Với thói quen từ bao năm nay, sau khi thu hoạch xong mùa vụ, nông hộ ở các thôn, buôn trên địa bàn xã vùng sâu EaHiao thường đem cà phê, hồ tiêu đến ký gửi tại kho bà Đoàn Thị Yêm (sinh năm 1966) - chủ đại lý mua bán cà phê Cô Năm ở thôn 1. Hộ có ít thì gửi vài tạ, hộ nhiều thì gửi đến hàng chục tấn cà phê, hồ tiêu. Khi cần bán, người có sản phẩm ký gửi tại đại lý Cô Năm chỉ đem giấy biên nhận đến chốt giá, thống nhất số lượng bán - mua rồi tính tiền.

Là người khéo ăn nói, nhanh nhạy trong kinh doanh nên việc mua bán và nhận ký gửi nông sản của bà Đoàn Thị Yêm với hộ sản xuất ở xã EaHiao thời gian qua rất thuận lợi. Nhà ở, kho trữ cà phê, lò sấy, sân phơi từng bước được chủ đại lý này xây dựng bề thế, nhằm “gây dựng niềm tin” với khách hàng. Bởi vậy, không chỉ dân ở các xã EaHiao, EaSol mà tận ngoài thị trấn EaĐrăng cũng đưa cà phê đến gửi cho đại lý Cô Năm...

Bất ngờ là sau khi nhận ký gửi trên 70 tấn cà phê, 4 tấn hồ tiêu, bà Đoàn Thị Yêm cùng chồng bỏ trốn khỏi địa bàn vào ngày 26.2. Nhà cửa còn lại được chủ đại lý Cô Năm giao cho cháu gái của bà mới 14 tuổi, quê ở Trà Vinh, mới đến trông giữ. Gần đây, ông Đồng Huy Hoàng ở tổ dân phố 10, thị trấn EaĐrăng, là người có gửi 20 tấn cà phê cho bà Yêm, phát hiện thấy dấu hiệu khả nghi ở đại lý này nên ông Hoàng đã nhanh tay siết nợ một số vật dụng sinh hoạt như TV, tủ lạnh…

Lúc này nhiều hộ ở gần đó mới biết chủ đại lý Cô Năm đã bỏ trốn. Đầu tháng 3.2013, nhiều người có gửi sản phẩm kéo đến dỡ toàn bộ mái tôn nhà ở, nhà kho, lò sấy và một số vật dụng còn lại của đại lý này đem về. Vì bức xúc, họ đã đập phá nhà ở, tường rào, cổng ngõ đại lý Cô Năm tan hoang.

Theo ông Nguyễn Xuân Trọng –Phó Chủ tịch UBND xã EaHiao cho biết: “Sau khi vợ chồng bà Yêm bán sản phẩm của người gửi rồi ôm tiền chạy khỏi địạ bàn, từ ngày đầu tháng 3 đến nay mới có 7 hộ nộp đơn trình báo có giấy tờ ký gửi sản phẩm tại đại lý Cô Năm, với sản lượng trên 12 tấn. Tuy nhiên, số hộ gửi sản phẩm và số lượng cà phê, hồ tiêu mà đại lý Cô Năm “xù nợ” của người dân trong và ngoài xã EaHiao khoảng hơn 70 tấn. Do người dân ngại và chưa muốn báo chính quyền nên chúng tôi chưa tổng hợp thật đầy đủ”?

Mất tiền, vườn khô héo

Hiện nay đang vào thời cao điểm nắng hạn, nhiều hộ là nạn nhân của đại lý Cô Năm ở các xã vùng sâu EaHiao, EaSol của huyện Ea Hleo lâm cảnh khốn cùng, bỗng dưng trắng tay. Bà con không có tiền mua dầu, phân bón chăm sóc rẫy vườn nhưng chẳng biết kêu ai.

Chị Nguyễn Thị Thanh (46 tuổi, ở thôn 1, xã EaHiao), uất ức tâm sự: “Nghe lời đường mật của bà Yêm, sau khi thu 7 sào rẫy được hơn 1 tấn cà phê nhân khô, tôi chưa dám bán ngay mà đem gửi hết vào kho bà này, chờ được giá mới đến bán cà lấy tiền để đầu tư tiếp cho rẫy. Nhưng bây giờ vợ chồng đại lý Cô Năm đã bỏ đi biệt xứ, 4 mẹ con góa bụa chỉ biết ôm nhau ngồi khóc, rẫy vườn chết héo mà trong nhà không có lấy một đồng bạc mua dầu bơm nước”.

Xã EaHiao hiện có không ít nạn nhân lâm cảnh trắng tay, dở khóc dở mếu như chị Thanh. Qua vụ cố ý xù nợ tiền ký gửi cà phê này, thêm một bài học cảnh giác đáng lưu tâm cho bà con nông dân.