Quyết định của Fed đã khiến các nhà đầu tư hoàn toàn bất ngờ, bởi trước đó đã có không ít nhận định rằng cơ quan này sẽ thực hiện việc cắt giảm các gói QE ngay trong tháng 9, và cuộc họp chính sách ngày 18/9 chính là đi tới quyết định đó. Trong tháng 8, nhiều quan chức Fed ở các chi nhánh bang quan trọng cũng đã lên tiếng về động thái này, cho dù còn lấp lửng.

Kể từ đầu năm 2013 tới nay, nền kinh tế đầu tàu thế giới đã có nhiều biến chuyển tích cực. Sự trở lại đầy lạc quan của các chỉ báo kinh tế, cùng với những biện pháp thúc đẩy tăng trưởng do Fed thực hiện, đã giúp các thị trường hàng hóa tăng mạnh. Trong đó, đặc biệt là thị trường chứng khoán, hàn thử biểu của nền kinh tế, đã tăng hơn 20% kể từ đầu năm đến giờ.

Mặc dù vẫn có nhiều nhà phân tích cho rằng, nền kinh tế Mỹ tới giờ vẫn chưa đủ mạnh, trong khi sức khỏe của nền kinh tế toàn cầu còn khá yếu ớt, nên việc rút bỏ QE còn quá sớm. Theo các nhà phân tích, mục đích của chương trình thu mua trái phiếu này là duy trì lãi suất cho vay dài hạn ở mức thấp, nhằm khuyến khích người dân ở Mỹ vay mượn và chi tiêu.

Tuy nhiên, trong điều kiện nền kinh tế thế giới vẫn còn đang bấp bênh và khả năng phục hồi đang nằm ngoài tầm với, thì người dân dù ở bất cứ đâu cũng khó lòng tăng chi tiêu. Đó là chưa kể, trong bối cảnh các nền kinh tế phát triển chưa hồi phục đủ mạnh, thì các thị trường mới nổi như Trung Quốc, động lực lớn cho thế giới vượt qua suy thoái, cũng đang chứng kiến sự đi xuống.

Trên thực tế, theo kết quả điều tra công bố ngày 13/9 của trường Đại học Michigan và Thomson Reuters, chỉ số niềm tin của người tiêu dùng Mỹ, lực lượng đóng góp tới 2/3 vào hoạt động của nền kinh tế, ở thời điểm đầu tháng 9 đã giảm xuống mức thấp nhất từ thời điểm tháng 4, chỉ còn 76,8 điểm, thấp hơn mức 82,1 điểm trong tháng 8 và 80 điểm theo dự báo của các chuyên gia. Đây được xem là một dấu hiệu quan trọng cho thấy, nền kinh tế lớn nhất thế giới đã xuất hiện một loạt dấu hiệu theo chiều hướng có thể phát triển chậm lại trong quý 3/2013.

Trong tuyên bố đưa ra sau cuộc họp chính sách, Chủ tịch Fed Ben Bernanke cho rằng, cơ quan này cần có thêm bằng chứng về sự phục hồi ổn định và vững chắc của nền kinh tế Mỹ. Theo ông, thị trường việc làm vẫn còn dưới kỳ vọng, do đó cơ quan này lo ngại, một khi các điều kiện kinh tế bị thắt chặt nhanh chóng, tăng trưởng chung sẽ bị ảnh hưởng.

Ông Bernanke nhấn mạnh, “Nếu những dữ liệu việc làm và tăng trưởng đúng như kỳ vọng, Fed sẽ bắt đầu giảm kích thích trong năm nay”. Theo một số chuyên gia phân tích, Fed có vẻ như đang đặt kỳ vọng lớn hơn cho nền kinh tế, trước khi quyết định giảm các biện pháp hỗ trợ. Không dừng ở đó, Fed còn quyết định hạ thấp các mức dự báo tăng trưởng kinh tế trong năm 2013 và 2014. Cụ thể, theo nhận định của cơ quan này, trong năm nay nền kinh tế Mỹ có thể tăng trưởng 2-2,3%, thấp hơn mức dự báo tăng trưởng 2,3-2,6% được đưa ra hồi tháng 6. Dự báo tăng trưởng năm 2014 cũng chỉ ở mức 2,9-3,1%.

Trước khi Fed hoàn tất cuộc họp chính sách kéo dài hai ngày, đa phần các nhà quan sát đều đinh ninh cơ quan này sẽ thu hẹp quy mô của QE3 khoảng 10-15 tỷ USD mỗi tháng. Và thị trường tài chính toàn cầu đã được một phen bất ngờ khi Fed duy trì quy mô của gói QE3 ở mức 85 tỷ USD mỗi tháng.

Phản ứng trước quyết định ít ai ngờ tới này của các nhà hoạch định chính sách tiền tệ Mỹ, giá vàng có cú “lội ngược dòng” ngoạn mục bằng phiên tăng mạnh nhất kể từ đầu tháng 6/2012 tới nay. Giá vàng thế giới đội thêm hơn 4,2% sau tuyên bố của Fed, đảo ngược xu hướng giảm mạnh trước đó. Ấn tượng hơn, giá bạc thậm chí còn tăng 6,5%, ghi dấu phiên tăng mạnh chưa từng có kể từ tháng 11/2008.

Mặc dù tăng mạnh trong phiên đêm qua, giá vàng hiện vẫn giảm 18% so với thời điểm đầu năm do suốt thời gian qua, thị trường đã lo ngại nhiều về khả năng cắt giảm gói QE3. Việc Fed duy trì quy mô bơm tiền vào thị trường có lợi cho vàng vì vàng là tài sản hàng đầu cho mục đích chống lạm phát và sự mất giá của tiền giấy.

Hiện một vài nhà phân tích cho rằng, động thái bất ngờ hôm 18/9 của Fed có thể là một bước đệm cho quyết định cắt giảm QE thực sự vào tháng 12 tới./.