Đến thời điểm này, các ngân hàng đã bắt đầu báo cáo về tình hình "kinh doanh tiền” năm 2013. Nếu như trong báo cáo tài chính quý III/2013 của hầu hết các ngân đều khẳng định tình hình kinh doanh khó khăn thì đến cuối quý IV, thế cờ đã được lật ngược.  Những ngân hàng lớn, bậc trung… đều đưa ra các mức lợi nhuận khủng.

Lãi nghìn tỷ, vượt kế hoạch 103%, ngân hàng VietinBank công bố, năm 2013, lợi nhuận trước thuế đạt 7.750 tỷ đồng. Đặc biệt, nợ xấu của ngân hàng giảm mạnh về mức 0,82%. Trước đó, theo báo cáo tài chính quý 3, tính đến 30/9, tổng số nợ xấu của ngân hàng này lên tới 8.518 tỷ đồng, chiếm 2,46% trên tổng dư nợ.

Liền sau Vietinbank, Vietcombank cũng đạt lợi nhuận khoảng 5.600 tỷ đồng lợi nhuận, gần với mục tiêu đề ra (5.800 tỷ đồng).

Ngân hàng BIDV cũng gây sốc với mức lợi nhuận lớn. Theo ông Phan Đức Tú, Tổng giám đốc BIDV, kế hoạch lợi nhuận của BIDV năm 2013 là 4.720 tỷ đồng (trước thuế), tăng 12% so với năm 2012. Tuy nhiên, chỉ sau 3 quý đầu năm, BIDV đã đạt 4.060 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế. Riêng trong quý III, ngân hàng mẹ BIDV lãi 1.028 tỷ đồng, gấp hơn 5 lần so với cùng kỳ năm 2012.

Nằm ở khối ngân hàng "tầm trung”, các ngân hàng TPbank, Phương Đông (OCB) cũng cho biết năm 2013 kinh doanh có lãi.

Cụ thể, TPBank đạt 362 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế, cao hơn 15% so với chỉ tiêu. Đặc biệt vốn huy động dân cư tăng trên 160% so với cùng kỳ năm trước, tăng trưởng tín dụng tăng trên 190% so với 2012, nợ xấu giảm xuống dưới 2%.

Còn tại OCB, ông Nguyễn Đình Tùng – Tổng giám đốc OCB cho biết: "Kết thúc năm tài chính, tổng tài sản OCB đạt 114% so với kế hoạch. Tăng trưởng tín dụng đạt 18% trong đó tín dụng doanh nghiệp tăng trưởng 20%. Huy động từ khách hàng tăng trưởng 23,9%. Lợi nhuận trước thuế hoàn thành 100% kế hoạch là 320 tỷ đồng...”

Năm 2013 trong điều kiện khó khăn chung của nền kinh tế. Các chỉ số kinh tế như tăng trưởng thấp, sức mua thấp, doanh nghiệp gặp khó khăn tưởng chừng như gây khốn khó cho ngân hàng, song nếu nhìn vào con số lợi nhuận của các tổ chức tài chính, dường như thấy rằng, ngân hàng vẫn sống tốt.

Năm 2014, ngân hàng cần tăng cường đối thoại, hỗ trợ doanh nghiệp

Mặc dù các ngân hàng cho  rằng, lợi nhuận có được trong năm 2013 là do tiết giảm chi phí, giảm mạnh chi phí quản lý điều hành, chi tiêu tiết kiệm, đồng thời đặc biệt chú trọng quản trị rủi ro song các chuyên gia kinh tế lại có cái nhìn khác.

TS. Bùi Kiến Thành cho rằng, do nhiều doanh nghiệp vẫn đang phải vay tiền với lãi suất cao nên ngân hàng có "của để dành”. Ông cho rằng, 2013 chứng kiến các đợt cắt giảm lãi suất, nhưng việc giảm mạnh chỉ ở phía lãi suất đầu vào, còn ở đầu ra, ngân hàng giảm không đáng kể. Nhiều doanh nghiệp vẫn phải tiếp cận với mức lãi suất trên 12 - 13%. 

"Ngân hàng khi giải ngân tiền không chú ý đến đề án kinh doanh, phương pháp trả nợ của khách hàng, doanh nghiệp. Ngân hàng thu hút vốn ngắn hạn từ người dân, rồi cho doanh nghiệp vay. Cách thức hoạt động của ngân hàng Việt Nam rất giống tiệm cầm đồ. Thậm chí lúc mời doanh nghiệp, khách hàng vay thì lãi suất thấp ở mức 0% nhưng sau đó đột ngột tăng mạnh.” – ông Thành nhấn mạnh.

Trong khi đó, TS. Nguyễn Minh Phong cho rằng, việc ngân hàng báo lãi cũng cho thấy độ phân hóa ngân hàng hiện nay khá rõ. Có ngân hàng lãi nghìn tỷ, có ngân hàng lãi trăm tỷ, và có những ngân hàng lỗ. Dù tên tuổi ngân hàng kinh doanh lỗ chưa lộ danh tính.

"Ngân hàng cũng là doanh nghiệp nhưng là doanh nghiệp đặc thù. Ngân  hàng lãi đến từ việc biết cách tiết giảm chi phí, nâng cao năng lực quản trị rất tốt. Nhưng từ đây khối ngân hàng cũng cần tích cực chia sẻ khó khăn hơn với doanh nghiệp. Thời gian tới, bên việc nâng cao chất lượng chuẩn tín dụng ngân hàng cũng thường xuyên đối thoại với doanh nghiệp để hỗ trợ doanh nghiệp.” – ông Phong nói.

Việc ngân hàng có lãi cũng được phân tích, do ngân hàng năm 2013 giảm phần trích lập dự phòng rủi ro đồng thời công tác thu hồi nợ tăng. Lợi nhuận từ kinh doanh chứng khoán, ngoại tệ, vàng của các ngân hàng cũng tăng mạnh do thị trường ngoại tệ và vàng ổn định, chứng khoán có dấu hiệu phục hồi. Số liệu thống kê của 13 ngân hàng thương mại cổ phần cho thấy, tính riêng trong quý III/2013, thu nhập từ kinh doanh ngoại hối, vàng trong quý III đạt hơn 670 tỷ đồng, tăng mạnh so với mức lỗ 704 tỷ đồng cùng kỳ năm ngoái. Thu nhập từ kinh doanh chứng khoán cũng tăng tới 144%.