Cần thiết ban hành Nghị quyết

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình Dự thảo Nghị quyết, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, ngày 20/12/2018, Chính phủ có Tờ trình số 597/TTr-CP trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về xử lý nợ tiền thuế, tiền phạt, tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp của người nộp thuế đã phá sản, giải thể, không còn sản xuất kinh doanh và không còn khả năng nộp ngân sách nhà nước.

Theo đó, thực hiện quy định của Luật Quản lý thuế và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý thuế, Bộ Tài chính đã tổ chức bộ phận quản lý nợ thuế và cưỡng chế nợ thuế từ Trung ương đến địa phương, cơ quan quản lý thuế đã triển khai đồng bộ, quyết liệt các biện pháp thu hồi nợ đọng thuế. Tuy nhiên, tình hình nợ đọng thuế vẫn còn cao.

Theo báo cáo của Chính phủ, tính đến ngày 31/12/2017, tổng số tiền nợ đọng thuế là 78.466 tỷ đồng, giảm 2,8% (2.261 tỷ đồng) so với thời điểm ngày 31/12/2016. Trong đó, cơ quan thuế quản lý số tiền thuế nợ không còn khả năng thu hồi của người nộp thuế đã chết, mất tích, mất năng lực hành vi dân sự, liên quan đến trách nhiệm hình sự, đã tự giải thể, phá sản, ngừng, nghỉ và bỏ địa chỉ kinh doanh là 31.469 tỷ đồng, chiếm 43% tổng số tiền thuế nợ, bằng 3,2% tổng số thu nội địa năm 2017; Cơ quan hải quan quản lý số tiền thuế nợ không còn khả năng thu hồi là 3.834 tỷ đồng, chiếm 72% tổng nợ của toàn cơ quan hải quan quản lý, trong đó 43,2% các khoản nợ khó thu phát sinh trước thời điểm Luật Quản lý thuế sửa đổi, bổ sung có hiệu lực.

Bộ trưởng cho biết, Luật Quản lý thuế quy định tiền chậm nộp là 0,03%/ngày trên số tiền chậm nộp là chế tài xử lý cần thiết. Tuy nhiên, do người nộp thuế bị coi là chết, mất tích hoặc tự giải thể, phá sản không có khả năng nộp thuế nên số tiền chậm nộp ngày càng tăng qua thời gian; tổng số tiền chậm nộp trên sổ sách kế toán cơ quan thuế của các đối tượng nêu trên là 10.465 tỷ đồng. Thực tế số tiền này không có khả năng thu hồi.

Thêm vào đó, Luật Quản lý thuế được xây dựng cách đây 10 năm, đã qua nhiều lần bổ sung, sửa đổi nhưng các trường hợp xử lý xóa nợ đọng thuế chưa bao quát hết tình hình thực tiễn do nhiều nguyên nhân bất khả kháng cũng như chưa phản ánh thực tiễn công tác quản lý thuế. Do đó, để giải quyết toàn diện nợ đọng, Chính phủ cho rằng, cần thiết phải xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về xử lý nợ đọng thuế.

Trình bày báo cáo thẩm tra sơ bộ về dự án Nghị quyết, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, Ủy ban Tài chính – Ngân sách cơ bản nhất trí về sự cần thiết ban hành Nghị quyết. Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách nhấn mạnh, hiện nay vẫn chưa có quy định để giải quyết các vấn đề về nợ thuế tồn đọng trong thời gian dài. Do đó, việc ban hành Nghị quyết xử lý nợ thuế là cần thiết nhằm thể chế hóa kịp thời chủ trương, quan điểm của Quốc hội và Chính phủ đối với Luật Quản lý thuế nói chung và pháp luật về quản lý nợ thuế nói riêng.

Trình Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 8

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Nguyễn Đức Hải cho rằng, đây là Nghị quyết đặc thù, nhạy cảm, chưa được quy định trong Luật Quản lý thuế hiện hành, có phạm vi rộng, tác động khá lớn đến nguồn thu ngân sách nhà nước, sự công bằng giữa các đối tượng, tâm lý của người nộp thuế và pháp luật về thuế. Do đó, Ủy ban Tài chính – Ngân sách cho rằng cần rà soát, nghiên cứu một cách kỹ lưỡng, thận trọng.

Tiếp thu ý kiến thẩm tra và thống nhất với kiến nghị của Ủy ban Tài chính – Ngân sách, cơ quan soạn thảo và Ủy ban Tài chính – Ngân sách đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép bổ sung vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2019 của Quốc hội và giao Chính phủ, Cơ quan thẩm tra tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện Nghị quyết này để trình Quốc hội xem xét, quyết định vào kỳ họp thứ 8 vào tháng 10/2019.

Nhất trí về sự cần thiết ban hành Nghi quyết, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết, đây là vấn đề Quốc hội đã cho chủ trương, yêu cầu Chính phủ báo cáo về việc xử lý nợ thuế tồn đọng. Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ rà soát thật chặt chẽ. Đồng thời, cần tập trung hoàn thiện Luật Quản lý thuế (sửa đổi) để Quốc hội xem xét thông qua tại kỳ họp thứ 7 và sau đó trình Quốc hội xem xét thông qua Nghị quyết này tại kỳ họp thứ 8 để bảo đảm chặt chẽ, rà soát các trường hợp cụ thể mà Luật không thể giải quyết.

Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định, sau khi Quốc hội xem xét, thông qua Luật Quản lý thuế (sửa đổi) vào Kỳ họp thứ 7 tới, Chính phủ căn cứ vào các quy định của Luật Quản lý thuế (sửa đổi) đã được thông qua để rà soát, cân nhắc đề xuất đưa vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh để Quốc hội xem xét, thông qua Nghị quyết này tại kỳ họp thứ 8 như kiến nghị của cơ quan soạn thảo và Ủy ban Tài chính – Ngân sách.