Luật Phá sản còn làm cho doanh nghiệp khó phá sản

Theo daibieunhandan.vn

(Tài chính) Theo giải thích của các chuyên gia và khối doanh nghiệp thì có rất nhiều lý do khiến doanh nghiệp chưa thể tuyên bố phá sản. Luật Phá sản dù bảo vệ quyền lợi của nhiều phía, nhưng thực tế vẫn chưa đi vào cuộc sống.

Luật Phá sản còn làm cho doanh nghiệp khó phá sản
Ảnh minh họa. Nguồn: internet
Theo phản ánh của các doanh nghiệp, muốn làm thủ tục phá sản không dễ, trong đó lý do cơ bản nhất là thủ tục quá rườm rà. Ví dụ như ở các khu công nghiệp Đồng Nai chỉ có 4 doanh nghiệp xin làm thủ tục phá sản nhưng có tới 3 hồ sơ tòa từ chối không thụ lý vì lý do báo cáo tài chính lập không đúng thời điểm. Tương tự, một trong những lý do khác khiến việc công bố phá sản của doanh nghiệp gặp khó khăn là các chủ nợ của doanh nghiệp (chủ yếu là ngân hàng thương mại) gây sức ép để không phải ra tòa. Lập luận của ngân hàng là các khoản vay nợ của doanh nghiệp đều có tài sản bảo đảm. Nếu phát mãi, họ sẽ thu hồi được gần hết món nợ. Còn theo Luật Phá sản, tài sản sẽ được chia theo quy định, đến lượt chủ nợ có khi không còn bao nhiêu. Chưa hết, nếu doanh nghiệp nộp đơn phá sản, có nghĩa món vay phải đưa vào lập dự phòng, mà thời gian tòa tuyên phá sản khá dài thì khoản nợ ấy bị treo lâu, dễ bị liệt vào nợ xấu, ảnh hưởng đến lợi nhuận cả năm. Theo chuyên gia kinh tế Vũ Đình Ánh, đây là thực tế chưa có hướng ra. Không chỉ doanh nghiệp ngại phá sản mà chính các chủ nợ và đối tác của doanh nghiệp cũng ngại vì sẽ khó thu hồi được nợ, ảnh hưởng đến uy tín kinh doanh…

Cụ thể, theo thống kê của Tòa án Nhân dân tối cao, từ năm 2008 đến năm 2011, ngành tòa án đã nhận được 636 đơn yêu cầu được phá sản. Trong đó trả lại đơn 13 vụ, ra quyết định mở thủ tục phá sản 518 vụ, ra quyết định không mở thủ tục phá sản 9 vụ, ra quyết định đình chỉ tiến hành thủ tục phá sản 18 vụ. Đặc biệt, tòa án chỉ ra được quyết định tuyên bố phá sản 45 vụ. Có tới 12 trong số 52 tòa án nhân dân cấp tỉnh suốt từ năm 2004 đến nay không thụ lý bất cứ yêu cầu phá sản của doanh nghiệp nào. Việc chậm chạp trong ra quyết định tuyên bố phá sản đang thể hiện những bất cập trong Luật Phá sản, bởi vậy nhiều chuyên gia trong ngành tòa án đưa ra kiến nghị sửa đổi tới 57 trong tổng số 95 điều khoản vì những quy định gây phiền hà và thiếu thực tế. Luật sư Nguyễn Ngọc Thụy, Công ty Luật Ngọc Thụy, phân tích: Doanh nghiệp gặp nhiều bất lợi khi mở thủ tục phá sản. Đó là chủ doanh nghiệp bị tuyên phá sản không được quyền thành lập và giữ các chức vụ quản lý doanh nghiệp. Đây là hình phạt nặng và làm giảm tinh thần khởi nghiệp. Luật Phá sản cũng quy định khá rõ: trong quá trình tiến hành thủ tục phá sản, nếu phát hiện có dấu hiệu tội phạm thì thẩm phán phải gửi hồ sơ cho cơ quan viện kiểm sát nhân dân xem xét, khởi tố về hình sự.

Tuy nhiên, ở một khía cạnh khác, theo đánh giá của các chuyên gia, vẫn còn tâm lý ngại ngần từ chính các doanh nghiệp, sợ phá sản là mang tiếng chết, sợ thủ tục, sợ không trả nổi nợ đọng thuế, nợ đọng BHXH… Phó giám đốc BHXH Đồng Nai Phạm Văn Thành cho biết, theo quy định của Luật Phá sản thì doanh nghiệp phải giải quyết quyền lợi cho người lao động nên đó cũng là một nguyên nhân, nhưng là nguyên nhân nhỏ. Trên địa bàn Đồng Nai các doanh nghiệp phá sản nợ BHXH khó thu hồi nợ, nhưng các yếu tố khác quan trọng hơn: nợ ngân hàng, không đủ vốn trả….

Tương tự, theo phân tích của nhiều chuyên gia, cách hiểu về việc hoàn thành nghĩa vụ thuế của các doanh nghiệp dự định phá sản cũng chưa thực sự đầy đủ khiến doanh nghiệp ngần ngại càng thêm ngại ngần. Không nhất thiết là doanh nghiệp phải hoàn thành toàn bộ nghĩa vụ thuế trước khi phá sản, vì phá sản đã có nghĩa là doanh nghiệp không đủ khả năng chi trả rồi, nhưng doanh nghiệp cần hoàn chỉnh các báo cáo tài chính, quyết toán thuế…

Theo đánh giá của các chuyên gia, chính những cách hiểu chưa đúng đã khiến thực thi Luật Phá sản khó khăn từ nhiều phía. Luật sư Lê Thị Lan Phương, Giám đốc Công ty Luật Ưu Việt, phân tích: Luật Phá sản hiện nay không chỉ đặt mục tiêu bảo vệ quyền lợi cho các chủ nợ mà còn có mục tiêu bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp lâm vào tình trạng phá sản và tạo cơ hội cho doanh nghiệp ấy tự tái tổ chức, phục hồi kinh doanh. Tuy nhiên, do tâm lý doanh nghiệp cũng như do vướng mắc trong việc triển khai Luật nên trong khi việc thành lập doanh nghiệp rất dễ dàng, thì lại gần như không có hồ sơ nào của doanh nghiệp nhờ tư vấn các thủ tục phá sản.

Trước những vướng mắc trong việc thi hành Luật Phá sản, rất nhiều ý kiến chuyên gia đang đề xuất sửa đổi tới 57 điều trong tổng số 95 điều của Luật Phá sản. Tuy nhiên, khi chưa sửa đổi Luật, có thể làm gì để những “cái chết” hợp pháp của doanh nghiệp không trở nên quá nặng nề?