Không một ai dự đoán điều này sẽ xảy ra ngay lập tức ngay cả khi chính phủ Trung Quốc đang vội vã tiến hành một số động tái trên thị trường tự do, theo đó cho phép đồng Nhân dân tệ thiết lập ví trị bên cạnh đồng USD, EUR và Yên Nhật với vai trò như một đồng tiền dự trữ linh hoạt.

Dù vậy, trong năm qua, Bắc Kinh đã bắt đầu dần dần nới lỏng chính sách kiểm soát tiền tệ của mình. Lần đầu tiên trong lịch sử, các công ty Mỹ như McDonald’s và Caterpillar được phép tài trợ cho những dự án của mình tại Trung Quốc bằng cách bán các trái phiếu định giá bằng Nhân dân tệ tại Hong Kong.

Richard Lavin, Chủ tịch Caterpillar cho biết đợt chào bán 150 triệu USD trái phiếu của công ty tại Hong Kong trong tháng 11 năm ngoái cho chi phí hợp lý hơn so với việc sử dụng các khoản vay tại Trung Quốc hay huy động vốn bằng đồng USD sau đó chuyển đổi sang Nhân dân tệ.

“Đây là đợt phát hành thành công. Trước đây, chúng tôi tài trợ cho cá hoạt động của mình bằng cách đem USD đổi ra Nhân dân tệ.”

Trong khi đó, tại Nga, Việt Nam và Thái Lan, một số hoạt động giao thương với Trung Quốc hiện được thanh toán bằng Nhân dân tệ, vì thế các đối tác thương mại không phải hoán đổi giao dịch thông qua USD.

Và tại New York, chính phủ Trung Quốc đã cho phép chi nhánh của Bank of China nhận các khoản tiền gửi bằng Nhân dân tệ. Điều này giúp những người gửi tiền bên ngoài biên giới Trung Quốc có thể đầu tư vào đồng tiền được kỳ vọng cao sẽ tăng so với đồng USD trong vài năm tới.

“Tất cả điều này khuyến khích sự quốc tế hóa của Nhân dân tệ” Kelvin Lau, nhà kinh tế học thuộc Standard Chartered Bank nhận xét về những bước đi gần đây của Trung Quốc. “Họ muốn biến đồng nội tệ trở thành một đồng tiền được sử dụng rộng rãi.”

Ngày thứ Năm, đồng Nhân dân tệ đã được giao dịch dưới mức 6.59NDT/USD – mức tỷ giá theo nhiều chuyên gia có được từ những nỗ lực can tiệp từ phía Bắc Kinh. Năm năm trước đây, Nhân dân tệ được giao dịch quanh mức 8NDT/USD.

Bên cạnh đó, Trung Quốc còn có những độc lực kinh tế để cố gắng đưa đồng Nhân dân tệ ra thị trường quốc tế. Các nhà phân tích cho biết, nếu thành công, điều này có thể củng cố sức ảnh hưởng của Trung Quốc trên thị trường tài chính thế giới và bắt đầu làm suy giảm sự thống trị của đồng USD. Bắc Kinh cuối cùng cũng có thể đạt tới mục tiêu của mình: trở thành đồng tiền dự trữ của thế giới.

Các nhà đầu tư quốc tế đang rất háo hức trước câu chuyện tăng trưởng của Trung Quốc đồng thời nhận ra những nới lỏng tiền tệ giúp họ dễ dàng đầu tư trực tiếp vào trái phiếu và các tài sản định giá bằng Nhân dân tệ khác.

Và các nhà xuất nhập khẩu có thể giảm thiểu những rủi ro biến động tiền tệ bằng cách sử dụng đồng Nhân dân tệ trong thanh toán các hợp đồng giao thương với Trung Quốc thay vì USD hay EUR.

Robert A.Mundell, nhà kinh tế học đoạt giải Nobel có những nghiên cứu hỗ trợ cho sự phát triển của đồng EUR, cho biết sự tăng giá của Nhân dân tệ chắc chắn sẽ xảy ra.

“Đồng Nhân dân tệ chắc chắn sẽ trở thành đồng tiền dự trữ trong tương lai, ngay cả khi chính phủ Trung Quốc không tham gia gì vào trong quá trình này”. Ông lưu ý rằng đồng Nhân dân tệ đã là đồng tiền được sử dụng rộng rãi trong khu vực Đông Nam Á, nơi Trung Quốc đã là đối tác thương mại chính của rất nhiều quốc gia.

Nếu Trung Quốc cuối cùng cũng mở thị trường vốn của mình thông qua việc loại bỏ các biện pháp kiểm soát giao dịch tiền tệ, “quá trình đồng Nhân dân tệ trở thành đồng tiền quốc tế sẽ được đảm bảo.”

Nhưng các nhà phân tích thận trọng rằng hiện nay đồng Nhân dân tệ còn một khoảng cách xa để sẵn sàng đặt ra thách thức nghiêm trọng với USD như đồng tiền dự trữ thống trị trên thế giới.

Đầu tiên, Trung Quốc cần đảm bao cho các nhà đầu tư về sự ổn định của hệ thống chính trị và nền kinh tế vẫn còn đà tăng trưởng dồi dào phía trước. Với tốc độ phát triển nhanh chóng trong 30 năm qua, Trung Quốc vẫn là quốc gia khá nghèo nếu so với Hoa Kỳ hay Liên minh Châu Âu, Nhật Bản.

Theo Albert Keidel, chuyên gia về Trung Quốc tại Public Policy Institute, Gergetown University tại Washington, “mọi người đang bắt đầu năm giữ nhiều Nhân dân tệ hơn, nhưng sẽ mất ít nhất một hay hai thập kỷ cho đồng tiền này trở thành đồng tiền dự trữ dẫn dắt toàn cầu.”

Trung Quốc là nước xuất khẩu lớn nhất thế giới và một trong những điểm đến hấp dẫn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài nhiều nhất thế giới. Nhưng chính phủ Trung Quốc dẫn duy trì kiểm soát chặt đối với hệ thống ngân hàng và tiền tệ cũng như dòng tiền chảy vào và ra quốc gia.

Các nhà kinh tế học cho biết những quy định này cho phép Bắc kinh quản lý – thậm chí là can thiệp vào tỷ giá hối đoái Nhân dân tệ, giữ đồng tiền này đủ thấp để thúc đẩy xuất khẩu. Các chính sách cũng quy định chặt chẽ khối lượng vốn được phép đổ vào nền kinh tế hay rút ra trong trường hợp bất ngờ xuất hiện xu hướng giảm.

Trung Quốc đã miễn cưỡng cho phép đồng nội tệ của mình được giao dịch linh hoạt vì các ngân hàng và hệ thống tài chính của quốc gia này vẫn chưa hoàn thiện. Hơn thế nữa, cho phép dòng tiền chảy vào và ra khỏi quốc gia với ít quy định sẽ đồng nghĩa với việc giải tỏa những kiểm soát đối với một số vấn đề trọng yếu trong hệ thống ngân hàng quốc doanh.

Nhưng các nhà phân tích cho rằng Bắc Kinh cuối cùng sẽ phải thay đổi cách tiếp cận của mình vì bản thân những quy định tài chính hiện nay của Trung Quốc dẫn tới việc thị trường tài chính thế giới không hoàn toàn mở cửa cho Trung Quốc, ngăn cản quá trình thực hiện mục tiêu của Bắc Kinh.

Cho tới khi Trung Quốc tiếp tục giữ mối quan hệ chặt chẽ giữa Nhân dân tệ và USD, ngân hàng Trung ương Trung Quốc sẽ đẩy việc thiết lập chính sách tiền tệ sang cho Cục Dự trữ Liên bang Mỹ. Và khi đồng USD sụt giảm giá trị trong những năm gần đây, Bắc Kinh bắt đầu phàn nàn về thâm hụt ngân sách lớn của Mỹ đang làm xói mòn giá trị tài sản bằng USD mà Trung Quốc nắm giữ.

Eswar S. Prasad, giáo sư kinh tế học tại Cornell University và nguyên người đứng đầu bộ phận về Trung Quốc tại Quỹ Tiền tệ Quốc tế cho biết những lo lắng này đang thúc đẩy Trung Quốc gia tăng các nỗ lực của mình nhằm giảm thiểu sự phụ thuộc vào đồng USD và quốc tệ hóa đồng nội tệ.

“Đây là một that đổi khó khăn. Nhưng điều này sẽ phụ thuộc vào việc liệu họ có thể cải tổ được thị trường tài chính của mình hay không. Họ biết rằng nếu mọ mở cửa và thị trường tài chính chưa sẵn sàng, điều này có thể dẫn tới một thảm họa”.

Nếu Bắc Kinh không sẵn sàng thực hiện những bước đi cần thiết để đồng Nhân dân tệ trở nên linh hoạt hoàn toàn, rất nhiều nhà phân tích nghi ngờ liệu Trung Quốc có thể quốc tế hóa đồng tiền của mình trong những năm tới.