Câu chuyện của "cá bé" Thiên Minh

Năm 2011, Công ty cổ phần Du lịch Thiên Minh đã gây tiếng vang lớn khi công bố sở hữu chuỗi khách sạn Victoria Hotels & Resorts có thương hiệu nổi tiếng thế giới.

Lúc ấy, tài sản của Thiên Minh chỉ độ 500 tỷ đồng, vậy mà trị giá của thương vụ lên tới gần nghìn tỷ đồng (45 triệu USD, cộng với phí giao dịch).

Chưa bàn đến những số liệu cụ thể, nội chỉ việc một công ty ít tiếng tăm như Thiên Minh nắm trọn Victoria đã khiến nhiều người băn khoăn xen lẫn lo ngại, bởi "cá bé" Thiên Minh đã liều lĩnh nuốt "cá lớn" Victoria.

Theo GS.Nigel Denscombe, Chủ tịch Hội đồng Quản trị và CEO Tập đoàn Denscombe tại Tokyo và Newyourk, Chuyên gia quản trị chiến lược quốc tế, trường hợp của Thiên Minh chính là một trong số 7 điểm cần lưu ý để tránh sa vào một thương vụ M&A thảm bại, khi mà doanh nghiệp (DN) đi mua nhắm tới mục tiêu quá tầm.

Điều này hẳn không có gì lạ, bởi người Việt vẫn có câu "trèo cao ngã đau", và khuyên răn nhau phải "lựa cơm gắp mắm".

Đáng nói là, cho đến nay, Thiên Minh đã cho thấy mình đi ngược dòng thành công như thế nào.

Ông Hồ Việt Hà, Giám đốc Tài chính CTCP Thiên Minh cho hay, quan trọng nhất là Công ty đã chọn đúng mục tiêu, xác định được các yếu tố để nhân lên sức mạnh giữa hai DN, tạo được giá trị cộng hưởng, không làm triệt tiêu những gì thương vụ M&A có thể tạo ra.

"Không phải không có những băn khoăn khi quyết định một thương vụ như vậy, nhưng với sự chuẩn bi kỹ lưỡng, xác định rõ mục tiêu, chúng tôi tin tưởng vào những gì mình làm", ông Hồ Việt Hà chia sẻ.

Ông Hà cũng tiết lộ, Thiên Minh đang chuẩn bị các điều kiện cần thiết để tiến hành một vài thương vụ M&A khác với quy mô nhỏ hơn, nhưng nhấn mạnh tới tính hiệu quả hậu M&A.

"Chúng tôi sẽ sớm công bố những thương vụ này khi các khâu thương thảo hoàn tất", ông Minh tiết lộ.

Chiến lược không rõ, thất bại trong tầm tay

Một thông tin bất ngờ được GS.Nigel Denscombe đưa ra tại Hội thảo là, theo nghiên cứu, có tới 80% DN cảm thấy không hài lòng sau khi tiến hành các thương vụ M&A.

Điều ngạc nhiên là dù có tới 80% DN không hài lòng về kết quả M&A nhưng số lượng và giá trị các thương vụ M&A đang gia tăng với tốc độ chóng mặt. Riêng tại Việt Nam, giá trị M&A tăng 70% trong năm 2012.

Sở dĩ xảy ra tình trạng này là bởi, các DN đã không làm tốt "bài tập ở nhà" - sự chuẩn bị trước khi tiến hành một thương vụ M&A. Cụ thể, DN không phân tích tình trạng của DN mình và của DN sắp mua; không xác định rõ chiến lược dài hạn và những khó khăn, thách thức; chưa trả lời được câu hỏi vì sao M&A là cách tốt nhất để thực hiện mục tiêu đó…

“Nếu không xác định mục tiêu rõ ràng, cụ thể thì xác suất thất bại rất cao. Có rất nhiều vấn đề DN cần tính toán trước khi tiến hành M&A như mục tiêu chiến lược, làm sao giữ được nhân tài, làm sao tạo sức mạnh tổng hợp… Ngòai ra, DN cũng không nên thanh toán chi phí M&A tốn kém quá. Đừng nghĩ chi nhiều tiền sẽ thành công”, GS. Nigel khuyến cáo.

Theo GS. Nigel, có 7 lý do khiến các thương vụ M&A thất bại.

Thứ nhất, DN đã không đánh giá đầy đủ mục tiêu của mình, dẫn tới việc trả giá quá cao cho công ty mục tiêu.

Thứ hai, DN khó khăn khi tích hợp hai hệ thống của hai DN với nhau, nhất là hòa quyện về văn hóa DN, hòa hợp hệ thống tài chính, kiểm soát, các mối quan hệ công việc… Theo đó, hai công ty dù có sức khỏe tốt nhưng nếu không tích hợp không tốt thì thương vụ M&A vẫn có thể thất bại.

Thứ ba, không đạt được các giá trị cộng hưởng, tức lợi nhuận thu về từ khối tài sản của hai công ty nhập lại không tăng lên.

Thứ tư, đa dạng hóa quá nhiều. Nói cách khác, công ty hậu M&A quá tham vọng, quá đa dạng mục tiêu dẫn đến giảm hiệu suất, nhà quản lý không thể kiểm soát được hoạt động của mình.

Thứ năm, các nhà quản lý quá tập trung vào M&A, lơ là các hoạt động chính của mình.

Thứ sáu, quy mô quá lớn với người mua, tức “cá bé” nhưng lại nuốt cá lớn”.

Thứ bảy, công ty được mua lại có quá nhiều nợ xấu, khiến công ty hậu M&A có khả năng bị nợ xấu đe dọa, tăng khả năng phá sản, hạ bậc xếp hạng tín nhiệm…

Tuy nhiên, trên thực tế, vẫn có những trường hợp trái ngược. Đơn cử, Công ty du lịch Thiên Minh là một con cá nhỏ nhưng đã thành công trong việc mua lại chuỗi khách sạn Victoria của các nhà đầu tư nước ngoài, nâng giá trị tài sản tăng gấp 3 lần. Hiện, DN này đang sở hữu hơn 10 khách sạn tại Việt Nam.

Asean sẽ đón “bão” M&A

Dù M&A không phải lúc nào cũng có quả ngọt, song theo điều đáng ngạc nhiên là số lượng và giá trị các thương vụ M&A đang tăng lên với tốc độ chóng mặt. Trong đó, khu vực Asean được dự báo là sẽ là tâm điểm M&A thời gian tới.

Ông Marc Djandji, Phó Giám đốc Công ty Cổ phần chứng khoán Dầu khí (PSI) khẳng định, Asean đang là nền kinh tế lớn thứ 8 thế giới với tốc độ tăng trưởng GDP ấn tượng so với nhiều khu vực khác. Do đó, trên thế giới đang hình thành xu hướng các nhà đầu tư dần chuyển vốn khỏi Ấn Độ, Trung Quốc, tiến hành các hoạt động M&A tại Asean.

“Với số lượng người tiêu dùng trung lưu ngày càng tăng, Asean đang trở thành điểm nóng hấp dẫn M&A. Vốn FDI vào khu vực này sẽ tiếp tục gia tăng. Giá trị M&A tại Asean năm 2012 đạt 90 tỷ USD, chiếm 4% tổng giá trị M&A của thế giới, và 20% các thương vụ tại châu Á. Riêng tại Việt Nam, giá trị các thương vụ M&A năm 2012 đã tăng 70% so với năm 2011”.

Dù giá trị gia tăng từ các thương vụ M&A là rất lớn, song ông Marc Djandji cho rằng, các DN khi tiến hành M&A nên lựa chọn các ngân hàng đầu tư thay vì lựa chọn các môi giới khác.

“Trước khi bên mua giao tiền, họ mong muốn rằng DN được mua đúng như thông tin họ đã biết, tránh những hiểu lầm đáng tiếc, bất đồng trong tương lai. Ngân hàng đầu tư là vùng đệm làm cho thuận lợi hơn quá trình thảo luận giữa hai bên, vừa là trung gian để giúp 2 bên đạt được sự đồng thuận, chốt thương vụ một cách thành công và đạt giá trị cao nhất”, ông Marc Djandji nói.

Theo một khảo sát của Công ty kiểm toán KPMG, có tới 82% thương vụ M&A thành công ở Việt Nam là người mua tìm hiểu nhiều hơn 1 DN mục tiêu. Chỉ có 27% thương vụ thành công với các trường hợp tìm hiểu nhiều hơn 10 DN mục tiêu trước khi chốt thương vụ đó. Các thương vụ M&A thường mất ít nhất 6 tháng để hoàn thành. Do đó, DN muốn thu hút được nhà đầu tư, cần được tối ưu hóa cơ hội, bằng việc nhờ đến các ngân hàng đầu tư.