Việt Nam sẽ sớm thương mại hóa cây trồng biến đổi gien

Theo ông Lê Huy Hàm, Viện trưởng Viện Di truyền nông nghiệp cho biết, trong thời gian tới, Việt Nam sẽ tiến hành công nhận giống cây trồng biến đổi gen, tiến trình thương mại hóa sẽ được đẩy nhanh, có thể xảy ra vào cuối năm 2015. Khi đã thương mại hóa được các giống cây trồng biến đổi gen, Việt Nam sẽ tiếp cận được với công nghệ mới - công nghệ biến đổi gen trong nông nghiệp. Hiện Việt Nam là quốc gia thứ 29 tham gia trồng các loại cây biến đổi gen hay còn gọi là cây công nghệ sinh học.

Theo báo cáo của TS. Clive James, Chủ tịch danh dự của ISAAA trình bày tại hội thảo, trong năm 2014, đã có 181,5 triệu ha cây trồng công nghệ sinh học được canh tác trên toàn cầu, tăng hơn 6 triệu ha so với năm 2013. Cây trồng công nghệ sinh học được triển khai tại 20 nước phát triển và 8 nước công nghiệp, đại diện cho hơn 60% dân số thế giới. “Tổng lũy kế diện tích cạnh tác các loại cây trồng Công nghệ sinh học trong giai đoạn 1996 – 2014 nhiều hơn 80% tổng diện tích đất của Trung Quốc. Tổng diện tích toàn cầu đã tăng hơn 100 lần so với năm đầu tiên canh tác cây trồng công nghệ sinh học”.

Báo cáo cũng nêu bật những lợi ích quan trọng của công nghệ sinh học, bao gồm xoá đói giảm nghèo bằng cách cải thiện thu nhập của các hộ nông dân nhỏ ở các vùng nghèo tài nguyên trên toàn thế giới. Thông tin mới nhất, chưa chính thức trên toàn cầu cho thấy trong giai đoạn 1996-2013 cây trồng công nghệ sinh học góp phần làm tăng giá trị sản xuất lên 133 tỷ USD; trong giai đoạn 1996-2012 bằng việc giảm sử dụng thuốc trừ sâu đã tiết kiệm khoảng 500 triệu kg các hoạt chất. Chỉ tính riêng trong năm 2013, lượng khí thải carbon dioxide quy đổi trong trồng trọt tương đương với việc giảm 12,4 triệu xe ô tô lưu thông một năm. Những xác nhận này phù hợp với kết quả của một phân tích tổng hợp, được tiến hành một cách nghiêm ngặt bởi các nhà kinh tế Đức, Klumper và Qaim (năm 2014), trong đó kết luận rằng công nghệ GM, sử dụng thuốc trừ sâu giảm 37%, năng suất cây trồng tăng 22%, và lợi nhuận cho nông dân tăng 68% trong giai đoạn 20 năm 1995-2014.

Ví dụ điển hình nhất là quốc gia nhỏ và nghèo đói trên thế giới, Bangladesh cũng đã phê chuẩn cà tím Bt vào tháng 10/2013. Không đến 100 ngày kể từ khi phê duyệt thương mại hóa, đến tháng 1/ 2014, đã có 120 nông dân tham gia trồng tới 12 ha. Cà tím Bt không chỉ mang lại thu nhập cho nông dân nghèo trong cả nước, mà còn giúp nông dân giảm tới 70-90 % lượng thuốc trừ sâu sử dụng trên loại cây lương thực này. TS. Clive James nhận định: Việc phê chuẩn và thương mại hóa kịp thời cho sự kiện cà tím Bt ở Bangladesh đã cho thấy sức mạnh tinh thần và sự ủng hộ từ chính phủ. Điều này sẽ tạo tiền đề thành công cho các nước nhỏ, nghèo khác để nhanh chóng quảng bá những lợi ích của cây trồng công nghệ sinh học.

Tái khẳng định kết quả hợp tác công - tư

Trường hợp của Bangladesh cũng tái khẳng định giá trị và thành công của quan hệ hợp tác công-tư. “Quan hệ hợp tác công-tư tiếp tục tăng khả năng cung cấp kịp thời các loại cây trồng công nghệ sinh học đã được phê chuẩn ở cấp độ trang trại. Quan hệ này sẽ vẫn cần thiết trong những năm tới", TS. Clive James cho hay.

Dự án Ngô sử dụng nước hiệu quả cho Châu Phi (WEMA) cũng là một ví dụ về mối quan hệ hợp tác công-tư. Bắt đầu từ năm 2017, các nước châu Phi được lựa chọn để lên kế hoạch tiếp nhận sự kiện ngô chuyển gen chịu hạn đầu tiên, một loại lương thực cần thiết cho hơn 300 triệu người nghèo ở châu Phi. Tính trạng chuyển gen trong sự kiện này tương tự như sự kiện DroughtGard ™ đã được sử dụng tại Hoa Kỳ, làm cho diện tích canh tác tăng 5,5 lần từ năm 2013 đến năm 2014. Điều này thể hiện sự chấp nhận mạnh mẽ của nông dân đối với sự kiện ngô chuyển gen chịu hạn.

Ở Châu Á, Trung Quốc và Ấn Độ tiếp tục dẫn đầu các nước đang phát triển trong việc triển khai cây trồng công nghệ sinh học với lần lượt 3,9 triệu hecta và 11,6 triệu hecta canh tác vào năm 2014.

Tỷ lệ áp dụng của bông công nghệ sinh học ở Trung Quốc tăng từ 90% lên 93% năm 2014, trong khi canh tác đu đủ kháng virus tăng gần 50%. Hơn 7 triệu tiểu nông trong nước tiếp tục được hưởng lợi từ cây trồng công nghệ sinh học và số liệu kinh tế mới nhất cho thấy nông dân nước này đã thu được 16,2 tỷ USD từ việc áp dụng công nghệ sinh học vào năm 1996.

Theo báo cáo, Ấn Độ thu hoạch 11,6 triệu hecta bông Bt với tỷ lệ áp dụng là 95%. Các nhà kinh tế học người Anh, Brookes và Barfoot đã đánh giá rằng Ấn Độ đã cải thiện thu nhập của nông dân từ bông Bt tăng khoảng 2,1 tỷ USD chỉ trong năm 2013. Các nước đang phát triển Việt Nam và Indonesia đã phê chuẩn một số loại cây trồng công nghệ sinh học và thương mại hóa bắt đầu từ năm 2015. Các sự kiện ngô lai chuyển gen được nhập khẩu và canh tác tại Việt Nam và sự kiện mía chịu hạn được canh tác tại Indonesia.

Với 2,7 triệu hecta canh tác năm 2014, Nam Phi được đánh giá là nước đang phát triển dẫn đầu trong áp dụng cây trồng công nghệ sinh học tại Châu Phi. Diện tích bông Bt ở Sudan đã tăng xấp xỉ 50% năm 2014 và nhiều quốc gia Châu Phi bao gồm Cameroon, Ai Cập, Ghana, Kenya, Malawi, Nigeria và Uganda đã triển khai các khảo nghiệm đồng ruộng một số loại cây trồng công nghệ sinh học vì người nghèo như lúa, ngô, lúa mỳ, cao lương, chuối, sắn và khoai lang. Những cây trồng này góp phần phục hồi và phát triển bền vững, giúp các quốc gia này đối mặt với những thử thách mới của biến đổi khí hậu.

Ở Châu Mỹ La tinh, Brazil được xếp thứ hai, chỉ sau Hoa Kỳ, về diện tích canh tác cây trồng công nghệ sinh học năm 2014. Với 42,2 hecta, tăng 5% so với năm 2013.