Ma trận tin đồn
Gần đây rộ lên thông tin một số doanh nghiệp tên tuổi trong nước "bị thâu tóm" dưới dạng mua bán, sáp nhập (M&A). Những người trong cuộc đều than trời trong khi có ý kiến cho rằng không loại trừ đó là chiêu tự đánh bóng thương hiệu.
Mới nhất là tin Công ty cổ phiếu Sữa Hà Nội (Hanoimilk) bị một doanh nghiệp (DN) lớn về thực phẩm "mua đứt". Cách đây vài ba năm, Hanoimilk từng bị đồn thổi như vậy, nay chẳng hiểu vì sao chuyện cũ được khơi lại.
Gây thiệt hại lớn
Trước đó là trường hợp của Bia Huế (Huda). Từ tháng 6/2013, tại tỉnh Quảng Trị dồn dập xuất hiện tin đồn Tập đoàn Carlsberg (Đan Mạch, sở hữu 100% vốn ở Bia Huế) đã thừa nhận bán Bia Huế cho đối tác Trung Quốc; toàn bộ cán bộ, công nhân viên người Việt tại công ty đã bị sa thải và thay thế bằng người Trung Quốc; xe chở men từ Trung Quốc của Bia Huế bị bắt ở Quảng Trị…
Ngoài Bia Huế và Hanoimilk, tại TP. Hồ Chí Minh, Công ty cỏ phần Hóa mỹ phẩm Mỹ Hảo cũng khổ sở cải chính tin đồn đã bị Tập đoàn M. "mua đứt". Ông Lương Vạn Vinh, Tổng Giám đốc Công ty Mỹ Hảo, than: "Đi đâu tôi cũng phải trả lời câu hỏi "bán cho M. thật hả, vì sao bán?", rất mệt mỏi! Bản thân tôi cũng không biết tin đồn từ đâu ra, trong khi tôi và chủ tịch Tập đoàn M. chưa từng ngồi chung mâm lần nào thì làm gì có chuyện bán chác".
Bị phá hoại hay tự PR?
Theo các chuyên gia về thương hiệu, M&A là hoạt động bình thường của DN, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế khó khăn như hiện nay, nhiều DN đang chật vật thì M&A càng trở nên sôi động. Tuy nhiên, những vụ M&A theo thông lệ thường đều diễn ra trong âm thầm với tính bảo mật cao. Thường chỉ khi những vụ M&A đã hoàn tất thì dư luận mới biết được. Chuyên gia marketing Hoàng Tùng cho rằng những tin đồn mua bán, sáp nhập DN hiếm khi dẫn đến các thương vụ M&A thật sự.
Cũng theo ông Tùng, tin đồn "thâu tóm" cũng có thể là chiêu PR của các DN để đánh bóng thương hiệu, làm tăng giá trị thương hiệu trong giai đoạn khó khăn. Tuy nhiên, về lâu dài, chiêu PR này không có nhiều giá trị. Cũng có những trường hợp DN tự tung tin mình đang "bị thâu tóm" để thương hiệu được xuất hiện trên các phương tiện truyền thông.
Việc ngăn chặn tin đồn xuất hiện, phát tán gần như bất khả thi nhưng DN có thể chủ động tự vệ bằng cách minh bạch hóa thông tin. Song song đó, DN cần cân đối giữa việc xây dựng sản phẩm tốt và xây dựng thương hiệu gần gũi với người tiêu dùng để giúp người tiêu dùng miễn nhiễm với những tin đồn thất thiệt. Quan trọng hơn, cần phản ứng nhanh khi tin đồn xảy ra thông qua chiến lược truyền thông rõ ràng để giảm thiểu thiệt hại.
Có thể kiện đòi bồi thường
Luật sư Nguyễn Thành Công, Đoàn luật sư TP. Hồ Chí Minh, cho biết Luật Cạnh tranh và Luật Dân sự có quy định khung chế tài riêng đối với hành vi xuyên tạc, cạnh tranh không lành mạnh làm tổn hại đến uy tín thương hiệu, hoạt động sản xuất - kinh doanh của DN. Do đó, DN có quyền yêu cầu cơ quan chức năng điều ra, làm rõ đối tượng, mục đích tung tin đồn và khởi kiện đòi bồi thường thiệt hại, xử lý nghiêm theo pháp luật. Điều quan trọng nhất và khó khăn nhất trong các vụ kiện này là DN phải chuẩn bị đủ hồ sơ, bằng chứng chứng minh đơn vị hoặc cá nhân nào thực hiện những hành vi đó.