Dưới cái nắng như đổ lửa của miền Trung, chúng tôi có dịp ghé thăm Đội Kiểm soát Hải quan Quảng Trị. Trụ sở Đội nằm sát mép Đường 9, cách Cổng B, Khu Kinh tế thương mại đặc biệt Lao Bảo chừng 500m. Từ nhiều năm nay, lực lượng Hải quan nơi đây làm nhiệm vụ chốt chặn hàng lậu trên tuyến đường 9, cũng như ngăn hàng hóa thẩm lậu từ Khu Kinh tế thương mại Lao Bảo về nội địa.

Tiếp chúng tôi tại trụ sở, Đội trưởng Đội Kiểm soát Hải quan, Cục Hải quan Quảng Trị Lê Mai Anh cho biết: Chống buôn lậu trên địa bàn không kể ngày hay đêm, trời mưa hay khô hạn. Mùa nào thức nấy và buôn lậu cũng vậy! Vào dịp Tết thì hàng lậu rộ lên một số mặt hàng tiêu dùng như rượu, thuốc lá ngoại… Hiện tại đang là thời điểm giao mùa, phức tạp hơn vẫn là một số mặt hàng như nước giải khát (nước ngọt, bia…), đường kính trắng, thậm chí một số đồ điện tử (như máy xay sinh tố, máy ép trái cây, quạt điện…). Hoạt động buôn lậu diễn ra ở bất cứ thời điểm nào trong ngày, không theo quy luật.

Để tránh bị lực lượng chức năng phát hiện, hoạt động buôn lậu hàng hoá từ Lào vào Việt Nam chia thành nhiều công đoạn vận chuyển, diễn ra phức tạp ở khu vực dọc sông Sê Pôn, len lỏi vào các đường mòn biên giới, lối mở dân sinh dẫn về nội địa. Hàng lậu là thuốc lá ngoại, rượu ngoại, bia, nước giải khát… được chia nhỏ, xé lẻ, chờ thời cơ để thuê “cửu vạn” gùi cõng qua biên giới bằng các đường tiểu ngạch hoặc dùng thuyền máy vận chuyển qua sông Sê Pôn rồi phân tán vào nhà dân, sau đó bốc hàng lên các loại phương tiện vận chuyển khi trời chập choạng tối. Ngoài ra, đối tượng buôn lậu còn tổ chức người theo sát mọi di biến động của lực lượng chức năng làm nhiệm vụ. Nếu có động tĩnh hay điều bất thường ở công đoạn vận chuyển thì kịp thời thông báo tẩu tán hàng, chờ thời cơ tiếp tục hoạt động.

Ông Lê Mai Anh cho biết thêm, cuối tháng 3 và đầu tháng 4, đơn vị đã phối hợp với lực lượng chức năng tiến hành xử lý tiêu hủy hàng chục nghìn bao thuốc lá, cũng như xử lý bán hàng tịch thu… Vì vậy, số hàng hóa trong kho là tang vật do đơn vị này bắt giữ đến ngày 15-4.

Chúng tôi tiếp tục “mục sở thị” kho tang vật do lực lượng Hải quan thu giữ. Chỉ hơn 10 ngày đấu tranh, lực lượng Hải quan đã triệt phá hàng chục loại mặt hàng vi phạm. Mặt hàng tiêu dùng như thuốc lá, bia, rượu, đường kính trắng… chất cao chờ xử lý. Đáng lưu ý trong số này, có rất nhiều linh kiện máy xay sinh tố nhập lậu cũng đủ để minh chứng cho việc chia nhỏ, xé lẻ hàng hóa của các đối tượng buôn lậu. Đồng thời, để vận chuyển trót lọt một sản phẩm máy xay sinh tố hoàn chỉnh, đối tượng buôn lậu đã phân chia người, vận chuyển thành nhiều công đoạn.

Đội Kiểm soát Hải quan hiện có 25 CBCC, được chia làm 3 Tổ gồm: Kiểm soát hàng hóa XNK, Kiểm soát cổng C (Đường 14), Đường sông. Mỗi Tổ công tác được phân công bám sát, nắm tình hình ở các điểm nóng về buôn lậu như Đường 9 (đoạn từ cửa khẩu Lao Bảo về TP. Đông Hà, Quảng Trị), Đường 14 (đoạn từ thị trấn Khe Sanh vào khu vực cánh gà Cổng B, Khu Kinh tế thương mại Lao Bảo) và sông Sê Pôn (tiếp giáp với nước bạn Lào). Trong đó, việc bố trí, sắp xếp cũng như việc điều động cán bộ được lãnh đạo Đội thực hiện linh hoạt, nhất là trong trường hợp có vụ việc phức tạp, nghiêm trọng.

Anh Nguyễn Quang Nam, một cán bộ đã có thâm niên làm công tác kiểm soát hải quan (hiện là công chức Tổ Kiểm soát cổng C) chia sẻ: Để bắt được hàng lậu, CBCC trong Tổ phải nhiều đêm thức trắng, nhất là khi thực hiện đợt cao điểm đấu tranh chống buôn lậu theo mùa vụ của đơn vị. Mỗi chuyến tuần tra, phục kích bắt hàng lậu, mọi phương án được bàn bạc cụ thể, rõ ràng, cũng như đảm bảo tính bí mật tuyệt đối.

Mới đây nhất, Đội Kiểm soát Hải quan khám bắt vụ vận chuyển hàng nhập lậu qua cổng B - Khu Kinh tế thương mại Lao Bảo trong đó có nhiều loại hàng hóa tiêu dùng có tính chất "mùa vụ". Tại địa điểm tiếp cận là khu vực đường mòn cách cổng B (km 59, Quốc lộ 9) khoảng 900m về phía Đông Bắc, khi phát hiện thấy lực lượng Hải quan, các đối tượng gùi cõng, tập kết hàng đã bỏ chạy và để lại hiện trường một số hàng hóa. Do địa hình hiểm trở không thể truy đuổi được nên đơn vị đã chuyển toàn bộ số hàng hóa này về Trụ sở Đội kiểm soát Hải quan và mời đại diện người dân địa phương cùng chứng nhận việc kiểm đếm. Tang vật vi phạm được phát hiện bao gồm: 6 cái bàn là hơi nước Philips GC1418, Trung Quốc sản xuất; 480 chai bia Heineken 250ml/chai, Pháp sản xuất; 1.100 kg đường trắng, Thái Lan sản xuất; 4 máy ép trái cây, máy xay đa năng hiệu Panasonic, Malaysia sản xuất; 10 máy xay sinh tố Philips HR 2116, Indonesia sản xuất. Tổng trị giá tang vật vi phạm ước tính khoảng 47 triệu đồng, chưa xác định được chủ sở hữu.