Vì vậy, nếu không thay đổi mà DN tiếp tục cố tình che giấu thông tin thì dù DN có tốt, tiềm năng phát triển lớn, quỹ PE vẫn sẽ không tham gia góp vốn dưới bất kỳ hình thức nào. Điều này sẽ khiến nhiều DN Việt Nam khó khăn trong việc tiếp cận các nguồn vốn đầu tư từ quỹ.

Cơ hội cho quỹ “còi”

Theo quan điểm của các quỹ PE, Việt Nam luôn là nơi trú ẩn an toàn, đặc biệt với các quỹ có quy mô vốn nhỏ (khoảng 20 triệu USD). Trên bình diện chung, các quỹ PE rót vốn vào DN nhỏ và vừa (DNNVV) với tỷ trọng vượt trội so với các quỹ đầu tư lớn và dài hạn. Quả thật, theo quan sát, hiện Việt Nam đang có 3 quỹ PE hoạt động hiệu quả là Mekong Capital, PENM và VI Group. Trong đó, Mekong Capital đang tỏ ra có lợi thế khi gặt hái được nhiều thành công.

Câu chuyện Thế giới Di động là một ví dụ điển hình. Năm 2007, Mekong Capital đã mua lại 33,5% cổ phần của Thế giới Di động, tương đương với số tiền 4,5 triệu USD. Chỉ sau vài năm, Thế giới Di động không chỉ lớn mạnh mà còn được Đại học Kinh doanh Haas (Mỹ) xây dựng thành case study bài tập “Nghiên cứu tình huống” để giảng dạy cho sinh viên về tác động của đầu tư vốn cổ phần tư nhân vào DN chưa niêm yết tại các thị trường đang phát triển.

Đến nay, dù đã thoái 10% vốn tại Thế giới Di động nhưng Mekong Capital vẫn đang rất nỗ lực để đưa Thế giới Di động phát triển hơn nữa trước khi thoái toàn bộ số vốn tại DN này. Hay chuyện Mekong Capital đầu tư 3 triệu USD vào Công ty cổ phần Dược phẩm Traphaco. Sau gần 5 năm rót vốn, nay Traphaco đã ghi tên mình trên thị trường quốc tế…

Theo đánh giá của giáo sư Peter Goodson (Trường Kinh doanh Haas ­ Mỹ), hình thức đầu tư PE đang mang lại lợi ích cho cả DN lẫn nhà đầu tư. Theo đó, thời gian qua, các quỹ PE liên tục bám sát và hướng dẫn DN đi theo lộ trình mà trong đó PE đóng vai trò như người chỉ đường và trợ giúp DN phát huy tối đa khả năng của mình. “Đối với Việt Nam nói riêng, các ngành được các quỹ quan tâm hiện này là hàng tiêu dùng, y tế và dược phẩm, giáo dục, viễn thông, logistics… những ngành có sự tăng trưởng lớn và nhanh chóng”, ông Goodson nói.

Tương tự, lãnh đạo VI Group nói rằng, quỹ này đang dồi dào vốn và luôn tìm kiếm DN có tiềm năng để rót vốn. Trong đó, VI Group đầu tư nhiều vào các lĩnh vực sản xuất giấy, logistics, vận tải biển, du lịch, khách sạn và truyền thông... Riêng Mekong Capital đang tập trung vào những lĩnh vực tiêu dùng tầm trung và quan tâm đến những DN mà họ có thể giúp xây dựng đội ngũ quản lý, cải thiện hiệu suất hoạt động và có tiềm năng phát triển lớn.

Lợi đủ đường

Giáo sư Peter Goodson khẳng định, hình thức đầu tư PE đã xuất hiện tại Việt Nam từ lâu, nhưng chưa có nhiều DN địa phương được hưởng lợi từ mô hình này. Dù rằng, sau mỗi lần thoái vốn, quỹ PE đều thu được ít nhất 60% lợi nhuận từ lượng vốn góp. Trên thực tế, việc lựa chọn đầu tư của quỹ PE phụ thuộc vào khả năng tăng trưởng và tình hình tài chính của DN. Phần lớn các quỹ đưa ra 3 tiêu chí để lựa chọn: mô hình kinh doanh tốt; sự hợp tác tốt từ công ty chính; và khả năng quản lý DN có phù hợp với quỹ đầu tư hay không.

Trong khi đó, so với các DN của Mỹ, Pháp, Trung Quốc, Indonesia… điểm yếu của DN Việt Nam là không minh bạch. Điều này gây khó khăn khi quỹ PE muốn tìm hiểu thông tin. Vì vậy, nếu không thay đổi mà DN tiếp tục cố tình che giấu thông tin thì dù DN có tốt, tiềm năng phát triển lớn, quỹ PE vẫn sẽ không tham gia góp vốn dưới bất kỳ hình thức nào. Điều này sẽ khiến nhiều DN Việt Nam khó khăn trong việc tiếp cận các nguồn vốn đầu tư từ quỹ.

Lãnh đạo của quỹ đầu tư PENM nói, DN nên xây dựng cho mình một chiến lược tiếp cận nguồn vốn đầu tư từ quỹ PE, đồng thời phải hiểu rõ các quỹ đầu tư mà mình muốn hợp tác. Để tiếp cận thành công, DN Việt Nam nên nhờ sự hỗ trợ của các công ty tư vấn chuyên nghiệp trong quá trình tiếp cận nguồn vốn từ quỹ. Vì, các công ty tư vấn có mạng lưới kết nối rộng với các nhà đầu tư, hiểu rõ nhu cầu và các tiêu chí, cũng như nhu cầu của DN cần tìm nhà đầu tư như thế nào…

“Các DNNVV khi được quỹ PE rót vốn sẽ có lợi kép thay vì chỉ chăm chăm vay vốn ngân hàng. Bởi, quỹ PE không chỉ giúp DNNVV dồi dào vốn hoạt động mà còn được các đơn vị này hỗ trợ điều hành DN, giúp không ít DN phát triển vượt bậc chỉ trong vài năm”, một lãnh đạo của MeKong Capital chia sẻ.

Trở lại với câu chuyện Thế giới Di động, hoạt động từ năm 2004 và đến khi bắt tay với quỹ Mekong Capital năm 2007 đã có nhiều cải tổ mạnh mẽ từ 5 cửa hàng trước đây lên con số hơn 200 cửa hàng phủ khắp lãnh thổ Việt Nam, đi sâu vào kinh doanh các mặt hàng điện thoại di động, phụ tùng điện thoại, máy tính xách tay và cung cấp dịch vụ đi kèm. Mức tăng trưởng doanh thu bình quân 60%/năm.

“Thời gian này, quỹ đang tìm kiếm DN để rót vốn, nếu DN Việt Nam có đủ điều kiện như chúng tôi yêu cầu, ngay lập tức quỹ sẽ đổ vốn vào phát triển”, lãnh đạo MeKong Capital cho hay.