Lợi ích của áp dụng giá trị hợp lý trong kế toán

Ngọc Thanh

Trong xu thế hội nhập, các doanh nghiệp cần cung cấp báo cáo tài chính phù hợp với thông lệ quốc tế, trong đó thông tin của tài sản và nợ phải trả cần trình bày theo nguyên tắc giá trị hợp lý nhiều hơn là giá gốc... Áp dụng nguyên tắc giá trị hợp lý sẽ mang lại nhiều giá trị cho doanh nghiệp và quốc gia

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet

 Lợi ích cho doanh nghiệp khi áp dụng giá trị hợp lý

Áp dụng giá trị hợp lý (GTHL) được đánh giá là mang lại một báo cáo tài chính (BCTC) có chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu chất lượng của thông tin kế toán, cụ thể như:

Thứ nhất, tăng cường mối quan hệ với bên cho vay. Các nghiên cứu về lợi ích của việc áp dụng GTHL trong việc làm tăng khả năng vay nợ đã chứng minh rằng, người cho vay thích GTHL hơn vì nó cho biết giá trị hiện tại của tài sản cố định và thông tin cũng như khả năng thanh toán của công ty và GTHL có thể hiệu quả hơn trong đàm phán khế ước vay đối với các trái chủ. Bởi vậy, khả năng vay nợ của DN sẽ cao hơn khi áp dụng GTHL (Christensen và Nikolaev, 2012).

Thứ hai, tiếp cận thị trường vốn quốc tế dễ dàng hơn. Hầu hết các lợi ích của việc áp dụng IFRS và GTHL tập trung vào những tác động trên thị trường vốn và nhà đầu tư. Sự khác biệt trong các tiêu chuẩn kế toán cũng được xem như là một trở ngại để đầu tư qua biên giới (Bradshaw và cộng sự, 2004; Aggarwal & Goodell, 2010).

Vì vậy, phong trào toàn cầu hướng về báo cáo theo IFRS có thể tạo điều kiện mở rộng đầu tư qua biên giới và sự tích hợp của thị trường vốn, làm cho các nhà đầu tư nước ngoài dễ dàng hơn khi đầu tư vào quốc gia (Covrig và cộng sự, 2007; Bruggemann và cộng sự, 2009).

Thứ ba, nâng cao tính thanh khoản, giảm chi phí huy động vốn. Việc áp dụng GTHL, các DN đã cam kết một BCTC minh bạch, giảm sự bất cân xứng thông tin giữa trong và ngoài DN, tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường trong lĩnh vực huy động vốn, nhờ đó mà nâng cao tính thanh khoản của tài sản của DN và giảm chi phí huy động vốn (Hail và Leuz, 2009; Al-Akra và cộng sự 2010). Theo các học giả, báo cáo theo IFRS và GTHL sẽ giúp các nhà đầu tư ít tốn kém để so sánh các công ty trên thị trường.

Ngoài các lợi ích cơ bản nêu trên được đề cập nhiều trong các nghiên cứu, một số khía cạnh lợi ích sau cũng được đưa ra từ các nghiên cứu: giúp BCTC hữu ích hơn trong việc ra quyết định của DN, cung cấp thông tin để ra quyết định đầy đủ hơn, làm mở rộng thị trường vốn, thông tin được cập nhật thường xuyên, liên tục...(Igeoma, 2014)

Lợi ích đối với quốc gia, cơ quan quản lý và các nhà đầu tư

Một là, góp phần nâng cao uy tín quốc gia thông qua việc tuân thủ chuẩn mực quốc tế, góp phần thúc đẩy quá trình hội tụ quốc tế. Sự hòa hợp kế toán quốc tế có tính khả thi nếu sử dụng GTHL và hệ thống kế toán theo GTHL là chất xúc tác, góp phần thúc đẩy quá trình hội tụ quốc tế, nâng cao uy tín quốc gia. Đẫy là yếu tố thúc đẩy các DN trong mỗi quốc gia lựa chọn GTHL.

Hai là, giúp các cơ quan quản lý nắm được giá trị thực tế của DN, có thể kiểm soát việc tăng vốn khống tại các DN. Nếu áp dụng GTHL, các nhà đầu tư sẽ nhìn thấy rõ được vốn chủ sở hữu của các DN, các ngân hàng giảm do kết quả kinh doanh giảm, dẫn đến cổ phiếu không thể giữ được giá hiện thời.

Như vậy, việc áp dụng GTHL sẽ kiểm soát được việc tăng vốn khống của DN. Các cơ quan quản lý cũng như nhà đầu tư sẽ nắm được giá trị thực tế của DN, làm giảm khả năng làm giả số liệu thu nhập, làm tăng sự hiểu biết của các BCTC, đáp ứng được mục tiêu của BCTC và người dùng… (Igeoma, N.B, 2014; Dương Thị Thảo, 2013).

Ba là, giúp cải thiện đo lường hiệu suất. Việc áp dụng GTHL sẽ nâng cao tính so sánh cho các BCTC, so sánh được các chỉ tiêu tài chính trong việc đo lường hiệu suất giữa các DN, nhờ đó có sự đánh giá đúng hơn về tình hình tài chính của DN mà các nhà đầu tư định đầu tư trên cơ sở đo lường các tỷ lệ tài chính (Igeoma, 2014).

Bốn là, cung cấp thông tin hữu ích hơn cho nhà đầu tư so với giá gốc. Theo Laux và Leuz (2009), áp dụng GTHL đối với tài sản hoặc nợ phải trả sẽ giúp các nhà đầu tư đưa ra được các quyết định đầu tư chính xác. Tính đúng đắn của thông tin trên BCTC thể hiện ở sự tin cậy của nhà đầu tư.

Từ quá trình khảo sát và phân tích dữ liệu, nghiên cứu đã tìm thấy rằng: Việc áp dụng GTHL cung cấp thông tin hữu ích hơn cho nhà đầu tư so với giá gốc.