Đảng bộ cơ quan Bộ Tài chính trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp

Kim Cúc

(Tài chính) Trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, vai trò lãnh đạo của chi bộ và đảng viên trong cơ quan Bộ Tài chính ngày càng rõ rệt, đã bám sát các Nghị quyết, chủ trương của Đảng và Chính phủ, từng bước bao quát các công việc chung của Bộ. Bên cạnh đó, Chi bộ đã thực hiện tốt việc giáo dục chính trị tư tưởng cho đảng viên và quần chúng.

Bộ trưởng Lê Văn Hiến cùng các đồng chí lãnh đạo Nha Tài chính tại ATK
Bộ trưởng Lê Văn Hiến cùng các đồng chí lãnh đạo Nha Tài chính tại ATK
Thời kỳ đầu mới thành lập, trong điều kiện chiến tranh, Bộ Tài chính phải ở phân tán nhiều nơi, cơ quan Bộ Tài chính đóng tại Sơn Dương (Tuyên Quang) chỉ có một số cán bộ cơ quan Bộ để phục vụ việc chỉ đạo, điều hành của lãnh đạo Bộ, nên lực lượng đảng viên rất mỏng, không đủ điều kiện để thành lập chi bộ đảng riêng. Vì vậy, hoạt động của tổ chức Đảng (thực chất là của đảng viên) trong những năm 1945 đến đầu năm 1947 chủ yếu là nhằm vào việc duy trì, chỉnh đốn các cơ quan sẵn có của Bộ, giữ vững cho bộ máy vận hành một cách trơn tru, tạo đủ nguồn tài chính để đáp ứng nhu cầu chi tiêu hành chính, quốc phòng và kháng chiến theo nhiệm vụ được Đảng và Chính phủ giao.

Mặt khác, trong thời điểm này, Đảng ta còn hoạt động bí mật, chưa ra công khai, nên các tổ chức Đảng và đảng viên thiếu phương tiện, điều kiện hoạt động để có thể tạo nên sự ảnh hưởng sâu sắc, rộng lớn đến các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ cũng như tổ chức quần chúng.

Đến cuối năm 1947, cuộc kháng chiến của ta đã có những chuyển biến tích cực. Theo chủ trương của Chính phủ, Bộ Tài chính cũng như các bộ, ngành khác phải nhanh chóng chấn chỉnh, kiện toàn bộ máy để đáp ứng yêu cầu phục vụ cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp xâm lược. Để tăng cường lực lượng cán bộ cho Bộ Tài chính, Trung ương đã điều động một số cán bộ từ các bộ, ngành và địa phương khác về công tác tại Bộ Tài chính, trong số này có cả đảng viên, nên lực lượng đảng viên trong cơ quan Bộ tăng lên, đủ điều kiện thành lập chi bộ riêng. Cuối năm 1947, Chi bộ Tài chính lần đầu tiên được thành lập với tên gọi “Hội cán bộ tiết kiệm” - tiền thân của Đảng bộ cơ quan Bộ Tài chính sau này.

Cũng tại thời điểm này, Bộ Tài chính tiến hành chấn chỉnh lại bộ máy tổ chức các đơn vị thuộc Bộ, thành lập ở mỗi Nha một phòng Chính trị với nhiệm vụ lập chương trình và đôn đốc, theo dõi việc nghiên cứu, học tập chính trị của cán bộ, công nhân viên. Chi bộ Tài chính thường xuyên mở các lớp chính trị dài ngày, ngắn ngày để bồi dưỡng lý luận chính trị cho đảng viên và quần chúng... Từ đó, tạo nên một không khí hồ hởi, phấn khởi và củng cố thêm niềm tin của quần chúng trong cơ quan đối với sự Lãnh đạo của Đảng và Chính phủ cũng như sự tất thắng của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.

Trong thời kỳ này, thực hiện chủ trương của Trung ương Đảng, Đảng bộ cơ quan Bộ Tài chính tiến hành chỉnh huấn, chỉnh Đảng, với những cuộc kiểm thảo sâu sắc trong tổ chức Đảng và từng đồng chí đảng viên, nhất là đối với các đồng chí đảng viên giữ chức vụ Lãnh đạo Bộ, các Nha, Sở, các tổ chức khác thuộc Bộ. Với sự tham gia góp ý công khai của quần chúng đối với chi bộ Đảng và đối với từng đồng chí đảng viên, đã có tác động mạnh mẽ, ảnh hưởng sâu sắc đến nhận thức về Đảng, về cách mạng của quần chúng trong cơ quan Bộ, về đảng viên của Đảng; từ đó quần chúng đã có ý thức hơn trong việc học tập noi theo các đảng viên để phấn đấu vươn lên.

Từ năm 1948, dưới sự lãnh đạo của Trung ương Đảng và Chính phủ, Bộ Tài chính đã chỉ đạo, điều hành công tác quản lý tài chính Nhà nước đi dần vào nền nếp và thống nhất. Từ năm 1949, Bộ Tài chính đã chỉ đạo, điều hành hoạt động tài chính phải đảm bảo phục vụ và đáp ứng tốt nhất các nhu cầu chi tiêu của cuộc kháng chiến. Nhằm khắc phục tình trạng các khoản thu của Trung ương và địa phương chồng chéo, lạm phát ngày càng tăng, bước sang năm 1951, Chi bộ Đảng và lãnh đạo Bộ Tài chính đã chủ trương chỉnh đốn việc xây dựng và thi hành chính sách thu chi nhằm thay đổi căn bản hoạt động quản lý tài chính nhà nước.

Bộ Tài chính cũng đã tiến hành củng cố kiện toàn lại bộ máy quản lý tài chính từ Trung ương xuống địa phương theo nguyên tắc tập trung. Các đồng chí đảng viên trong Chi bộ cũng được giao nhiệm vụ phụ trách các bộ phận chủ yếu của cơ quan Bộ để lãnh đạo, điều hành tổ chức bộ máy theo đúng định hướng của Chính phủ và lãnh đạo Bộ, đảm bảo hoàn thành tốt nhiệm vụ chuyên môn được giao, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ tài chính ngân sách, đáp ứng đầy đủ nhu cầu chi tiêu của Chính phủ và công cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Sau khi được nâng cấp lên Đảng bộ cơ sở (năm 1952), song song với việc củng cố kiện toàn tổ chức Đảng, xây dựng Đảng bộ vững mạnh, nâng cao vai trò tiên phong gương mẫu của người đảng viên, Đảng bộ cơ quan Bộ Tài chính đã tập trung củng cố, kiện toàn và tăng cường công tác lãnh đạo đối với các tổ chức quần chúng như công đoàn, thanh niên, phụ nữ…

Năm 1953, Đảng bộ đã tổ chức một tuần lễ để quần chúng tham gia phê bình vai trò lãnh đạo của tổ chức Đảng và từng đồng chí đảng viên trong cơ quan Bộ. Trong suốt một tuần lễ liền, tổ chức Đảng và từng đồng chí đảng viên đã tự kiểm điểm sâu sắc và công khai ưu, khuyết điểm trước các tổ chức công đoàn và phụ nữ. Phương pháp đấu tranh phê bình, tự phê bình nghiêm túc, thẳng thắn của Đảng bộ cơ quan Bộ Tài chính đã làm cho các tổ chức quần chúng công đoàn, phụ nữ càng thêm hiểu rõ hơn về vai trò, trách nhiệm, về tính tiên phong gương mẫu của tổ chức Đảng, của người đảng viên công tác trong cơ quan Bộ Tài chính, từ đó tăng cường sự gắn bó ngày càng chặt chẽ hơn mối quan hệ đoàn kết giữa tổ chức Đảng với các tổ chức quần chúng, giữa các đảng viên và quần chúng ngoài Đảng, tăng thêm niềm tin về vai trò lãnh đạo của Đảng bộ và của các đồng chí đảng viên trong cơ quan Bộ.

Thông qua việc đấu tranh phê bình và tự phê bình, Đảng bộ cơ quan Bộ Tài chính cũng đã nhận thức rõ hơn vai trò, vị trí quan trọng của các tổ chức quần chúng trong việc củng cố, kiện toàn tổ chức cơ sở Đảng. Ngày 3/11/1953, Đảng bộ cơ quan Bộ Tài chính chính thức ra hoạt động công khai.

Bài đăng trên Thông tin Công tác Đảng số 2 - 2014