“Tuyên bố hôm nay đưa chúng ta đến gần hơn việc thay thế các chính sách lỗi thời không còn hoạt động và thay bằng một chính sách giúp phát huy tự do kinh tế và chính trị cho người dân Cuba” - Bộ trưởng Tài chính Mỹ Jacob Lew nói. Các thay đổi có hiệu lực từ ngày 16/1 sau khi được đăng trên tờ công báo Federal Register.

“Cuba thật sự có tiềm năng phát triển kinh tế và việc tăng cường du lịch, thương mại, truyền thông và phát triển doanh nghiệp tư nhân có thể giúp người dân Cuba quyết định tương lai của mình” - ông Lew nói thêm.

Động thái của Mỹ đưa ra chỉ vài ngày sau khi Cuba hoàn tất phóng thích 53 tù nhân chính trị theo thỏa thuận chung.

Đi lại dễ dàng hơn

Theo quy định mới của Bộ Tài chính và Bộ Thương mại Mỹ, mọi người dân Mỹ đều có thể làm thủ tục sang Cuba nếu nằm trong 12 nhóm người được phép tới thăm Cuba mà không cần phải xin giấy phép như trước kia.

Các nhóm này đến Cuba trong các chương trình giao lưu nhân dân và do công ty tư nhân dàn xếp gồm người Mỹ gốc Cuba về thăm gia đình, các nhà báo, chức sắc tôn giáo, những người làm trong ngành giáo dục, chuyên gia, vận động viên thể thao...

Ngoài ra, những người đến Cuba từ nay sẽ được xài thẻ tín dụng không giới hạn số tiền sử dụng so với trước chỉ được xài 188 USD/ngày.

Khi trở về, họ cũng được phép mang theo một ít xì gà trứ danh của Cuba và số hàng hóa trị giá dưới 400 USD. Tổng cộng có 170.000 người được phép du lịch Cuba trong năm ngoái.

Những người muốn đến tắm biển ở Cuba phải chờ vì hoạt động du lịch thuần túy vẫn bị cấm. Tuy nhiên Collin Laverty, lãnh đạo một công ty du lịch giáo dục, cho biết chắc chắn nhiều người sẽ lách luật để đến Cuba du lịch.

Năm ngoái, công ty của ông Laverty đã đưa hàng ngàn người sang Cuba du lịch với tư cách là “nhà sưu tầm nghệ thuật” và cho biết năm nay sẽ có nhiều người đăng ký hạng mục giáo dục.

Trước đây, người Mỹ muốn đi du lịch sang Cuba phải quá cảnh tại một nước thứ ba, chủ yếu là Mexico.

Mặc dù bị hạn chế nhưng theo số liệu của Chính phủ Cuba, trong năm 2012, sau khi Tổng thống Obama nới lỏng các hạn chế đi lại đã có tổng cộng 98.000 lượt người Mỹ thăm Cuba, gấp đôi số lượng người Mỹ thăm quốc đảo này trong năm năm trước đó, chưa kể hàng trăm ngàn người Mỹ gốc Cuba về nước hằng năm.

Ngay sau tuyên bố của Bộ Tài chính Mỹ, các hãng hàng không đã nhanh chóng nắm cơ hội. United Airlines thông báo kế hoạch mở đường bay từ Houston và Newark (bang New Jersey) đến Cuba, trong khi hai hãng Delta Air Lines và JetBlue Airways cũng cho biết sẽ cân nhắc mở rộng dịch vụ.

Nới lỏng thương mại

Về thương mại, quy định mới cũng tạo điều kiện dễ dàng hơn cho các công ty dịch vụ viễn thông và các tổ chức tài chính của Mỹ làm ăn tại Cuba.

Ngoài ra, người Mỹ gốc Cuba có thể gửi về cho người thân 8.000 USD mỗi năm thay vì 500 USD như hiện nay, và được đem 10.000 USD mỗi khi về Cuba.

“Những thay đổi này sẽ giúp người Mỹ hỗ trợ nhiều nguồn lực hơn cho người dân Cuba... và giúp cải thiện quan hệ giữa Mỹ và Cuba” - người phát ngôn Nhà Trắng Josh Earnest nhận định.

Dù về nguyên tắc lệnh cấm vận thương mại với Cuba vẫn tồn tại và chỉ có Quốc hội Mỹ mới được phép gỡ bỏ, tuy nhiên các quy định mới sẽ nới lỏng các giới hạn thương mại giữa Mỹ và Cuba.

Các công ty Mỹ từ nay sẽ dễ dàng xuất khẩu các thiết bị truyền thông như điện thoại, phần mềm và cung cấp dịch vụ Internet ở Cuba.

Các ngân hàng Mỹ từ nay sẽ được lập tài khoản trong các ngân hàng Cuba. Quy định mới cũng sẽ cho phép các khoản đầu tư từ Mỹ đổ vào doanh nghiệp tư nhân và lĩnh vực nông sản của Cuba.

Các doanh nghiệp Mỹ rõ ràng rất phấn khích trước động thái của chính phủ. “Chúng tôi đang theo dõi rất chặt chẽ và sẽ nhảy vào nhanh nhất có thể” - Sam Yohanan, giám đốc một công ty có giấy phép xuất khẩu gỗ vào Cuba, nói trên tờ Sun Sentinel.

Còn Tom Popper, lãnh đạo Công ty InsightCuba tại New York, cho biết: “Chúng tôi đang tuyển thêm người, đảm bảo các phòng khách sạn tại Cuba để chuẩn bị”.

Ông Jake Colvin, phó chủ tịch Hội đồng ngoại thương quốc gia, cũng bày tỏ hoan nghênh các bước đi mà ông cho là “vượt xa” những gì Tổng thống Obama đã thông báo trong quyết định bình thường hóa quan hệ với Cuba.

Giới chức Cuba chưa có bình luận về các bước đi mới này, nhưng người dân Cuba hoan nghênh sự đổi mới trong chính sách của Mỹ với quốc đảo vùng Caribê.

Ông Orlando Veliz - một đầu bếp tư nhân ở Havana - được dẫn lời nói một khi người dân hai nước được tự do thăm viếng lẫn nhau thì điều đó cũng có nghĩa nhà hàng của ông sẽ có thêm thực khách, thu nhập tăng lên và có lợi cho nền kinh tế.