Thái Lan gặp khó

Sau khủng hoảng lương thực năm 2008, hầu hết các nước đều đề ra chủ trương thu mua lương thực dự trữ. Từ tháng 10/2011, Thái Lan đã có chương trình thu mua tạm trữ gạo. Theo đó, giá gạo hỗ trợ người dân trong vụ mùa chính là 15.000 baht/tấn gạo trắng thường (tương đương 470 USD/ tấn), 20.000 baht/tấn gạo thơm và giới hạn khoảng 500.000 baht cho mỗi hộ gia đình.

Nông dân Thái Lan rất ủng hộ chương trình này của Chính phủ. Tuy nhiên, theo Bộ Thương mại Thái Lan, những tổn thất mà Chính phủ Thái Lan phải gánh chịu do bán gạo dưới giá mua theo chương trình trên ước tính khoảng 216 tỷ baht (khoảng 7 tỷ USD) vào thời điểm cuối tháng 1/2013. Đến nay, con số này có thể đã lớn hơn rất nhiều.

Chính phủ Thái Lan đang phải đối mặt với những chỉ trích trong và ngoài nội các nhưng vẫn dự kiến thu mua khoảng 18 triệu tấn lúa trong niên vụ 2013-2014. Đây là nguyên nhân khiến Thái Lan phải giải phóng kho gạo tồn khổng lồ khoảng 15 – 17 triệu tấn, để trả nợ và tiếp tục chính sách lúa gạo cho các vụ mùa sau.

Sau nhiều giải pháp bán gạo không mấy thành công, ngày 30/8/2013, Thái Lan xả kho gạo trắng thường với giá 380 USD/ tấn, xấp xỉ giá gạo xuất khẩu loại 5% tấm mà các DN Việt Nam đang chào bán (thông thường giá gạo Thái Lan cao hơn gạo Việt Nam khoảng 40-80 USD/tấn).

Ấn Độ được mùa

Tình trạng dư thừa nguồn cung lúa gạo trong khu vực châu Á còn được ghi nhận tại nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới hiện nay là Ấn Độ. Sản lượng gạo chính vụ hiện nay của nước này có thể đạt mức cao hơn vụ trước nhờ gia tăng diện tích canh tác cũng như thời tiết thuận lợi. Năm ngoái, tổng sản lượng gạo của Ấn Độ sản xuất là 104,4 triệu tấn.

Trước sức ép quá lớn của gạo Thái bán đại hạ giá, gạo 5% tấm của Ấn Độ giao dịch đầu tháng 9/2013 cũng chỉ còn 400-410 USD/ tấn (so với giá hồi cuối tháng 6 là 445 USD/tấn).

Việt Nam cứu gạo xuất khẩu

Để tăng cường công tác xuất khẩu gạo trong bối cạnh khó khăn và áp lực cạnh tranh tăng cao, Bộ Công Thương Việt Nam đã ban hành Chỉ thị 15/CT-BCT ngày 3/7/2013 về một số nhiệm vụ, giải pháp nhằm thúc đẩy xuất khẩu gạo. Tuy nhiên, do nguồn cung xuất khẩu gạo trên thế giới dồi dào, các nước nhập khẩu lại hạn chế nhập nên từ đầu năm đến tháng 9/2013, nhiều hợp đồng xuất khẩu gạo của các doanh nghiệp (DN) Việt Nam đã bị đối tác hủy với khối lượng khoảng hơn 900.000 tấn.

Giá gạo xuất khẩu đang giảm mạnh gây không ít lo lắng cho các DN. Theo tính toán sơ bộ của VFA, các DN tạm trữ gạo vụ Hè thu đang phải chịu lỗ khoảng 30 USD/ tấn. Lượng gạo tạm trữ hiện còn trong kho các DN Việt Nam là 700- 800 ngàn tấn.

Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), Chính phủ đang đẩy mạnh khai thác thị trường nhập khẩu gạo lớn châu Phi. Bởi thế, các DN cần phải bình tĩnh và chuẩn bị tập trung khai thác thị trường này

Bài đăng trên Tài chính & Đầu tư số 9 - 2013