DATC – Dẫn đầu thị trường mua bán nợ

Phạm Hằng

Với mục tiêu được đề ra từ khi thành lập, Công ty TNHH Mua bán nợ Việt Nam (DATC) trở thành một trong những định chế tài chính và làm cột trụ cho việc chuyển đổi sở hữu doanh nghiệp nhà nước, đến nay, DATC đã trở thành “bà đỡ” cho nhiều doanh nghiệp và trở thành đơn vị dẫn đầu trên thị trường mua bán nợ, tái cơ cấu doanh nghiệp.

DATC đã thoái vốn thành công sau khi tái cơ cấu Công ty Mía đường Sơn La, thực hiện niêm yết cổ phiếu trên thị trường chứng khoán
DATC đã thoái vốn thành công sau khi tái cơ cấu Công ty Mía đường Sơn La, thực hiện niêm yết cổ phiếu trên thị trường chứng khoán

Ra đời từ năm 2003, DATC được xem là một định chế tài chính không chỉ thực hiện nhiệm vụ mua bán nợ xấu mà còn là công cụ quan trọng tham gia vào quá trình tái cơ cấu DNNN theo lộ trình của Chính phủ. Ngay từ khi thành lập, DATC đã tham gia vào hỗ trợ quá trình cổ phần hóa DNNN.

Đối với các DNNN thực hiện cổ phần hóa, khi xác định giá trị DN không còn vốn nhà nước nên không cổ phần hóa được và không thể chuyển sang sắp xếp theo các hình thức khác, Chính phủ đã giao cho DATC cơ cấu lại nợ để các DN có thể tiến hành cổ phần hóa.

Với kinh nghiệm từ quá trình cổ phần hóa DNNN, DATC đã tích cực tham gia mua bán các khoản nợ của DNNN với các ngân hàng thương mại theo cơ chế thỏa thuận. Sau gần 14 năm hoạt động, DATC là DN đi đầu trong lĩnh vực mua bán nợ gắn với tái cơ cấu, góp phần giúp cho nhiều DN đứng bên bờ vực phá sản hồi sinh trở lại hoạt động.

Các DN sau khi được DATC tái cơ cấu, phục hồi hoạt động đã được niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội như Đường Kon Tum (KTS), Mía đường Sơn La (SLS), Sadico Cần Thơ (SDG), Vitaly (VTA), Procimex Việt Nam (PRO)...

Một trong những điểm sáng của DATC thời gian qua là sự thành công của mô hình hỗ trợ tái cơ cấu DN thông qua xử lý nợ xấu. Đây là một hình thức xử lý nợ đặc biệt, được DATC tập trung triển khai từ năm 2007 đến nay và hiện nay trên thị trường chỉ có DATC đang thực hiện thành công hoạt động này.

Thông qua tái cơ cấu phục hồi DN, DATC đã tái cơ cấu, chuyển đổi sở hữu cho 83 DN (trong đó, 36 DNNN thua lỗ, âm vốn chủ sở hữu không đủ điều kiện cổ phần hoá, 40 DNNN đã được cổ phần hoá nhưng tiếp tục hoạt động thua lỗ do gặp khó khăn về tài chính), giúp xử lý nợ tồn đọng trong nền kinh tế, phục hồi DN trở lại hoạt động bình thường.

Bên cạnh đó, DATC đã trực tiếp giúp trên 20 tổng công ty nhà nước thuộc các bộ, ngành, địa phương xử lý tồn tại để cổ phần hóa thành công theo lộ trình của Chính phủ, giúp Nhà nước thu hồi nợ đọng thuế và tăng thu cho ngân sách qua số thuế nộp mới hàng năm và nhất là tái tạo việc làm cho hàng chục vạn lao động, góp phần ổn định tình hình kinh tế, xã hội ở các địa bàn.

Tiếp nối quá trình tái cơ cấu, DATC cũng đã chú trọng hoạt động thoái vốn đã đầu tư vào DN, một nội dung để xác định hiệu quả tái cơ cấu. Trong giai đoạn từ 2010 đến nay, DATC đã tập trung rà soát các khoản vốn góp thông qua hoạt động tái cơ cấu các DNNN, có kế hoạch và nhanh chóng thoái vốn tại các DN đã ổn định sản xuất kinh doanh theo quy định của Bộ Tài chính, nhằm quay vòng vốn để tiếp tục phục vụ hoạt động kinh doanh.

Phương thức thoái vốn của DATC đều thực hiện theo hình thức bán đấu giá công khai, minh bạch và nhằm mục tiêu bảo toàn vốn của DATC. Luỹ kế đến cuối năm 2016, Công ty đã thoái vốn tại 70 DN với doanh thu 520,4 tỷ đồng.

Trong 6 tháng đầu năm 2017, Công ty đã hoàn thành việc tái cơ cấu, chuyển 01 DN thành công ty cổ phần và đầu tư thông qua hình thức chuyển nợ thành vốn góp 119.745 triệu đồng.

Ở vai trò là tổ chức kinh doanh, hoạt động vì mục tiêu lợi nhuận, DATC đã thực hiện hàng trăm phương án mua nợ theo giá thỏa thuận với giá trị sổ sách là hàng chục nghìn tỷ đồng. Hầu hết các phương án mua nợ là mua theo thỏa thuận với mức giá tạo chênh lệch so với nợ gốc, đảm bảo nguồn xử lý khoản âm vốn chủ sở hữu của DN.

DATC cũng thực hiện hoạt động đầu tư trực tiếp tại nhiều DN, bước đầu mua DN hoặc một phần vốn chi phối nhằm hỗ trợ quá trình phục hồi và phát triển DN.

Có thể nói, ngay từ những ngày đầu non trẻ đến nay, DATC đã và đang đẩy mạnh hoạt động mua nợ theo cơ chế thị trường với giá trị doanh số hàng năm hơn 2.000 tỷ đồng. Cùng với sự mở rộng về quy mô và giá trị nợ xử lý, doanh thu, lợi nhuận của Công ty cũng có sự gia tăng mạnh mẽ.

Chỉ tính riêng năm 2015 – 2016, doanh thu của Công ty đã tăng gấp hơn 4 lần so với doanh thu trung bình giai đoạn 2010 – 2014. Các chỉ tiêu về lợi nhuận trước thuế và nộp ngân sách nhà nước cũng có sự tăng trưởng vượt bậc, nộp ngân sách nhà nước năm 2016 bằng 360% so với năm 2010. Riêng trong 6 tháng đầu năm 2016, hoạt động mua bán nợ cho Công ty đạt 673,557 tỷ đồng, tăng 5% so với cùng kỳ năm 2016.

Với hoạt động trọng tâm, xuyên suốt là mua, bán nợ và tài sản, hỗ trợ doanh nghiệp và các tổ chức tín dụng trong xử lý nợ xấu, từ năm 2004, DATC đã tham gia hàng trăm phương án xử lý nợ và tài sản theo nhiệm vụ Chính phủ giao và theo cơ chế thị trường với giá trị sổ sách của các khoản nợ trên 85.000 tỷ đồng.

Doanh số mua nợ trong giai đoạn 2015 – 2016 tăng 285% so với doanh số thực hiện giai đoạn 2010 – 2014, luỹ kế từ 2010 đến nay đã mua nợ của các DN với doanh số 6.707 tỷ đồng. Bên cạnh việc đẩy mạnh mua nợ, DATC luôn tăng cường hoạt động thu nợ, xử lý nợ, riêng năm 2016, hoạt động này mang lại doanh thu hơn 1.990 tỷ đồng cho DATC.

Kết quả, trong 6 tháng đầu năm 2017, Công ty đã tiếp nhận nợ và tài sản loại trừ tại 17 DN với giá trị tiếp nhận 11,877 nghìn tỷ đồng. Cùng với đó, doanh thu từ xử lý tài sản và thu hồi nợ đã tiếp nhận đạt 2,174 nghìn tỷ đồng.

Với những hoạt động trên đã góp phần đưa tổng doanh số mua nợ và tài sản trong 6 tháng đầu năm 2017 đạt được của DATC là 898,049 tỷ đồng, tăng 19% so với cùng kỳ năm 2016.

Song song với đẩy mạnh hoạt động kinh doanh, DATC cũng tăng cường công tác xây dựng thể chế, rà soát ban hành các quy trình, quy chế nội bộ, đồng thời tăng cường công tác quản lý DN tái cơ cấu và thực hiện thoái vốn tại các DN không hoạt động hiệu quả.

Với những chức năng, nhiệm vụ và mục tiêu đã được đề ra, ngay từ khi thành lập, DATC đã mang một trọng trách phải trở thành một trong những định chế tài chính làm cột trụ cho việc chuyển đổi sở hữu DNNN.

Đến nay, DATC đã trở thành “bà đỡ” cho nhiều DN (đặc biệt là các DNNN) hồi sinh, đẩy nhanh vòng tuần hoàn của dòng vốn, tạo nền tảng cơ sở cho quá trình phát triển thực sự bền vững của DN Việt Nam. Đồng thời, DATC cũng đã được nhiều tổ chức tài chính trong và ngoài nước đánh giá là đơn vị dẫn đầu trên thị trường mua bán nợ Việt Nam.