Cạnh tranh ảnh hưởng

Theo Quốc Đạt/vnexpress.net

Grenada - quốc đảo nổi tiếng với các loại gia vị và những bờ biển xinh đẹp ở Caribe đã hợp tác với Trung Quốc trong kế hoạch phát triển quốc gia lên tới hàng tỷ USD. Nếu đồng ý, Grenada sẽ là chính phủ đầu tiên trên thế giới chịu áp dụng hoàn toàn kế hoạch phát triển của Trung Quốc, đánh dấu sự gia tăng ảnh hưởng lớn của Bắc Kinh ở quốc gia được coi là sân sau của Mỹ.

Đất nước Granada nổi tiếng về du lịch. Nguồn: Internet
Đất nước Granada nổi tiếng về du lịch. Nguồn: Internet

Kế hoạch khổng lồ

Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết, Ngân hàng Phát triển Trung Quốc (CDB) được giao nhiệm vụ giúp Grenada thảo chiến lược phát triển quốc gia. Trung Quốc “cung cấp những hỗ trợ cần thiết dựa trên yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của Grenada”.

Người chịu trách nhiệm phác thảo kế hoạch chiến lược phát triển quốc gia cho Grenada cho biết: “Kế hoạch được hoàn thành mới đây” và “đã nằm trong tay chính phủ Grenada”. Trước đó, Chính phủ nước này đã thông báo Chiến lược phát triển kinh tế đến năm 2030, dù không nói rõ sẽ có sự hỗ trợ từ Trung Quốc.

Bản kế hoạch của Bắc Kinh tập trung vào xây dựng các dự án cơ sở hạ tầng khổng lồ cho đất nước nhiệt đới nhỏ bé với dân số chưa đầy 100.000 người. Trong đó bao gồm xây dựng đường cao tốc nối các thị trấn lớn với đảo chính của Grenada, có diện tích rộng gấp 4 lần Hong Kong và hệ thống đường sắt bao quanh.

Cũng theo kế hoạch này, các cảng nước sâu được xây dựng để có thể điều tiết số lượng lớn tàu hàng và du thuyền, một trang trại gió lớn sẽ thay thế các máy phát điện chạy bằng diesel. Bên cạnh đó còn có sân bay hiện đại với nhiều đường băng hơn, được kỳ vọng mở ra tương lai cho Grenada như một thiên đường thuế nước ngoài cho các công ty và cá nhân.

Trang web của Văn phòng Cố vấn thương mại và kinh tế, Đại sứ quán Trung Quốc tại Grenada cho biết, các chuyên gia Trung Quốc tham gia dự án đã tới thăm Grenada vào tháng 8/2016, gặp gỡ các quan chức chính phủ liên quan tới các lĩnh vực ngoại giao, phát triển kinh tế, du lịch, nông nghiệp, công nghiệp và giáo dục.

Các công ty Trung Quốc cũng đã tham gia vào nhiều dự án hạ tầng của quốc đảo xinh đẹp này, trong đó có xây dựng sân vận động quốc gia và các dự án nhà ở, sửa chữa, khắc phục hậu quả sau bão.

Ông Wang - vốn là nhà nghiên cứu của Viện Khoa học Địa lý và Tài nguyên thuộc Học viện Khoa học Trung Quốc tại Bắc Kinh, cho biết, kế hoạch của Trung Quốc dựa trên mức độ phát triển kinh tế hiện tại của Grenada và các mục tiêu đều dự tính đạt được trong một thập niên. Tuy nhiên, nhiều phần của kế hoạch lại được giữ bí mật.

Sức hấp dẫn của Tây bán cầu

Một người làm trong ngành du lịch ở Grenada cho biết, không có nhiều người Trung Quốc tới du lịch nước này, mà hầu hết từ châu Âu, Mỹ hoặc Canada. Nhưng cư dân quốc đảo nói chung không khó nhận ra “dấu ấn” của Trung Quốc khi rất nhiều dự án hạ tầng trong nước đều có bàn tay của nhà đầu tư Trung Quốc. “Chúng tôi cần phát triển và để phát triển thì cần nguồn vốn, có thể từ Trung Quốc hay bất kỳ nước nào”.

Trong khi đó, đối với người dân nơi đây, quá khứ đau thương về cuộc đổ bộ của Mỹ vẫn chưa nguôi ngoai. Năm 1983, Nhà Trắng dưới thời Tổng thống Ronald Reagan coi việc xây dựng một sân bay ở mút phía Nam đảo chính của Grenada, cách Miami của Mỹ hơn 2.500km, là mối đe dọa đối với an ninh quốc gia Mỹ.

Dự án này do Anh (Grenada là thuộc địa cũ của Anh) đề xuất và Canada thiết kế, nhưng lại được xây dựng với sự trợ giúp của các nhân công xây dựng Cuba. Chính phủ Mỹ lo ngại đường băng dài 3km của dự án này đủ để một chiếc máy bay chở hàng lúc đó hạ cánh với các mặt hàng chiến lược sẽ giúp mở rộng tầm ảnh hưởng của Liên Xô trong khu vực.

Sáu ngày sau khi Thủ tướng Grenada lúc là ông Maurice Bishop bị xử tử sau cuộc đảo chính quân sự, Tổng thống Ronald Reagan đã phát động chiến dịch Urgent Fury với lý do bảo vệ sinh viên và công dân Mỹ trên đảo. Hơn 7.000 binh lính Mỹ đã được huy động tới Grenada trong chiến dịch do Mỹ dẫn dầu.

Hơn 100 quốc gia, trong đó có nhiều đồng minh lâu đời của Mỹ như Anh, Canada, đều phản đối cuộc xâm lược vũ trang này trong một nghị quyết thông qua tại Đại Hội đồng Liên hợp quốc tháng 11/1983. Diễn biến này chính là một lý do quan trọng sau những thay đổi kịch tính trong bức tranh chính trị ở Mỹ Latin từ những năm 1990. Grenada sau đó trở thành nhân tố thúc đẩy sự nổi lên của các đảng cánh tả và quan điểm chống Mỹ ở khắp châu lục.

Đến Mỹ Latin với một vali tiền cùng lời hứa không can thiệp chính trị cũng như sẵn sàng chia sẻ bài học phát triển, Trung Quốc đã được đón chào. Không chỉ ở Grenada, Trung Quốc đang cực kỳ tích cực tham gia các dự án hạ tầng ở nhiều quốc gia Caribe khác.

Hồi đầu năm, Công ty Xây dựng Viễn thông Trung Quốc vừa ký hợp đồng 1 tỷ USD với Chính phủ Panama xây dựng một cảng nước sâu, trong khi hãng Công trình Cảng Trung Quốc và chính quyền Jamaica ký kết thỏa thuận xây dựng siêu cảng trị giá 1,5 tỷ USD. Những năm gần đây, Guyana, Barbados và Bahamas đều nhận viện trợ và đầu tư trực tiếp từ nền kinh tế số 2 thế giới.

Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo về những “điều kiện” đi kèm. Đó là việc các công ty địa phương thường không có cửa trong các dự án (của Trung Quốc), tất cả hợp đồng đều dành cho công ty Trung Quốc thông qua quy trình hết sức bí mật. Thêm vào đó, hứa hẹn tạo việc làm từ các dự án Trung Quốc thường không đi đến đâu và rồi họ chỉ dùng chủ yếu nhân công Trung Quốc.

Sự gia tăng hiện diện của Trung Quốc ở Caribe có thể là “nhát dao” vào ảnh hưởng của Mỹ ở Tây bán cầu, đúng thời điểm Washington đang đẩy mạnh sức ép lên Bắc Kinh ở biển Đông.