Sản lượng tiềm năng suy giảm sau khủng hoảng tài chính

Theo nghiên cứu mới đây của IMF, kể từ khi cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu bắt đầu, nhiều quốc gia đã phải đối mặt với việc tăng trưởng thấp hơn so với khả năng sản xuất. Điều này có thể dẫn tới việc mức sống sẽ được cải thiện chậm hơn trong tương lai.

Tăng trưởng sản lượng toàn cầu giảm mạnh trong khủng hoảng tài chính, Báo cáo Triển vọng kinh tế thế giới của IMF mới công bố vào tháng 4/2015 cho thấy một phần đáng kể của suy giảm này là do các nền kinh tế phải đối mặt với hiện tượng "giới hạn tốc độ" thấp hơn.

Theo các bằng chứng được trình bày trong nghiên cứu, không có biện pháp để khuyến khích sự đổi mới, thúc đẩy đầu tư vào vốn sản xuất và chống lại những tác động tiêu cực của quá trình lão hóa, các quốc gia sẽ phải thích ứng với một thực tế mới được đánh dấu bởi các giới hạn tốc độ thấp hơn.

Sản lượng tiềm năng là thước đo năng lực sản xuất của một quốc gia. Kể từ khi cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu nổ ra, nhiều quốc gia đã trải qua một sự mở rộng chậm hơn của một hoặc nhiều hơn những thành phần quan trọng của tăng trưởng sản lượng tiềm năng.

Ở các nước tiên tiến, tiềm năng tăng trưởng đã giảm xuống dưới 2% trước khủng hoảng (2006-07) với khoảng 1,5 % trong 2013-14, do sự chậm lại trong tăng trưởng vốn và các yếu tố nhân khẩu học không thuận lợi. Trong các thị trường mới nổi, tiềm năng tăng trưởng đã giảm xuống còn khoảng 2 điểm phần trăm trong giai đoạn này, sự sụt giảm này là hoàn toàn do tốc độ tăng trưởng năng suất chậm hơn.

Tăng trưởng sản lượng tiềm năng sẽ được cải thiện?

IMF dự báo mức tăng trưởng sản lượng tiềm năng của thế giới sẽ là 1,6% một năm, trong giai đoạn 2015 - 2020. Con số này nhỉnh hơn so với tốc độ tăng trưởng trong vòng 7 năm qua, nhưng thấp hơn nhiều so với tốc độ tăng trưởng trước khủng hoảng, khi sản lượng tiềm năng được mở rộng đến mức 2,25% một năm trong khoảng thời gian 2001-2007. Sự suy giảm này được giải thích bởi các tác động tiêu cực của các yếu tố nhân khẩu học và sự tăng tốc dần dần tăng trưởng vốn từ mức hiện nay thông qua phục hồi trong đầu ra và đầu tư sau khi cuộc khủng hoảng.

                                            

Trong khi đó, ở các nền kinh tế mới nổi, tốc độ tăng trưởng tiềm năng được dự báo giảm từ 6,5% năm 2008-2014 xuống còn 5,2% vào năm 2015-2020. Nguyên nhân được chỉ ra là do già hóa dân số, đầu tư yếu, tăng trưởng năng suất thấp hơn cho dù khoảng cách công nghệ giữa các nền kinh tế này với các nền kinh tế tiên tiến đã được thu hẹp.

Giải pháp cải thiện tình hình

Theo IMF, tất cả các nước đều phải hành động để nâng cao tốc độ tăng trưởng sản lượng tiềm năng. Các cải cách cần thiết để đạt được điều này khác nhau tùy theo quốc gia.

Các nước tiên tiến, cần hỗ trợ chi tiêu đầu tư. Ở các nước mới nổi, cần thực hiện cải cách cơ cấu, bao gồm cả việc cải thiện điều kiện kinh doanh và tháo gỡ các vướng mắc cho hoạt động chi tiêu cơ sở hạ tầng.

IMF cũng cho biết các quốc gia này cũng nên đầu tư để cải thiện hệ thống giáo dục, đặc biệt là ở cấp trung học và đại học.