Trong một lần dự tuần lễ đưa hàng Việt đến với công nhân lao động tại các khu công nghiệp ở Cần Thơ, Hải - cậu em họ tôi đang làm tại một dự án ở đây bảo, có đến đây tận mắt chứng kiến cảnh các công nhân hào hứng mua sắm mới biết hàng Việt có sức hấp dẫn thế nào với người lao động. “Không phải vì giá cá mà cái chính là chất lượng, mẫu mã gần hơn với chúng em”, Hải nói, “mà sao kiếm hàng Việt trong mấy cái siêu thị gần chỗ làm bọn em khó quá”.

Câu chuyện mà cậu em họ tôi kể cũng chính là nỗi gian truân lâu nay của hàng Việt trên con đường đến với các siêu thị. Với ưu thế nằm tại các vị trí đắc địa, không gian bày đặt văn minh, thoáng đãng và đội ngũ nhân viên “cần là có”, có thể nói kênh siêu thị là một kênh phân phối mà bất cứ nhà bán lẻ Việt Nam từ doanh nghiệp mới khởi nghiệp đến các những doanh nghiệp lâu năm không thể bỏ qua nếu muốn hàng của mình nhanh chóng đến với người tiêu dùng, đặc biệt là ở phân khúc “cao, sang, đắt”.

Theo phản ánh của một số nhà bán lẻ lâu năm, những cản ngại chính với họ khi đưa hàng vào các siêu thị là mức chiết khấu quá cao, lắm khi đến 25-30%. “Mức chiết khấu ấy sau khi trừ các khoản chi phí khác thì chúng tôi gần như chẳng lời lãi gì. Nhưng vì tính chuyện lâu dài cùng sức ép phải tiêu thụ hàng vẫn đành phải cắn răng”, đại diện một doanh nghiệp bán lẻ cho biết.

Không những vậy, ngay cả khi bán được hàng rồi, phía siêu thị không ít dịp lần khân tiền hàng của doanh nghiệp, buộc doanh nghiệp phải cấu chỗ này, véo chỗ kia để không bị “thủng” bảng cân đối ngân sách.

Rồi một “cửa ải” nữa buộc phải qua là phong bì, phong bao chăm sóc đội ngũ nhân viên siêu thị. Nếu không hàng tốt, hàng hay cũng bị xếp ở chỗ khuất nẻo hay lẫn vào các hàng hóa cùng chủng loại mà phải tinh mắt mới tìm thấy thay vì được bày ở nơi thuận tiện hoặc dễ thấy.

Với doanh nghiệp bán lẻ lâu năm gian truân là vậy, với doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực bán lẻ, cánh cửa vào siêu thị dường như còn hẹp hơn nữa do thiếu quan hệ, thiếu các chứng chỉ giấy tờ xác nhận quy chuẩn cần thiết và nhất là hay rơi vào tình trạng nguồn cung thiếu ổn định trong khoảng thời gian dài hay các dịp cao điểm như ngày nghỉ lễ, tết.

Trong khi đó đại diện nhiều siêu thị lại cho rằng họ luôn sẵn lòng rộng cửa với hàng Việt, đặc biệt là những nông sản thời vụ, thời hạn bảo quản ngắn nếu doanh nghiệp bán lẻ đáp ứng đủ các giấy tờ pháp lý về quy chuẩn hàng hóa, xuất xứ hàng hóa, các chứng nhận hợp quy và sẵn sàng chấp nhận “trả chậm”.

Được biết hiện nay, một số hệ thống siêu thị lớn đã có nhiều chính sách hỗ trợ cho những doanh nghiệp muốn cung ứng hàng như giảm chiết khấu, tăng thời gian mã hàng từ 3-6 tháng, hỗ trợ quảng bá, cùng phối hợp với hiệp hội ngành hàng hướng dẫn, huấn luyện cho các DN về thủ tục, xây dựng nhãn hiệu.

Theo các chuyên gia, để con đường đến các siêu thị với hàng Việt bớt gian nan như hiện nay, nhất là trong bối cảnh đẩy mạnh cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” thì cần thiết phải có sự vào cuộc của các hiệp hội ngành hàng. Các hiệp hội này cần có tiếng nói mạnh mẽ hơn nữa về những biểu hiện chưa được đúng đắn trong việc đối xử với các nhà cung ứng của một số doanh nghiệp bán lẻ trên thị trường.

Theo như kinh nghiệm của những doanh nghiệp đã đưa sản phẩm vào siêu thị thì khi đến làm việc với siêu thị, doanh nghiệp cần có sự chuẩn bị chu đáo về cách trình bày sản phẩm của mình và chú ý các yêu cầu lớn và hàng đầu của các siêu thị như nguồn hàng chính hãng, rõ nguồn gốc xuất xứ; đầy đủ hóa đơn giá trị gia tăng; hàng hóa đem vào siêu thị được bán theo kiểu ký gửi. Có thể phải chấp nhận thanh toán chậm.

Tuy nhiên các chuyên gia cũng lưu ý là siêu thị không phải là kênh phân phối duy nhất với các doanh nghiệp bán lẻ. Các kênh như chợ truyền thống, chợ online cũng là các hình thức mang lại những hiệu quả nhất định, đặc biệt là với các doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực này. Bởi nếu biết “đông tây y kết hợp”, họ có thể đưa hàng của mình đến gần hơn với thị trường trước khi tính kế lâu dài là chinh phục người tiêu dùng qua kênh siêu thị hay hệ thống các cửa hàng tự chọn, cửa hàng tiện lợi.