhiều DN chia sẻ: Để làm thủ tục cho một lô hàng XNK, đặc biệt là hàng hóa thuộc diện kiểm tra chuyên ngành, DN phải trực tiếp liên hệ đến nhiều đơn vị, nơi thì xử lý thủ tục bằng phương thức điện tử, nơi giải quyết thủ công, DN mất rất nhiều thời gian. Đơn cử như giải quyết thủ tục đối với tàu biển XNC trước đây, DN phải liên hệ và làm thủ tục với từng cơ quan gồm: Cảng vụ, Hải quan, Biên phòng, Kiểm dịch động, thực vật, Kiểm dịch y tế. Nhưng NSW đang dần đẩy lùi đi sự vất vả này, giúp DN tiếp kiệm thời gian, chi phí, bởi hiện nay DN chỉ cần gửi thông tin đến một đầu mối duy nhất là Cổng thông tin NSW và nhận kết quả phản hồi từ đây. Việc gửi và nhận thông tin được thực hiện qua phương thức điện tử…

Phát huy kết quả tích cực trong thực hiện NSW giữa 3 Bộ: Tài chính, Giao thông vận tải, Công Thương, dự kiến vào đầu tháng 6, sẽ có thêm 3 bộ kết nối vào NSW là Bộ Y tế, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Tài nguyên và Môi trường.

Tiên phong ở cảng biển

Như đề cập ở trên, việc thực hiện thủ tục đối với tàu biển xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh là lĩnh vực tiên phong trong thực hiện NSW ở nước ta. Sau giai đoạn thực hiện thí điểm (ngày 12/11/2014) đến ngày 6/5/2015, hoạt động này được triển khai chính thức tại 5 cảng biển quốc tế gồm: Hải Phòng, Quảng Ninh, Đà Nẵng, TP.HCM và Bà Rịa-Vũng Tàu. Theo báo cáo của Tổng cục Hải quan, từ khi thực hiện chính thức đến ngày 25/5, tại 5 cảng biển nêu trên, đã có 902 doanh nghiệp (bao gồm hãng tàu, đại lý hàng tàu và các forwarder- DN giao nhận, vận tải…) thực hiện khai báo 1.737 hồ sơ trên thông qua Cổng thông tin NSW.

Tổng cục Hải quan đánh giá, dù thời gian triển khai chưa lâu nhưng việc thực hiện NSW tại cảng biển đã đạt những kết quả bước đầu tích cực. Đó là việc 100% DN làm thủ tục tại 5 cảng biển đã tham gia khai báo trên Cổng thông tin NSW; tất cả chứng từ phải nộp theo quy định đã được điện tử hóa và khai báo qua mạng internet; tạo được sự phối hợp tích cực giữa các bộ, ngành trong giải quyết thủ tục hành chính liên quan đến tàu biển xuất cảnh, nhập cảnh và quá cảnh, đến nay, tất cả các cơ quan liên quan đến xử lý thủ tục đối với hàng hóa XNK tại cảng biển (Hải quan, Cảng vụ, Biên phòng, Kiểm dịch y tế, Kiểm dịch động vật, Kiểm dịch thực vật) đều tham gia xử lý trên Cổng thông tin NSW… Thời gian tới, số lượng DN, hồ sơ của tàu biển xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh thực hiện NSW chắc chắn sẽ tăng lên.

Để hoàn thiện việc giải quyết thủ tục trên Cổng thông tin NSW với tàu biển xuất cảnh, nhập cảnh và quá cảnh để tạo thuận lợi hơn nữa cho cộng đồng DN, Tổng cục Hải quan đề xuất, thời gian tới, các bộ, ngành cần tiếp tục thực hiện công tác đào tạo, hỗ trợ cho cộng đồng DN; hoàn thiện hệ thống CNTT của các bộ, ngành; xây dựng cơ chế phối hợp giữa các bộ, ngành tại cảng biển; hoàn thiện cơ sở pháp lý để khắc phục các bất cập trong quy định hiện hành…