Lợi dụng sự lơ là, thiếu trách nhiệm của nhân viên ngân hàng trong việc quản lý tài sản thế chấp, Giám và Phó giám đốc Công ty thép Minh Thanh đã bán luôn lô hàng thép thế chấp nhập khẩu hình thành từ vốn vay, ẵm tiền bỏ túi thay vì chuyển hàng về kho chỉ định. Vụ việc đã bị Cơ quan cảnh sát điều tra công an TP. Hồ Chí Minh vạch trần.

Cú lừa ngoạn mục

Công ty TNHH thép Minh Thanh hoạt động theo Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh do Sở Kế hoạch - Đầu tư TP.Hồ Chí Minh cấp năm 2007 với ngành nghề chủ yếu là mua bán sắt thép, ống thép các loại. Là doanh nghiệp thường xuyên giao dịch tín dụng tại  viết tắt là DAB-Q.5, tháng 4/2011, công ty thép Minh Thanh được Hội đồng tín dụng DAB xét duyệt chính sách tín dụng, trong đó có: hạn mức vay tối đa là 200.000.000.000VND; hạn mức đảm bảo bằng hàng hóa tối đa 130.000.000.000VND; tài trợ nhập khẩu và thanh toán tiền hàng trong nước thế chấp bằng chính lô hàng tối đa 70% trị giá lô hàng. Đối với hàng thép nhập khẩu thế chấp, công ty thép Minh Thanh được nhận bộ chứng từ để làm thủ tục hải quan và đưa hàng về kho chỉ định theo hợp đồng bảo vệ đã ký với ngân hàng.

Trong quá trình hợp tác, nhận thấy DAB-Q.5 khá lỏng lẻo trong việc quản lý tài sản thế chấp, cùng với đó số tiền vay ngân hàng và cá nhân lên đến gần 340 tỷ không có khả năng chi trả, giám đốc Thanh và phó giám đốc Thơ của công ty thép Minh Thanh quyết tâm lừa DAB-Q.5 để kiếm tiền trả nợ.

Ngày 16/12/2011, Thanh cùng ThyssenKrupp Mannex Asia ký hợp đồng số AW4170 về mua 5.736.470kg thép cuộn cán nóng loại 2, có xuất xứ từ Brazil. Ngày 19/12/2011, Thanh đến DAB-Q.5 lập giấy đề nghị mở thư tín dụng (L/C) để nhập khẩu 5.736.470kg theo hợp đồng trên. Theo đó, DAB-Q.5 chấp thuận cho công ty thép Minh Thanh vay 70% trị giá hợp đồng sau khi có bộ chứng từ chuyển về, thành tiền là 46.048.000.000VND (tương đương 2.201.147,23USD), tài sản đảm bảo bằng chính lô hàng nhập khẩu trên; số tiền 19.732.101.490VND của 30% còn lại (tương đương 953.911,27 USD), công ty thép Minh Thanh tự thanh toán.

Tuy nhiên, sau khi DAB-Q.5 thanh toán 10% trị giá lô hàng là 5.784.900.000VND (tương đương 275.000USD), hàng chưa về đến cảng, bộ chứng từ chưa chuyển đến DAB-Q.5, Thanh đã cùng Thơ bán cho nhiều doanh nghiệp (theo phương thức nhận tiền trước, giao hàng sau) với tổng số tiền là 77.127.493.958VND. Trong đó, 66.192.600.997đ tiền mặt; 9.352.439.461VND trừ nợ của công ty thép Minh Thanh trước đó.

“Nhờ” nhân viên ngân hàng

Những việc làm phi pháp của hai ông giám đốc và phó giám đốc công ty Minh Thanh chắc chắn sẽ không thực hiện được nếu các cá nhân liên quan ở DAB-Q.5 thực hiện đúng chức trách, nhiệm vụ được giao.

Theo tài liệu của CQĐT, sau khi DAB-Q.5 giao bộ chứng từ cho công ty thép Minh Thanh để làm thủ tục hải quan, chuyển hàng thế chấp từ cảng về kho chỉ định theo hợp đồng trước đó, Trương Quang Đông - nguyên Trưởng phòng khách hàng doanh nghiệp, Phan Xuân Hòa - nguyên nhân viên tín dụng của DAB-Q.5 - đã bỏ mặc, không thực hiện giám sát, theo dõi tiến độ làm thủ tục hải quan, tiến độ vận chuyển từ cảng về kho; không yêu cầu công ty thép Minh Thanh gởi kế hoạch về ngày, giờ làm thủ tục hải quan, thời gian vận chuyển... theo quy định.

Lợi dụng việc thiếu trách nhiệm của Đông, Hòa, Phạm Hải Thanh và Trương Hồng Thơ không vận chuyển 5.419.790kg thép thế chấp về kho chỉ định để quản chấp theo hợp đồng trước đó, mà thông qua công ty trách nhiệm hữu hạn vận tải - giao nhận Đường Việt để chuyển đến kho của Hợp tác xã cơ khí thương mại 2/9, công ty TNHH Minh Trung, công ty TNHH Đài Hoa, công ty Xuất nhập khẩu Sao Biển và công ty TNHH Minh Thư theo đề nghị của các doanh nghiệp đã mua hàng.

Khi phi vụ lừa đảo của Thanh và Thơ bị CQĐT phanh phui, DAB-Q.5 thu hồi được gần chục tỷ đồng còn lại 36.217.160.064VND chưa thu hồi được. Theo tài liệu tại CQĐT, thời điểm hiện tại, công ty thép Minh Thanh còn nợ 396.891.218.838VND. Trong đó, tiền vay tại các ngân hàng là 304.792.297.966VND và tiền nợ mua hàng là 92.100.920.872VND. Hiện, công ty thép Minh Thanh đã tạm ngưng toàn bộ mọi hoạt động kinh doanh và không có khả năng thanh toán số tiền trên